Bobowate w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Budowa kwiatu Owoc – strąk grochu Łubin Siekiernica górska Kwiatostan wyki siewnejBobowate, motylkowate (Fabaceae Lindl., Papilionaceae Giseke[3]) – rodzina roślin należąca do rzędu bobowców (Fabales Bromhead). Należy do niej około 9,4% spośród wszystkich gatunków roślin dwuliściennych. Obejmuje w tropikach często rośliny drzewiaste, w klimacie umiarkowanym – głównie rośliny zielne. Symbioza z bakteriami brodawkowymi umożliwia wykorzystanie azotu atmosferycznego.
Spis treści
Morfologia | edytuj kod
Systematyka | edytuj kod
Rodzina bywała w przeszłości wąsko ujmowana (jako bobowate Fabaceae sensu stricto) z odrębnie wyróżnianymi spokrewnionymi rodzinami mimozowych (Mimosaceae) i brezylkowych (Caesalpiniaceae). Taki podział obecny był jeszcze w systemie Reveala z lat 1993–1999. Czasem wymienione rodziny traktowano jako podrodziny. W miarę poznawania złożonej filogenezy tej grupy roślin okazało się że bobowate (Fabaceae sensu lato) dzielą się na siedem-osiem głównych linii rozwojowych i dlatego rodzina obecnie definiowana jest szeroko, a poszczególne klady mają rangę taksonomiczną podrodzin, plemion lub określane są po prostu mianem grupy.
W obrębie rodziny tradycyjnie wyróżniano trzy grupy w randze podrodzin lub nawet wynoszone do rangi osobnych rodzin: brezylkowe Caesalpinioideae, mimozowe Mimosoideae i motylkowe (bobowate właściwe) Faboideae (=Papilionoideae)[4][5]. Analizy molekularne ujawniły, że brezylkowate stanowią w tradycyjnym ujęciu takson polifiletyczny[5]. Na początku XXI wieku potwierdzono, że należące do podrodziny brezylkowych plemiona Cercideae (4–12 rodzajów) i Detarieae (ok. 81 rodzajów) stanowią klady bazalne rodziny[6]. Izolowaną pozycję systematyczną zajmuje monotypowy rodzaj Duparquetia z pochodzącym z zachodniej Afryki gatunkiem D. orchidacea[2]. W 2017 roku ustalono klasyfikację rodziny wyodrębniając 6 podrodzin, podnosząc do tej rangi część plemion brezylkowych i umieszczono z kolei w tej podrodzinie zagnieżdżone w niej mimozowe. Klasyfikacja uwzględniająca znane relacje filogenetyczne w obrębie rodziny przedstawia się następująco[7][2]:
(Wykaz obejmuje rośliny dziko rosnące i zdziczałe oraz efemerofity i taksony uprawiane)
Zastosowanie | edytuj kod
Rodzina o bardzo dużym znaczeniu użytkowym dla człowieka.
- Rośliny pastewne – np. koniczyna, lucerna, seradela.
- Rośliny spożywcze – nasiona roślin strączkowych są źródłem cennego białka (fasola, groch, soczewica, soja).
- Nawozy zielone – po przyoraniu wzbogacają glebę w azot.
- Rośliny oleiste – np. soja, orzacha podziemna.
- Rośliny ozdobne – np. złotokap, glicynia, karagana, glediczja.
- Dostarczają cennego drewna, gum i garbników np. robinia.
- Rośliny lecznicze – np. lukrecja, nostrzyk.
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-05-02] (ang.).
- ↑ Nazwy naukowe alternatywne zgodnie z art. 18 Kodeksu Nomenklatury Botanicznej Division II. Rules and Recommendations. Chapter III. Nomenclature of taxa according to their rank. Section 2. Names of families and subfamilies, tribes and subtribes
- ↑ David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 512. ISBN 978-1-107-11502-6.
- ↑ a b Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 269-271. ISBN 978-1842466346.
- ↑ Wojciechowski, M. F.; Lavin, M.; Sanderson, M. J.. A phylogeny of legumes (Leguminosae) based on analysis of the plastid matK gene resolves many well-supported subclades within the family. „American Journal of Botany”. 91, 1846, 2004. DOI: 10.3732/ajb.91.11.1846.
- ↑ Legume Phylogeny Working Group. A new subfamily classification of the Leguminosae based on a taxonomically comprehensive phylogeny. „Taxon”. 66, 1, s. 44–77, 2017.
Linki zewnętrzne | edytuj kod
- Leguminosae-Papilionoideae DC. [w:] Watson L. & M.J. Dallwitz. 1992. The families of flowering plants: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval na http://delta-intkey.com (ang.)
- Leguminosae-Mimosoideae Kunth [w:] Watson L. & M.J. Dallwitz. 1992. The families of flowering plants: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval na http://delta-intkey.com (ang.)
- Leguminosae-Caesalpinioideae Kunth [w:] Watson L. & M.J. Dallwitz. 1992. The families of flowering plants: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval na http://delta-intkey.com (ang.)
- Leguminosae Juss. [w:] Watson L. & M.J. Dallwitz. 1992. The families of flowering plants: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval na http://delta-intkey.com (ang.)