Amfora panatenajska w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Atena i napis „Archippos, archont” na amforze panatenajskiej, 321–320 p.n.e., zbiory Luwru Biegacze, amfora panatenajska z 530–520 p.n.e., zbiory British Museum
Amfora panatenajska – typ amfory wytwarzany specjalnie z okazji Igrzysk Panatenajskich, dedykowanych bogini Atenie, które odbywały się w Atenach.
Amfory panatenajskie produkowane były w okresie od VI do IV wieku p.n.e. Ich kształt i ozdoby były ściśle określone, regulowane precyzyjnymi przepisami i nie zmieniały się przez długi czas mimo rozwoju technik malarstwa wazowego. Amfory te miały wysokość 60 cm (choć mogły też osiągać ponad 100 cm wysokości) i zdobiono je wyłącznie w stylu czarnofigurowym.
Odznaczały się charakterystyczną dekoracją. Po jednej stronie wazy zawsze malowano Atenę stojącą w pełnym uzbrojeniu między dwiema kolumnami doryckimi, na których kapitelach stały koguty. Wzdłuż kolumn biegł okolicznościowy napis po grecku „z igrzysk Ateny” oraz często wypisane było imię archonta eponima. Po drugiej stronie naczynia wyobrażano sceny sportowe odnoszące się najprawdopodobniej do dyscypliny, w jakiej miała ona stanowić nagrodę dla zwycięzcy.
Amfory panatenajskie, napełniane oliwą najwyższej jakości, stanowiły nagrodę wręczaną zwycięzcom w poszczególnych dyscyplinach sportowych. Najwięcej otrzymywał zwycięzca w wyścigu rydwanów dwukonnych – 140 amfor, mniej triumfator w biegu młodzieńców – 50, natomiast najlepsi w boksie, w zależności od wieku – 30 lub 40.
Do naszych czasów zachowało się wiele tych naczyń, przechowywanych obecnie w muzeach.
Bibliografia | edytuj kod
- Krawczuk A. (red.), Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, Oficyna Wydawnicza FOGRA, Warszawa 2005, s. 119, ISBN 83-85719-84-9.
- Encyklopedia sztuki starożytnej, praca zbiorowa, WAiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 456, ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WAiF).
- A. Twardecki, Słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu, wersja internetowa
OryginałEdytujHistoria i autorzy
