Dean Stockwell w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Dean Stockwell w dzieciństwieRobert Dean Stockwell[1][2][3] (ur. 5 marca 1936 w North Hollywood) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny, wciąż aktywny przez ponad 60 lat. Nominowany do Nagrody Akademii Filmowej, zdobywca nagrody Emmy. Zagrał Cylona znanego jako Cavil w serialu Battlestar Galactica.
Spis treści
Życiorys | edytuj kod
Wczesne lata | edytuj kod
Urodził się w North Hollywood[4] w stanie Kalifornia jako syn pary aktorskiej i piosenkarskiej – Niny Olivette (z domu Elizabeth Margaret Veronica; 1910-1993)[5] i Harry’ego Baylessa Stockwella (1902–1984)[6], który użyczył głosu postaci księcia w disnejowskim filmie animowanym Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków (1931). Jego starszy brat Guy Harry (ur. 16 listopada 1933, zm. 6 lutego 2002)[7] był także aktorem. Wychowywał się w Nowym Jorku[8]. Uczęszczał do szkół publicznych na Long Island i Martin Milmore School w Bostonie[9].
Kariera | edytuj kod
W wieku siedmiu lat trafił na Broadway rolą w spektaklu Richarda Hughesa Orkan na Jamajce (1943). Dwa lata później podpisał kontrakt z MGM i mając dziewięć lat, wystąpił w głównej roli Donalda Martina w filmie muzycznym George’a Sidneya Podnieść kotwicę (Anchors Aweigh, 1945) obok Franka Sinatry i Gene’a Kelly’ego. Był synem Gregory’ego Pecka w melodramacie Taya Garnetta Dolina decyzji (The Valley of Decision, 1945) z Greer Garson.
Na ekranie grał wrażliwych chłopców, jako Nipper w The Mighty McGurk (1946)[10] z Wallace Beerym, komediodramacie Josepha Loseya Chłopiec z zielonymi włosami (The Boy With Green Hair, 1948) z Robertem Ryanem i ekranizacji powieści Frances Hodgson Burnett Tajemniczy ogród (The Secret Garden, 1949) z Margaret O’Brien, a także w dramacie W dół do morza na statkach (Down to the Sea in Ships, 1949) jako Jed Joy, wnuk Lionela Barrymore’a i protegowany Richarda Widmarka i dramacie Henry’ego Kinga Głębokie wody (Deep Waters, 1948). W filmie przygodowym Kim (1950) wg powieści Rudyarda Kiplinga obok Errola Flynna wystąpił w roli tytułowej jako Kimball 'Kim' O’Hara Jr.
Już jako dorosły w 1957 roku na Broadwayu zagrał postać Judda Steinera w przedstawieniu Bez emocji (Compulsion)[11], a dwa lata później w jego ekranowej wersji – dramacie kryminalnym Richarda Fleischera (1959); za występ – wraz z Bradfordem Dillmanem i Orsonem Wellesem – odebrał Złotą Palmę dla najlepszego aktora na 12. Festiwalu Filmowym w Cannes.
Wystąpił też w serialu-westernie NBC The Restless Gun (1958) z Johnem Payne’em i Danem Blockerem, brytyjskim filmie Jacka Cardiffa Synowie i kochankowie (Sons and Lovers, 1960) jako Paul Morel, obok Trevora Howarda i Wendy Hiller, premierowym odcinku serialu ABC Stop Bus (1961) z Marilyn Maxwell, a także serialach: NBC Jedenasta godzina (The Eleventh Hour, 1964), Bonanza (1969) jako zestrzelony żołnierz i Columbo (1972, 1975). Za rolę Edmunda Tyrone w adaptacji sztuki Eugene’a O’Neilla U kresu dnia (Long Day’s Journey Into Night, 1962) z Katharine Hepburn, Ralphem Richardsonem i Jasonem Robardsem otrzymał Złotą Palmę dla najlepszego aktora na 15. Festiwalu Filmowym w Cannes.
W połowie lat siedemdziesiątych był hipisem z pokolenia „dzieci kwiatów”, pracował jako pośrednik w obrocie nieruchomościami i zaprojektował charakterystyczną okładkę albumu Neila Younga American Stars 'n Bars (1976)[12].
W latach 80. grał ekscentryków i wyrzutków, w tym bezlitosnego brudnego moralnie Bena w filmie Davida Lyncha Blue Velvet (1986). Za kreację Tony’ego „Tygrysa” Russa w czarnej komedii Jonathana Demme’a Poślubiona mafii (Married to the Mob, 1988) zdobył nominację do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego[13]. Nowy szczebel kariery Stockwell osiągnął po przyjęciu roli wiceadmirała Alberta „Ala” Calavicciego w serialu Zagubiony w czasie (Quantum Leap, 1989-93)[14].
