Chorzów Batory (stacja kolejowa)

Na mapach: 50°16′41,2″N 18°56′40,3″E/50,278111 18,944528

Chorzów Batory (stacja kolejowa) w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Chorzów Batory – najważniejsza stacja kolejowa w Chorzowie stanowiąca początek magistrali węglowej. Stacja powstała w 1913 roku (pod niem. nazwą Bismarckhütte) jako jeden z dwóch nowych obiektów (drugim jest przystanek kolejowy Świętochłowice) po zamkniętej wtedy stacji Schwientochlowitz[4].

Spis treści

Historia | edytuj kod

W dniu 3 października 1846 roku uruchomiono odcinek Kolei Górnośląskiej (Oberschlesische Eisenbahn) o długości 18 km, na trasie Królewska Huta–Katowice–Mysłowice[5][potrzebny przypis]. Dnia 15 sierpnia 1860 roku wybudowano mierzącą 3 km[6] bocznicę towarową z okolicy huty „Bismarck” do centrum Królewskiej Huty[7][8].

Stacja kolejowa z dworcem I klasy (niem. Bahnhof I. Klasse Bismarckhütte) została oddana do użytku w środę 1 października 1913 roku, przejmując cały ruch pociągów starej stacji świętochłowickiej oraz jej infrastrukturę. Od początku istnienia stacja obsługiwała ruch towarowy i osobowy – w budynku dworca działały kasy biletowe i bagażowe, przyjmowane były wszystkie rodzaje przesyłek towarowych (również żywych zwierząt, towarów masowych i przedmiotów wielkogabarytowych)[4]. Dwa zadaszone wiatami perony zostały wzniesione na nasypie (pierwszy dla kierunków Królewska Huta, Katowice, a drugi dla kierunków Gliwice i Katowice) i połączone z budynkiem dworcowym przejściem podziemnym. Stacja użytkowała zmodernizowaną parowozownię i wieżę wodną starej stacji w Świętochłowicach. Po oddaniu dworca do użytku wybudowano nową ekspedycję towarową, położoną naprzeciwko wieży wodnej.

W niedzielę 1 czerwca 1924 roku uruchomiono nową linię Hajduki–Kochłowice o długości 6 km[9].

W roku 2017 stacja obsługiwała 300–499 pasażerów na dobę[10].

Nazwy stacji i dworca | edytuj kod

1913–1922 Bismarckhütte[11]

1922–1939 Hajduki[12]

1939–1942 Bismarckhütte[13]

1942–1945 Königshütte-Bismarck[14]

1945–1951 Hajduki[15]

od 1951 Chorzów Batory[16]

Charakterystyka | edytuj kod

Linie kolejowe przechodzące przez stację:

Głównie jest to stacja węzłowa, na której łączy się kilka towarowych i pasażerskich linii kolejowych. Najważniejszą obecnie jest ciąg E30 (Katowice – Gliwice). Mimo to przejazd jadących nim pociągów następuje w kierunku zwrotnym (najczęściej ma to miejsce pod nastawnią CB), gdyż "na wprost" jedzie się w kierunku Chorzowa Miasta i dalej na Bytom. Od strony Katowic dociera tutaj też trzeci tor (linia z Katowic przez Gottwald) oraz szlak z posterunku Hajduki. Obecny układ torowy jest pamiątką po przebudowie, w wyniku której przełożony został na obecne miejsce szlak z Miasta. Dawniej istniał też trzeci tor szlakowy do stacji Ruda Chebzie oraz Chorzów Miasto. Do dziś widać też ślady po planowanej budowie drugiej pary torów w kierunku Gliwic, dla uruchomienia Kolejowego Ruchu Regionalnego. W kierunku Katowic oprócz istniejących 3 torów istniały jeszcze dwa (przez nieistniejący już podg Obroki), które zostały zlikwidowane. Sama stacja została też mocno nadszarpnięta kryzysem w przewozach towarowych. Obecnie duża część torów towarowych jest nieużywana[17], a wyłączoną z eksploatacji dawną parowozownię wyburzono w 2016 roku[18]. Mimo to funkcjonują bocznice, m.in. do Huty Batory oraz Zajezdni Tramwajów Śląskich. Zmodernizowano też urządzenia SRK: dawne nastawnie suwakowe zastąpiono urządzeniami przekaźnikowo-komputerowymi typu SUP-3 (nastawnia CB), działa też nastawnia przekaźnikowa CB1, pełniąca funkcję manewrowej oraz SKP dla pociągów od strony Chorzowa Miasta. Szlaki od strony Hajduk oraz Gottwaldu posiadają układową kontrolę niezajętości (liczniki osi) i nie jest wymagane stwierdzanie końca pociągów wjeżdżających z tych szlaków[17].

