121 Kompania Czołgów Lekkich w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania121 Samodzielna Kompania Czołgów Lekkich – pododdział broni pancernych Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
Kompania nie występowała w organizacji pokojowej wojska. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” została zmobilizowana 13 sierpnia 1939 roku przez 2 batalion pancerny z Żurawicy z przeznaczeniem dla 10 Brygady Kawalerii. 15 sierpnia 1939 roku osiągnęła rejon koncentracji brygady[1].
Spis treści
Działania bojowe | edytuj kod
Kompania walczyła w składzie 10 Brygady Kawalerii
1 września 1939 roku kompania została skierowana do odwodu brygady i zajęła rejon w okolicach Krzeczowa[1]. 3 września w godzinach popołudniowych wykonała dwa kontrataki na obchodzącą lewe skrzydło obrony piechotę 2 DPanc. Nocą przegrupowała się do Tremczyna, gdzie tym razem weszła w skład odwodu armii[1].
O świcie 4 września przegrupowała się do rejonu wyjściowego w okolicy Kasiny Wielkiej. Rano wzięła udział w natarciu 24 pułku ułanów w kierunku Mszany Dolnej wykonując wraz z piechotą manewr oskrzydlający. Tym samym zmusiła Niemców do wprowadzenia do walki drugich rzutów. W walkach stracono dwa Vickersy. Wieczorem pododdziały czołgów wycofały się do rejonu wyjściowego, a stamtąd do odwodu brygady w rejonie Dobczyc[2]. 5 września kompania dwukrotnie wykonywała kontrataki – raz pod Wiśniową wraz ze szwadronem 24 puł odtwarzając przedni skraj obrony i po raz drugi w godzinach popołudniowych – w celu zabezpieczenia skrzydła[2].
Znaki taktyczne malowane na czołgach lekkich i rozpoznawczych[a]
6 września kompania śmiałym atakiem umożliwiła wyjście z okrążenia 24 puł i wycofanie na kolejną rubież obrony. W czasie tych walk kompania straciła jeden czołg. Po południu kompania wraz z dowództwem brygady wycofała się do Dołuszyc[2]. 7 września rano kompania ubezpieczała przeprawę przez Dunajec w Biskupicach. Pluton czołgów wraz z plutonem motocyklistów 10 psk przeprowadził rozpoznanie na kierunku Wojnicz Tarnów, wchodząc w kontakt ogniowy z patrolami rozpoznawczymi 2 DPanc. W godzinach wieczornych brygada wycofała się przez Mielec i Kolbuszową do lasów w rejonie Głogowa Małopolskiego. W trakcie przegrupowania, z powodu braku paliwa, w lasach koło Przyłęka kompania została unieruchomiona. Straciła ona kontakt z siłami głównymi brygady i już do niej nie dołączyła[2].
Załogi trzech czołgów kompanii dotarły do Kolbuszowej, gdzie wieczorem 8 września ppłk Górecki (dowódca broni pancernej Armii Kraków) skierował je w kierunku Sanu. 10 września w Zarzeczu oddał je do dyspozycji dowódcy Grupy Operacyjnej „Boruta”[3]. Trzy dalsze unieruchomione pod Mielcem czołgi znalazły się nieco później do Kolbuszowej i wzięły udział w jej obronie. 9 września zostały one zniszczone przez oddział wydzielony niemieckiej 2 DPanc w trakcie walk osłonowych na podejściach do Dzikowca[3].
Dowódca GO „Boruta,” na prośbę dowódcy 6 Dywizji Piechoty „swoje” czołgi skierował do Ulanowa celem podniesienia morale żołnierzy dywizji. 12 września czołgi wraz z 6 DP przeszły na prawy brzeg Tanwi i zatrzymały się na postój we wsi Sól koło Biłgoraja[3].
13 września przydzielono je do 21 Dywizji Piechoty Górskiej, mającej otworzyć wojskom drogę na wschód. Kompania, jako straż tylna, ubezpieczała odwrót dywizji. Postój nocny 14/15 września zorganizowano w okolicach Cewkowa, gdzie uzupełniono paliwo uzyskane ze zniszczonych samochodów pancernych oraz ze zdobytej niemieckiej kolumny zaopatrzeniowej. 15 września zorganizowano sieć zasadzek przeciwpancernych w głębi obrony 21 DPG, a w dniu następnym wraz ze zbiorczym batalionem 3 psp czołgi osłaniały sztab dywizji. W okolicach wsi Koziejówka koło Ułazowa sztab dywizji wpadł w zasadzkę zorganizowaną przez pododdział niemieckiej 28 DP. W walkach jeden czołg został zniszczony, a dwa pozostałe wraz z 300 jeńcami dostały się w ręce Niemców podczas kapitulacji zarządzonej po śmierci gen. Józefa Kustronia[3].
Obsada personalna | edytuj kod
czołg – Vickers E Motocykl Sokół 1000
- dowódca kompanii – por. Stanisław Rączkowski[4]
- oficer techniczny – kpt. Jan Pisch
- dowódca plutonu – sierż. pchor. Michał Łukaszewicz[4]
Stan osobowy: 4 oficerów i 110 szeregowych.
Skład i etat kompanii | edytuj kod
- dowództwo:
- trzy plutony czołgów w każdym po:
- pluton techniczno-gospodarczy
Razem w kompanii:
- 16 czołgów lekkich Vickers,
- 1 samochód terenowy,
- 5 samochodów ciężarowych,
- 1 cysterna,
- 1 furgonetka,
- 1 samochód terenowy z radiostacją,
- 1 sanitarka,
- 3 samochody półgąsienicowe,
- 7 motocykli z koszem,
- 2 motocykle,
Uwagi | edytuj kod
- ↑ 1 - czołg dowódcy kompanii; 2 - czołg dowódcy 1 plutonu; 3 - czołg dowódcy 2 plutonu; 4 - czołg dowódcy 3 plutonu; 5 - czołgi z 1 plutonu; 6 - czołgi z 2 plutonu; 7 - czołgi z 3 plutonu
Przypisy | edytuj kod
- ↑ a b c Nawrocki 1992 ↓, s. 26.
- ↑ a b c d Nawrocki 1992 ↓, s. 27.
- ↑ a b c d Nawrocki 1992 ↓, s. 28.
- ↑ a b Szubański 2011 ↓, s. 292.
Bibliografia | edytuj kod
- Antoni Nawrocki: 2 Batalion Pancerny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-19-9.
- Rajmund Szubański: Polska broń pancerna w 1939 roku. Warszawa: Bellona Spółka Akcyjna, 2011. ISBN 978-83-11-12106-5.
OryginałEdytujHistoria i autorzy