Życie prywatne | edytuj kod
15 kwietnia 1960 roku ożenił się z aktorką Millie Perkins[15], lecz 30 lipca 1962 doszło do rozwodu. 15 grudnia 1981 roku poślubił Joy Marchenko. Mają dwójkę dzieci: syna Austina (ur. 5 listopada 1983) i córkę Sophię (ur. 5 sierpnia 1985).
Filmografia | edytuj kod
Filmy fabularne | edytuj kod
- 1945: Podnieść kotwicę jako Donald Martin
- 1947: Dżentelmeńska umowa jako Tommy Green
- 1948: Chłopiec z zielonymi włosami jako Peter Frye
- 1949: Tajemniczy ogród jako Colin Craven
- 1962: U kresu dnia jako Edmund Tyrone
- 1970: Horror w Dunwich jako Wilbur Whateley
- 1984: Paryż, Teksas jako Walt Henderson
- 1984: Diuna jako dr Wellington Yueh
- 1985: Żyć i umrzeć w Los Angeles jako Bob Grimes
- 1986: Blue Velvet jako Ben
- 1987: Gliniarz z Beverly Hills II jako Charles „Chip” Cain
- 1988: Tucker. Konstruktor marzeń jako Howard Hughes
- 1988: Poślubiona mafii jako Tony „The Tiger” Russo
- 1992: Gracz jako Andy Civella
- 1997: Air Force One jako sekretarz obrony Walter Dean
- 1997: Zaklinacz deszczu jako sędzia Harvey Hale
- 2001: Buffalo Soldiers jako generał Lancaster
- 2004: Kandydat jako Mark Whiting
Seriale TV | edytuj kod
- 1961: Alfred Hitchcock przedstawia jako Billy Weaver
- 1962: Spotkanie z Alfredem Hitchcockiem jako David H. Kelsey / William Newmaster
- 1965: Doktor Kildare jako dr Rudy Devereaux
- 1969: Bonanza jako Matthew Rush
- 1972: Columbo jako Eric Wagner
- 1973: Ulice San Francisco jako Paul Thomas / Paul Cullen
- 1975: Columbo jako Lloyd Harrington
- 1975: Ulice San Francisco jako Charlie Blake
- 1976: McCloud jako Pete Lancaster
- 1983: Drużyna A jako oficer policji Collins
- 1985: Policjanci z Miami jako Jack Gretsky
- 1988: Napisała: Morderstwo jako Eliot Easterbrook
- 1991: Syn Gwiazdy Porannej (Son of the Morning Star) jako generał Philip Sheridan
- 1992: Gdzie diabeł mówi dobranoc jako Phil Banks
- 1989-93: Zagubiony w czasie (Quantum Leap) jako wiceadmirał Albert „Al” Calavicci
- 1994: Nowe przygody Supermana jako Preston Carpenter
- 1995: Langoliery jako Bob Jenkins
- 1995: Szpital Dobrej Nadziei jako Robert St. Clair
- 1995: Klan McGregorów (Snowy River: The McGregor Saga) jako prof. Julius Waugh
- 1997-98: The Tony Danza Show jako Frank DiMeo
- 2002: Star Trek: Enterprise jako pułkownik Grat
- 2002: Gwiezdne wrota jako lekarz Kieran
- 2002: Sąd najwyższy jako senator Edward Sheffield
- 2002-2004: JAG – Wojskowe Biuro Śledcze jako senator Edward Sheffield
- 2006–2009: Battlestar Galactica jako John Cavil
Bibliografia | edytuj kod
- Dean Stockwell. T. 7: Kolekcja Alfred Hitchcock Przedstawia. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., lipiec 2009, s. 12. ISBN 978-83-252-0468-6.
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Dean Stockwell (5 de Março de 1935) (port.). Filmow.com. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Filmografía de Dean Stockwell (hiszp.). SensaCine.com. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Dean Stockwell – Actor (rum.). CineMagia.ro. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Personalidade: Dean Stockwell (EUA) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Elizabeth Margaret „Nina Olivette” Veronica Stockwell (ang.). Find a Grave. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Harry Stockwell (1902–1984) (ang.). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Guy Stockwell (1934-2002) (ang.). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Liz Smith (1985-07-01): Dean Stockwell: An Update (ang.). Toledo Blade. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Dean Stockwell Biography (1936-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ The Mighty McGurk (1947) (ang.). TCM.com. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Compulsion (ang.). Internet Broadway Database. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Dean Stockwell Biography (ang.). Turner Classic Movies. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Dean Stockwell (wł.). MYmovies.it. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Dean Stockwell (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-07-03].
- ↑ Millie Perkins w bazie IMDb (ang.)
Linki zewnętrzne | edytuj kod
- Dean Stockwell w bazie IMDb (ang.)
- Dean Stockwell w bazie Filmweb
- Dean Stockwell w bazie Notable Names Database (ang.)