Dane podstawowe | edytuj kod

  • województwo: śląskie
  • budynek: używany zgodnie z przeznaczeniem
  • kasa biletowa: czynna, jedno stanowisko
  • dodatkowe tory: są zdatne do eksploatacji
  • liczba peronów: 2
  • liczba skrajni peronów: 4
  • zadaszenie peronów: osobna wiata nad każdym peronem
  • przejście podziemne: czynne
  • przejście nadziemne: nie było
  • ekspedycja towarowa: wyburzona po 2000 roku
  • lokomotywownia: wyburzona w 2016 roku
  • wieża wodna: wyburzona
  • semafory: świetlne

Galeria | edytuj kod

  • Nastawnia dysponująca CB (2015)

  • Nastawnia CB-1 (2020)

  • Wnętrze dworca (2009)

  • Przejście na perony (2009)

  • Zadaszony peron (2009)

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ PKP, Urzędowy rozkład jazdy pociągów, t. lato 1922, s. 118–119, tab. 63a [dostęp 2018-03-20] .
  2. ↑ PKP, Urzędowy rozkład jazdy pociągów, t. zima 1950/1951, s. 186–187, tab. 208 [dostęp 2018-03-20] .
  3. ↑ PKP, Urzędowy rozkład jazdy pociągów, t. lato 1951, s. 210–211, tab. 185 [dostęp 2018-03-20] .
  4. ↑ a b Eröffnung und Schließung von Stationen. Eisenbahndirektionbezirk Kattowitz, „Zeitung des Vereins Deutscher Eisenbahnverwaltung”, Jg. LIII, 1913, s. 990, 1071, 1202 .
  5. ↑ Lijewski 1959 ↓, s. 23.
  6. ↑ Lijewski 1959 ↓, s. 26.
  7. ↑ FelixF. Triest FelixF., Topographisches Handbuch von Oberschlesien, Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865, s. 346 .
  8. ↑ Uwarunkowania – problematyka: substancja zabytkowa I kulturowa. W: Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Świętochłowice. s. 41.
  9. ↑ Lijewski 1959 ↓, s. 63.
  10. ↑ Największe i najmniejsze stacje w Polsce. W: utk.gov.pl [on-line]. [dostęp 2019-12-18].
  11. ↑ Chorzów Batory, Ogólnopolska Baza Kolejowa [dostęp 2020-09-23]  (pol.).
  12. ↑ Rozkład Polska, lato 1939, Str. 148-149, Tab. 312, Ogólnopolska Baza Kolejowa [dostęp 2020-09-23]  (pol.).
  13. ↑ Rozkład Generalne Gubernatorstwo, zima 1941/1942, Str. 110-111, Tab. 147c, 147d, Ogólnopolska Baza Kolejowa [dostęp 2020-09-23]  (pol.).
  14. ↑ Rozkład Generalne Gubernatorstwo, lato 1942, Str. 118-119, Tab. 147, Ogólnopolska Baza Kolejowa [dostęp 2020-09-23]  (pol.).
  15. ↑ Rozkład Polska, zima 1950/1951, Str. 184, Tab. 205a, 206, Ogólnopolska Baza Kolejowa [dostęp 2020-09-23]  (pol.).
  16. ↑ Rozkład Polska, lato 1951, Str. 198-199, Tab. 170, 171, 172, Ogólnopolska Baza Kolejowa [dostęp 2020-09-23]  (pol.).
  17. ↑ a b Chorzów Batory – Baza kolejowa, semaforek.kolej.org.pl [dostęp 2020-10-18] .
  18. ↑ AdrianA. Blondzik AdrianA., Wyburzają parowozownię, swiony.pl – Wiadomości ze Świętochłowic, 1 marca 2016 [dostęp 2020-10-18] .

Bibliografia | edytuj kod

  • Teofil Lijewski: Rozwój sieci kolejowej Polski. Warszawa: śląskie Akademia Nauk, Instytut Geografii (Dokumentacja Geograficzna, z. 5), 1959. [dostęp 17-10-2020].

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Na podstawie artykułu: "Chorzów Batory (stacja kolejowa)" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy