Ługańsk w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Dom Sowietów Dom KulturyŁugańsk (ukr. Луганськ, Łuhanśk; ros. Луга́нск, Ługansk) – miasto we wschodniej części Ukrainy, przy granicy z Rosją. Stolica obwodu ługańskiego; obecnie stanowi stolicę nieuznawanej Ługańskiej Republiki Ludowej. Leży w Donieckim Zagłębiu Węglowym. W latach 1935–1958 i 1970–1991 nosił nazwę Woroszyłowgrad.
Duży ośrodek przemysłu ciężkiego, znany między innymi z największej w Europie fabryki lokomotyw spalinowych (Łuhanśkyj Tepłowozobudiwnyj Zawod) oraz dużej fabryki amunicji.
Spis treści
- 1 Historia
- 2 Ludność
- 3 Podział administracyjny
- 4 Znane osoby związane z miastem
- 5 Kluby sportowe
- 6 Miasta partnerskie
- 7 Przypisy
- 8 Linki zewnętrzne
Historia | edytuj kod
14 listopada 1795 r. caryca Katarzyna II wydała ukaz nakazujący budowę pierwszej huty żelaza na południu imperium. Zadanie to zostało powierzone szkockiemu architektowi i mechanikowi Charlesowi Gascoigne. Pierwszy wielki piec uruchomiono 4 października 1800 r. W 1812 roku, podczas wojny z Napoleonem, Zakłady Ługańskie były ważnym ośrodkiem produkcji armat i amunicji. Wokół zakładów metalurgicznych zaczęła rozwijać się osada rzemieślniczo-handlowa. Rozwinięty był zwłaszcza drobny przemysł tłuszczowy[2]. Duży impuls dla intensywnego rozwoju przemysłu dało otwarcie linii kolejowej do Debalcewa w 1878 roku (Kolej Jekateryninska)[2]. 3 września 1882 r. imperator Aleksander III zatwierdził postanowienie rosyjskiej rady ministrów o utworzeniu miasta Ługańsk na bazie osady wokół zakładów oraz wsi Kamjanyj Brid (ros. Kamiennyj Brod). W 1896 r. niemiecki przedsiębiorca Gustaw Hartmann otworzył w Ługańsku fabrykę parowozów, a Belgowie otworzyli fabrykę wyrobów emaliowanych[2]. W 1897 miasto liczyło 20,4 tysiące mieszkańców, z tego około połowa pracowała w przemyśle[2].
Po rewolucji październikowej miasto weszło w skład Doniecko-Krzyworoskiej Republiki Radzieckiej, której na krótko zostało stolicą w kwietniu 1918 r. Ciężkie walki o Ługańsk toczyły się podczas walk o Donbas między marcem a majem 1919 r., opanowane przez czerwonych w marcu 1919 r. miasto zostało zdobyte przez białych 4 maja 1919 r. po zaciętej walce[3]. Czerwoni odzyskali Ługańsk w toku operacji donbaskiej 27 grudnia tego samego roku[4].
Pod rządami radzieckimi nastąpił dalszy rozwój przemysłu, zwłaszcza w postaci znacznie rozbudowanej fabryki parowozów, noszącej teraz nazwę zakładów im. Rewolucji Październikowej, uruchomionej ponownie w 1933[2]. W 1926 ludność liczyła 71,8 tysięcy, a w 1934 – 196 tysięcy[2]. W 1931 roku w Ługańsku pojawiły się autobusy miejskie, a w 1934 roku uruchomiono linię tramwajową[2]. Od 1938 roku miasto zostało stolicą obwodu ługańskiego.
Pomiędzy 17 lipca 1942 a 14 lutego 1943 Ługańsk znajdował się pod okupacją niemiecką[2]. Po 1945 roku w mieście istniały dwa obozy dla jeńców niemieckich. W latach 1935–1958 i 1970–1991 miasto nazywało się Woroszyłowgrad, na cześć Klimienta Woroszyłowa, któremu wzniesiono również w mieście konny pomnik.
6 kwietnia 2014 Ługańsk został faktycznie opanowany przez prorosyjskich separatystów – przeciwników rządu w Kijowie. Stanowi stolicę nieuznawanej Ługańskiej Republiki Ludowej.
W mieście jest kilka szkół wyższych, między innymi Państwowy Uniwersytet Rolniczy, Uniwersytet Pedagogiczny, Uniwersytet Medyczny.
