Dylan skomponował ten utwór najpewniej na początku drugiej połowy 1964 r. i już w październiku po raz pierwszy go wykonał.
Chociaż nie należał do piosenek najczęściej wykonywanych przez artystę, to jednak był właściwie wykonywany we wszystkich dekadach jego kariery. Przeważnie był prezentowany w wersjach akustycznych. Jednak w początkowej fazie Never Ending Tour, czyli od czerwca 1988 r., muzyk prezentował ostrzejszą, zelektryfikowaną wersję utworu, zbliżoną nawet do heavy metalu. W połowie lat 90. XX wieku powrócił do akustycznej, chociaż zespołowej, formy wykonywania piosenki.
„Gates of Eden” jest jednym z najbardziej wizjonerskich utworów Dylana, utrzymanym w duchu Williama Blake’a. Jednak sam artysta, lubiący czasem deprecjonować wartość swoich kompozycji, nazwał go „gwałcącą świętość kołysanką w d moll”.
Dzieło to jest utworem o zbawieniu, chociaż podchodzi do zagadnienia dość przewrotnie, wykazując raczej, czym zbawienie nie jest. Wizja ludzkiego wygnania z Raju do dziś pozostaje niezwykle mocnym przykładem Dylana jako proroka, niechętnego i pesymistycznego, ale podejmującego się wysiłku wieszczego.
Dylan obnaża kłamstwo ślepej wiary wierzącej, że po śmierci następuje wybaczenie. Jest to dla niego ostatecznym kłamstwem, gdyż stwarza samozadowolenie i błogość w tym życiu, które mamy obecnie. Zapomnienie, zatrata jest jedynym logicznym przeznaczeniem wszystkich śmiertelnych dusz; powinniśmy sobie z tego zdać sprawę i przyzwyczaić się. To dylanowskie objawienie, jakkolwiek pesymistyczne, a nawet przerażające, jest krótkim wglądem w piekło, które może już częściowo zamieszkujemy.
Oprócz tej wizji, Dylan ukazuje także inne postacie poszukujące prawdy. Świat, który artysta opisuje, jest światem uległym entropii, bez przywódców, z sępami czyhającymi na swoją zdobycz.
W końcowej części utworu narrator-Dylan zostaje obudzony przez swoją kochankę, która opowiada mu swoje sny. Jednak on doskonale wie, że tylko jego nocne wizje, które opisał, są prawdziwe.
„Gates of Eden” niewątpliwie powstał pod wpływem poezji i malarstwa (seria obrazów Bramy Raju) Williama Blake’a. Kolejnym pisarzem, który wywarł wpływ na Dylana był William S. Burroughs, zwłaszcza jeśli chodzi o pesymizm i specyficzny spleen.
31 stycznia 1974 – koncerty w Madison Square Garden w Nowym Jorku (koncert wieczorny i nocny)
2 lutego 1974 – koncert w Crisler Arena na Uniwersytecie Michigan w Ann Arbor, Michigan
3 lutego 1974 – koncert w Assembly Hall na Uniwersytecie Indiany w Bloomington, Indiana
11 lutego 1974 – koncert w Almeda County Coliseum w Oakland w Kalifornii
14 lutego 1974 – koncert w The Forum w Inglewood w Kalifornii (koncert drugi – nocny)
1978
World Tour 1978 („Gates of Eden” został wykonany tylko 6-krotnie dopiero prawie w połowie tournée, od 44. koncertu; cała światowa trasa koncertowa Dylana liczyła 114 koncertów)
5 lipca 1978 – koncert w Pavillon de Paris w Paryżu we Francji
6 lipca 1978 – koncert w Pavillon de Paris w Paryżu we Francji
8 lipca 1978 – koncert w Pavillon de Paris w Paryżu we Francji
Never Ending Tour (od 7 czerwca 1988; wszystkie koncerty Dylana od tego momentu są częścią Never Ending Tour) Interstate 88 I Część pierwsza: Letnie tournée po Kanadzie i USA
7 czerwca 1988 – koncert w Concord Pavilion, Concord, Kalifornia