Anemoi

Anemoi w encyklopedii

Anemoi (lm gr. Ἄνεμοι Ánemoi, łac. Venti ‘wiatry’, lp gr. Ἄνεμος Ánemos, łac. Ventus ‘wiatr’) – w mitologii greckiej uosobienia wiatrów.

Bogowie uosabiający wiatry, wiejące z kierunków kardynalnych (zasadniczych, głównych; S, N, E, W) i interkardynalnych (pośrednich; SE, SW, NE, NW); synowie tytanidy Eos i tytana Astrajosa^[a][1][2]:

• Boreasz (Boreas, gr. Βορέας Boréas, Βοριάς Boriás ‘wiatr północny’ ‘północ’, łac. Boréas ‘wiatr północny’, Boreus ‘północny’, Aquilo ‘wiatr północny’, ‘północ’) – północ;
• Notos (gr. Νότος Nótos ‘południe’, łac. Notus ‘wiatr południowy’, Auster ‘wiatr południowy’, ‘południe’) – południe;
• Apeliotes (gr. Ἀπηλιώτης Apēliṓtēs ‘związany ze Słońcem’, łac. Solanus ‘wiatr wschodni’) – wschód;
• Zefir (gr. Ζέφυρος Zéphyros, łac. Zephyrus ‘wiatr zachodni’, Favonius ‘wiatr zachodni’) – zachód;
• Kajkias (Kaikias, Hellespontias, gr. Καικίας Kaikías, łac. Caecius) – północny wschód;
• Euros (gr. Εὖρος Euros ‘ten, który pali’, łac. Eurus ‘wiatr południowo-wschodni’, Vulturnus ‘wiatr południowo-wschodni’) – południowy wschód;
• Skiron (Scirron, Skejron, Argestes, Olimpias, gr. Σκίρων Skírōn, Skeirōn, łac. Caurus, Corus ‘wiatr północno-zachodni’) – północny zachód;
• Lips (gr. Λίψ Líps ‘nadchodzący z Libii’, łac. Africus) – południowy zachód.

Przedstawiano ich jako skrzydlatych mężczyzn^[3][4]. Byli utożsamiani z rzymskimi Venti.

Duchy (demony) lub boginie (zwane harpiami) uosabiające gwałtowne wiatry; córki boga Taumasa i Okeanidy Elektry^[5][6][7]:

• Aello (Nikotoe, gr. Ἀελλώ Aellṓ, Νικοθόη Nikothóē, łac. Aello, Nicothoe, „Wichrowa”, „Zawierucha”, „Burzliwa”);
• Ocypete (Okypete, gr. Ωκυπέτη Ōkypétē, łac. Ocypete, „Prędka w locie”, „Pędziwiatr”);
• Kelajno (Celaeno, gr. Κελαινώ Kelainṓ, łac. Celaeno, „Czarna”, „Ciemnica”).

Przedstawiano je w postaci skrzydlatych kobiet lub ptaków z ludzką głową^[5][6][7].

Wyobrażenie o bóstwach przejawia się w sztukach plastycznych, między innymi w greckim malarstwie wazowym (malowidła wazowe z V wieku p.n.e. przedstawiające Zefira z Hiacyntem, Boreasza porywającego Orejtyję) i rzeźbie (Wieża Wiatrów w Atenach, Porwanie Orejtyi przez Boreasza L.S. Boizota, Zefir i Psyche A. Rodina), tańcu (balet Zefir i Flora P. Vranickiego) i literaturze (Iliada i Odyseja Homera, Eneida Wergiliusza)^[8][9].

Spis treści

• 1 Zobacz też
• 2 Uwagi
• 3 Przypisy
• 4 Bibliografia

Zobacz też | edytuj kod

• Akwilon
• Auster
• Eol
• Eurus
• Fawoniusz
• róża wiatrów
• wiły

Uwagi | edytuj kod

1. ↑ Według Wieży Wiatrów w Atenach, która w starożytności służyła jako wiatrowskaz i zegar miejski. Na każdym boku budowli znajduje się relief z wyobrażeniem jednej z ośmiu greckich personifikacji wiatrów.

Przypisy | edytuj kod

1. ↑ Arystoteles: Meteorologika. O świecie, Księga druga, Rozdział VI, ss. 70–74: Róża wiatrów (pol.). pbi.edu.pl. [dostęp 2011-07-08].
2. ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 794–795. ISBN 83-01-03529-3.
3. ↑ Anemoi (ang.). telemachia.com. [dostęp 2011-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu.
4. ↑ Starsi bogowie. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 188–189. ISBN 83-7391-077-8.
5. ↑ ^{a b} Początki świata. W: Zygmunt Kubiak, op.cit., s. 43. ​ISBN 83-7311-077-8​.
6. ↑ ^{a b} Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 119. ISBN 83-04-04673-3.
7. ↑ ^{a b} Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratysława: Perfekt a.s., 1998, s. 157–158. ISBN 80-8046-098-1. (słow.); polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
8. ↑ Vojtech Zamarovský, op.cit., s. 84. ​ISBN 80-8046-098-1​.
9. ↑ Vojtech Zamarovský, op.cit., s. 456. ​ISBN 80-8046-098-1​.

Bibliografia | edytuj kod

• Aaron J. Atsma: Anemoi (ang.). theoi.com. [dostęp 2011-07-08].
• Aaron J. Atsma: Anemoi Thuellai (ang.). theoi.com. [dostęp 2011-07-08].
• Anemoi (ang.). mythindex.com. [dostęp 2009-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu.
• Jane E. Harrison, Margaret de G. Verrall, ss. 201–203: Mythology and Monuments of Ancient Athens Being a Translation of a Portion of the Attica of Pausanias (ang.). books.google.com. [dostęp 2011-07-08].
• Hezjod: Narodziny bogów (Theogonia); Prace i dni; Tarcza. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999. ISBN 83-7255-040-9.
• Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003, s. 1414. ISBN 83-7399-022-4.
• Henry George Liddell, Robert Scott: A Greek-English Lexicon: ἄνεμος (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2011-08-05].
• Carlos Parada: Winds (ang.). maicar.com. [dostęp 2011-07-08].
• Bogowie światła i powietrza. W: Jan Parandowski: Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1989, s. 78–79. ISBN 83-210-0677-9.
• Venti (ang.). mythindex. [dostęp 2011-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu.
• Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Ventus (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2011-07-08].
• Οι Αέρηδες (gr.). sundials.gr. [dostęp 2011-07-08].

Na podstawie artykułu: "Anemoi" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy