Choroby układu krążenia w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaChoroby układu krążenia – schorzenia narządów i tkanek układu krążenia, w szczególności serca, tętnic i żył, nazywane również chorobami układu sercowo-naczyniowego. Historycznie ich rozpoznawaniem i leczeniem zajmowała się interna. Obecnie są domeną kardiologii, natomiast leczeniem operacyjnym zajmują się chirurgia naczyniowa, kardiologia inwazyjna oraz kardiochirurgia. Leczeniem niektórych chorób naczyniowych zajmują się neurologia oraz reumatologia.
Wraz z rozwojem cywilizacji doszło do zwiększonej zachorowalności na choroby układu krążenia, dlatego wiele z nich nazywanych jest chorobami cywilizacyjnymi. Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, w Polsce z przyczyn kardiologicznych umiera rocznie około 175 tysięcy osób, co stanowi 46% wszystkich zgonów[1].
Spis treści
- 1 Niektóre choroby układu krążenia
- 2 Klasyfikacja chorób układu krążenia ICD-10 (I00-I99)
- 2.1 Ostra choroba reumatyczna (I00- I02)
- 2.2 Przewlekła choroba reumatyczna serca (I05- I09)
- 2.3 Choroba nadciśnieniowa (I10- I15)
- 2.4 Choroba niedokrwienna serca (I20- I25)
- 2.5 Zespół sercowo–płucny i choroby krążenia płucnego (I26- I28)
- 2.6 Inne choroby serca (I30- I52)
- 2.7 Choroby naczyń mózgowych (I60- I69)
- 2.8 Choroby tętnic, tętniczek i naczyń włosowatych (I70- I79)
- 2.9 Choroby żył, naczyń limfatycznych i węzłów chłonnych, niesklasyfikowane gdzie indziej (I80- I89)
- 2.10 Inne i nieokreślone zaburzenia układu krążenia (I95- I99)
- 3 Główne objawy
- 4 Badania
- 5 Profilaktyka
- 6 Interakcje leków stosowanych w chorobach układu krążenia
- 7 Zobacz też
- 8 Przypisy
- 9 Bibliografia
Niektóre choroby układu krążenia | edytuj kod
- miażdżyca
- choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa)
- zaburzenia rytmu i przewodzenia
- nadkomorowe zaburzenia rytmu serca
- komorowe zaburzenia rytmu serca
- zaburzenia automatyzmu i przewodzenia
- wady serca (wrodzone i nabyte)
- choroby wsierdzia
- choroby mięśnia sercowego
- choroby osierdzia
- nowotwór serca
- niewydolność serca
- nadciśnienie tętnicze
- nadciśnienie płucne
- choroby aorty i naczyń obwodowych
- tętniak aorty
- choroba Takayasu
- zarostowo-zakrzepowe zapalenie naczyń
- olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic
- niedokrwienie kończyn dolnych
- ostre
- przewlekłe
- choroby tętnic szyjnych
- choroby tętnic trzewnych
- choroby żył obwodowych
- żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
- choroby mikrokrążenia
- choroby naczyń chłonnych
Klasyfikacja chorób układu krążenia ICD-10 (I00-I99) | edytuj kod
Ostra choroba reumatyczna (I00- I02) | edytuj kod
- choroba reumatyczna bez wzmianki o zajęciu serca
- choroba reumatyczna z zajęciem serca
- pląsawica reumatyczna
Przewlekła choroba reumatyczna serca (I05- I09) | edytuj kod
Reumatyczna choroba serca- choroby reumatyczne zastawki dwudzielnej
- choroby reumatyczne zastawek tętnicy głównej
- choroby reumatyczne zastawki trójdzielnej
- wady wielu zastawek (skojarzone)
- inne choroby reumatyczne serca
Choroba nadciśnieniowa (I10- I15) | edytuj kod
- samoistne (pierwotne) nadciśnienie
- choroba nadciśnieniowa z zajęciem serca
- choroba nadciśnieniowa z zajęciem nerek
- choroba nadciśnieniowa z zajęciem serca i nerek
- nadciśnienie wtórne
Choroba niedokrwienna serca (I20- I25) | edytuj kod
- dusznica bolesna
- ostry zawał serca
- ponowny zawał serca („dorzut”)
- niektóre powikłania występujące w czasie ostrego zawału serca
- inne ostre postacie choroby niedokrwiennej serca
- przewlekła choroba niedokrwienna serca
Zespół sercowo–płucny i choroby krążenia płucnego (I26- I28) | edytuj kod
- zator płucny
- nadciśnienie płucne
- inne zespoły sercowo-płucne
- inne choroby naczyń płucnych
Inne choroby serca (I30- I52) | edytuj kod
- ostre zapalenie osierdzia
- inne choroby osierdzia
- zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej
- ostre i podostre zapalenie wsierdzia
- niereumatyczne zaburzenia czynności zastawki dwudzielnej
- niereumatyczne zaburzenia funkcji zastawki tętnicy głównej
- niereumatyczne zaburzenia funkcji zastawki trójdzielnej
- zaburzenia funkcji zastawki pnia płucnego
- zapalenie wsierdzia, zastawki, nieokreślone
- zapalenie wsierdzia i zaburzenia funkcji zastawek serca w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej
- kardiomiopatie
- kardiomiopatia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej
- blok przedsionkowo-komorowy i lewej odnogi pęczka Hisa
- inne zaburzenia przewodnictwa
- nagłe zatrzymanie krążenia
- częstoskurcz napadowy
- migotanie i trzepotanie przedsionków
- inne zaburzenia rytmu serca
- niewydolność serca
- choroby serca niedokładnie określone i powikłania chorób serca
- inne zaburzenia funkcji serca w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej
Choroby naczyń mózgowych (I60- I69) | edytuj kod
- krwotok podpajęczynówkowy
- krwotok mózgowy
- inne nieurazowe krwotoki mózgowe
- zawał mózgu
- udar, nieokreślony jako krwotoczny lub zawałowy
- niedrożność i zwężenie tętnic przedmózgowych niepowodujące zawału mózgu
- niedrożność i zwężenie tętnic mózgowych niepowodujące zawału mózgu
- inne choroby naczyń mózgowych
- zaburzenia naczyń mózgowych w chorobach występujących gdzie indziej
- następstwa chorób naczyń mózgowych
Choroby tętnic, tętniczek i naczyń włosowatych (I70- I79) | edytuj kod
Widoczne zmiany miażdżycowe aorty- miażdżyca
- tętniak i tętniak rozwarstwiający tętnicy głównej
- tętniak innych tętnic
- inne choroby naczyń obwodowych
- zator i zakrzep tętniczy
- inne zaburzenia czynności tętnic i tętniczek
- choroby naczyń włosowatych
- zaburzenia czynności tętnic, tętniczek i naczyń włosowatych w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej
Choroby żył, naczyń limfatycznych i węzłów chłonnych, niesklasyfikowane gdzie indziej (I80- I89) | edytuj kod
- zapalenie żył i zakrzepowe zapalenie żył
- zakrzep żyły wrotnej
- inne zatory i zakrzepy żylne
- żylaki kończyn dolnych
- guzy krwawnicze odbytu
- żylaki przełyku
- żylaki o innym umiejscowieniu
- inne zaburzenia żył
- nieokreślone zapalenie węzłów chłonnych
- inne niezakaźne zaburzenia funkcji naczyń i węzłów chłonnych
Inne i nieokreślone zaburzenia układu krążenia (I95- I99) | edytuj kod
- niedociśnienie tętnicze
- pozabiegowe zaburzenia układu krążenia, niesklasyfikowane gdzie indziej
- inne zaburzenia funkcji układu krążenia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej
- inne i nieokreślone zaburzenia układu krążenia.
Główne objawy | edytuj kod
- duszność
- sinica
- bóle serca
- kołatanie serca
- obrzęki
- przesięki do jam ciała
- utrata przytomności (omdlenia)
- ból głowy
- zawroty głowy
Badania | edytuj kod
Wystąpienie jakichkolwiek niepokojących objawów chorobowych wymaga niezwłocznej konsultacji z lekarzem. Ważna jest szybka reakcja, gdyż w przypadku chorób układu krążenia od podjęcia leczenia w odpowiednim stadium uzależnione są efekty. W celu rozpoznania stosuje się badania diagnostyczne - ogólne i specjalistyczne.
Wpływ badań laboratoryjnych na ocenę ryzyka chorób układu krążenia | edytuj kod
Przeprowadzane badania epidemiologiczne, kliniczne i doświadczalne rozszerzyły wiedzę związaną z istnieniem parametrów pozwalających ocenić predyspozycje do rozwoju chorób układu krążenia, przede wszystkim powstających na podłożu miażdżycowym.
Wskaźniki te mają ułatwić:
- identyfikację czynników sprzyjających rozwojowi choroby
- wczesne wykrywanie nieprawidłowości (zanim wystąpią pierwsze objawy chorobowe)
- ocenę rokowań u pacjentów ze zdiagnozowana chorobą
- ocenę skuteczności podejmowanych działań profilaktycznych
Z praktycznego punktu widzenia, badania laboratoryjne pomocne w ocenie ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia, możemy podzielić na:
- badania podstawowe
- cholesterol (w tym LDL i/lub HDL)
- triglicerydy
- glukoza
- badania dodatkowe
- Lp(a)
- homocysteina
- fibrynogen
- białko C-reaktywne (metoda wysokiej czułości)
- badania specjalistyczne
- molekuły adhezyjne
- podfrakcje HDL
- apolipoproteiny
- profil LDL
- PAI, t-PA
- inne markery, w tym badania genetyczne
Badania nieinwazyjne | edytuj kod
Nieinwazyjne badania układu krążenia obejmują rozpoznawanie, monitorowanie leczenia oraz stratyfikację ryzyka. Do najczęściej zlecanych badań nieinwazyjnych zaliczane są:
- EKG spoczynkowe
- EKG wysiłkowe
- Holter EKG
- Holter ciśnieniowy
- RTG klatki piersiowej
- USG metodą Dopplera
- echokardiografia serca
- radioizotopowe badanie SPECT
- tomografia spiralna
- pozytonowa tomografia emisyjna
- obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego
- test pochyleniowy.
Badania inwazyjne | edytuj kod
Jeśli wykonane badania nieinwazyjne nie są wystarczające lub stadium choroby jest na tyle zaawansowane, że wymaga leczenia operacyjnego, stosuje się inwazyjne metody badań, którymi są na przykład:
- angiokardiografia
- koronarografia
- cewnikowanie serca
- bypassy (żylny, tętniczy)
- koronaroplastyka PTCA
- ultrasonografia wewnątrzwieńcowa
Profilaktyka | edytuj kod
Zwalczanie czynników ryzyka | edytuj kod
Podstawą profilaktyki[2] chorób układu krążenia jest zwalczanie czynników ryzyka poprzez:
- prawidłowe odżywianie
- wyrabianie nawyków aktywnego wypoczynku
- unikanie nałogu palenia papierosów
- okresowe badania lekarskie, uwzględniające:
- pomiar masy i wysokości ciała
- pomiar ciśnienia krwi
- pomiar glikemii
- wykonywanie przesiewowych badań cholesterolu
- ultrasonograficzną ocenę grubości ścian tętnic szyjnych.
Wczesne wykrywanie chorób układu krążenia u dzieci i młodzieży | edytuj kod
Przewidywanie wystąpienia chorób układu krążenia powinno się rozpocząć od oceny okresu płodowego. Biorąc pod uwagę fakt, że mała masa urodzeniowa może stanowić ryzyko choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego, otyłości lub cukrzycy w życiu dorosłym, istnieje potrzeba objęcia tej grupy dzieci wczesną profilaktyką. Takie działanie ma na celu zmniejszenie rozwoju tych i innych chorób w późniejszych latach życia. Uznawane za najważniejszy czynnik ryzyka choroby niedokrwiennej serca hiperlipoproteinemie, mogą być wykryte już we krwi pępowinowej.
Ćwiczenia fizyczne | edytuj kod
Korzystny wpływ aktywności ruchowej | edytuj kod
Przeprowadzone w wielu krajach badania dostarczyły obszernych zasobów danych, świadczących o znaczeniu systematycznej aktywności fizycznej w zapobieganiu chorobom układu krążenia oraz w redukcji ryzyka przedwczesnej śmierci. Wyniki najczęściej cytowanych w piśmiennictwie medycznym długofalowych badań epidemiologicznych prowadzonych w Framingham, badań MRFIT, Harvard Alumni Study, czy Nurses Health Study, wskazują na korzystne efekty systematycznego wysiłku fizycznego w profilaktyce poważnych powikłań zdrowotnych chorób układu krążenia. Analiza wyników wieloletnich badań dowodzi, że regularny wysiłek fizyczny o odpowiedniej długości oraz intensywności wpływa pozytywnie na metabolizm lipidów i węglowodanów, czynność śródbłonka naczyniowego oraz może modyfikować korzystnie stan równowagi czynnościowej między układem krzepnięcia i fibrynolizy.
Zalecenia aktywności ruchowej w pierwotnej prewencji chorób układu krążenia i promocji zdrowia | edytuj kod
Należy pamiętać, że zbyt mała dawka ćwiczeń nie przyniesie istotnych efektów fizjologicznych, a nadmierny, niedostosowany do wieku, stanu zdrowia i możliwości wysiłek może być szkodliwy. W tabeli zostały przedstawione najbardziej znane wytyczne dotyczące zalecanej aktywności ruchowej.
Przeciwwskazania dotyczące wysiłku fizycznego | edytuj kod
Osoba dorosła przed podjęciem systematycznego wysiłku fizycznego powinna wykonać podstawową diagnostykę kardiologiczną, a także badania czynnościowe pod kątem sportowym – m.in. EKG spoczynkowe, aby ustalić wydolność fizyczną organizmu. W przypadku osób starszych zalecana jest dokładna diagnostyka stanu zdrowia i dostosowanie odpowiedniej formy aktywności fizycznej.
Interakcje leków stosowanych w chorobach układu krążenia | edytuj kod
Znajomość mechanizmów interakcji farmakodynamicznych i farmakokinetycznych leków stosowanych w kardiologii pozwala na uniknięcie potencjalnych zagrożeń wynikających z ich kojarzenia. W biotransformacji leków kardiologicznych najważniejszą rolę odgrywają trzy izoenzymy:
- CYP 3A4
- CYP 2D6
- CYP 2C9
Na niepożądane reakcje lekowe narażone są zwłaszcza osoby starsze, przyjmujące wiele leków, dlatego ważne jest każdorazowe ustalenie możliwych interakcji. Ponadto na interakcje mogą wpłynąć czynniki osobowe, na przykład przebyte choroby, rodzaj diety. Zmienność osobnicza nasilenia interakcji leków zależy od wielkości dawek, czasu trwania leczenia, kolejności oraz drogi ich stosowania.
Zobacz też | edytuj kod
Przypisy | edytuj kod
- ↑ MałgorzataM. Cierniak-Piotrowska MałgorzataM., GrażynaG. Marciniak GrażynaG., JoannaJ. Stańczak JoannaJ., Rozdział 5. Statystyka zgonów i umieralności z powodu chorób układu krążenia, [w:] ZbigniewZ. Strzelecki, JanuszJ. Szymborski (red.), Zachorowalność i umieralność na choroby układu krążenia a sytuacja demograficzna Polski, Główny Urząd Statystyczny, 2015 [dostęp 2017-05-25] .
- ↑ M.F.M.F. Piepoli M.F.M.F. i inni, Zapobieganie chorobom sercowo-naczyniowym w praktyce klinicznej. Podsumowanie wytycznych towarzystw europejskich 2016, „European Heart Journal”, 37, Oxford University Press, 2016, s. 2315–2381, ISSN 0195-668X [dostęp 2017-04-10] .
Bibliografia | edytuj kod
- Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne, s. 1408 i 1409 ISBN 83-7430-069-8
- Marek Naruszewicz (red.): Kardiologia zapobiegawcza. Szczecin, PTMNM, 2003, s. 31–34 i 217–265, ISBN 83-913728-3-9
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Kontrola autorytatywna (dyscyplina naukowa):OryginałEdytujHistoria i autorzy