Ludność | edytuj kod
Największą liczbę ludności Ługańsk miał w 1995 r. – 535 800 osób. Według spisu powszechnego z roku 2001 Ługańsk liczył 463 tys. osób. Narodowość ukraińską deklarowało 50% mieszkańców, a rosyjską 47%. Dla 84,73% ludności językiem ojczystym był rosyjski, a dla 14,33% ukraiński[5]. W 2013 roku w Ługańsku mieszkało 425 848 osób.
Historyczny skład narodowościowy miasta na podstawie danych ze spisów powszechnych Imperium Rosyjskiego, Związku Radzieckiego i Ukrainy:
- Rosjanie: 13 907 (68,16%)
- Ukraińcy: 3 902 (19,12%)
- Żydzi: 1 449 (7,1%)
- Białorusini: 716 (3,51%)
- Ormianie: 109 (0,5%)
- Polacy: 101 (0,5%)
- Niemcy: 101 (0,5%)
- Romowie: 48 (0,24%)
- Rosjanie: 31 258 (43,69%)
- Ukraińcy: 31 127 (43,50%)
- Żydzi: 7 132 (9,97%)
- Polacy: 461 (0,64%)
- Niemcy: 375 (0,52%)
- Ormianie: 329 (0,46%)
- Białorusini: 190 (0,27%)
- Romowie: 121 (0,17%)
- Ukraińcy: 119 105 (56,27%)
- Rosjanie: 77 107 (36,43%)
- Żydzi: 10 622 (5,02%)
- Białorusini: 1 124 (0,53%)
- Ukraińcy: 49,6%
- Rosjanie: 47%
- Białorusini: 1%
- Żydzi: 1%
Podział administracyjny | edytuj kod
Ługańsk dzieli się na 4 rejony:
- rejon artemiwski (ukr. Артемівський район) – w jego skład wchodzi miasto Aleksandrowsk (ukr. Олександрівськ) oraz osiedla Tepłyczne (ukr. Тепличне) i Dzerżynśke (ukr. Дзержинське), a także osiedle typu miejskiego Juwiłejne (ukr. Ювілейне)
- rejon żowtnewy (ukr. Жовтневий район) – w jego skład wchodzi miasto Szczastia (ukr. Щастя). Rejon ten jest pod względem obszaru największym rejonem miejskim Ukrainy.
- rejon kamjanobridski (ukr. Кам'янобрідський район)
- rejon łeninski (ukr. Ленінський район)[9]
Znane osoby związane z miastem | edytuj kod
- Serhij Bubka (ur. 1963) – ukraiński tyczkarz, 35-krotny rekordzista świata
- Władimir Dal (1801–1872) – największy rosyjski leksykograf
- Wjaczesław Hłazkow (ur. 1984) – ukraiński bokser kategorii ciężkiej
- Aleksandr Małygin (ur. 1979) – rosyjski piłkarz
- Michaił Matusowski (1915-1990) – rosyjski poeta
- Aleksandr Połukarow (ur. 1959) – rosyjski piłkarz
- Kliment Woroszyłow (1881–1969) – radziecki działacz polityczny i dowódca wojskowy
Kluby sportowe | edytuj kod
Miasta partnerskie | edytuj kod
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Численность населения в городе Луганск [dostęp 2020-11-07] .
- ↑ a b c d e f g h Marcin Rechłowicz. Tramwaje w Ługańsku. „Świat kolei”. 3/2011. s. 48-51
- ↑ red. M. Suprunenko i inni, Istorija Ukrajinśkoji RSR. Tom p'jatyj: Wełyka Żowtnewa socialistyczna rewolucija i hromadianśka wijna na Ukrajini (1917-1920), Naukowa Dumka, Kyjiw 1977, s. 413-414.
- ↑ ДОНБАСЬКА ОПЕРАЦІЯ, resource.history.org.ua [dostęp 2018-08-25] .
- ↑ Розподіл населення регіонів України за рідною мовою у розрізі адміністративно-територіальних одиниць.
- ↑ Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей, demoscope.ru [dostęp 2017-11-28] .
- ↑ Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей, demoscope.ru [dostęp 2017-11-28] .
- ↑ Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей, demoscope.ru [dostęp 2017-11-28] .
- ↑ Генеральный план Луганска.
Linki zewnętrzne | edytuj kod
- Wirtualny Łuhańsk
- Ługański Portal
- Mapa topograficzna 1:100 000
- Ługańsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 803 .