Gillenia

Gillenia w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Gillenia (Gillenia) – rodzaj roślin należących do rodziny różowatych. Obejmuje dwa gatunki występujące w widnych lasach górskich we wschodniej części Ameryki Północnej (od stanu Nowy Jork po Alabamę i Teksas). Z korzeni Indianie wytwarzali leki wykrztuśne. Oba gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne[3]. Owocostany wykorzystywane są do suchych bukietów[4]. Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia niemieckiego botanika z XVII wieku – Arnoldusa Gilleniusa[3].

Spis treści

Morfologia | edytuj kod

Pokrój
Kępiaste byliny osiągające do 1,3 m wysokości[3].
Liście
Trójlistkowe. Listki lancetowate, nierówno piłkowane. Przylistki drobne i szybko odpadające (u G. trifoliata) lub okazałe i trwałe (u G. stipulata)[3].
Kwiaty
Niewielkie i zwykle obupłciowe, zebrane po kilka w luźne kwiatostany. Działki kielicha w liczbie 5, są zrosłe u nasady. Płatki korony kwiatu są podługowato-jajowate w liczbie 5, barwy białej lub różowej. Pręciki w liczbie 10–20. Zalążnia dolna, powstaje z 5 owocolistków[3].
Owoce
Z każdego kwiatu powstaje 5 skórzastych mieszków zawierających po 1–4 nasiona[3].

Systematyka | edytuj kod

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Rodzaj stanowi klad bazalny w nadplemieniu Pyrodae w podrodzinie Spiraeoideae, w rodzinie różowatych (Rosaceae Juss.), rzędzie różowców, kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[5][1]. Tradycyjnie uznawany był za blisko spokrewniony z rodzajem tawuła Spiraea[6]. Analizy molekularne wskazują na bliskie powiązanie tego rodzaju z roślinami drzewiastymi z podplemienia Pyrinae (dawniej podrodzina jabłkowych Maloideae)[5][7].

Wykaz gatunków[8]

Uprawa | edytuj kod

Rośliny cenione są jako ozdobne. Sadzone są w dużych ogrodach skalnych i w rabatach bylinowych. Najlepiej rosną w półcieniu, mogą być uprawiane też pod drzewami i krzewami. Rozmnaża się je z nasion lub przez podział kęp wiosną[4].

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2014-07-26].
  2. ↑ a b Gillenia. W: Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2014-07-26].
  3. ↑ a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2011, s. 144. ISBN 0-333-74890-5.
  4. ↑ a b Beata Grabowska, Tomasz Kubala: Encyklopedia bylin, tom I, A-J. Poznań: Zysk i S-ka, 2011, s. 414. ISBN 978-83-7506-845-0.
  5. ↑ a b D.D. Potter D.D. i inni, Phylogeny and classification of Rosaceae, „Plant Systematics and Evolution”, 266, 2007, s. 5–43, DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9 .
  6. ↑ Focke, W.O. 1894. Rosaceae. In Die Natürlichen Pflanzenfamilien nebst ihren Gattungen und wichtigeren Arten insbesondere den Nutzpflanzen unter Mitwirkung zahlreicher hervorragender Fachgelehrten. Red. A. Engler & K. Prantl. Leipzig, W. Engelmann
  7. ↑ Evans, R. C., Campbell, C. S.. The origin of the apple subfamily (Maloideae; Rosaceae) is clarified by DNA sequence data from duplicated GBSSI genes. „American Journal of Botany”. 89, 9, s. 1478–1484, 2002. DOI: 10.3732/ajb.89.9.1478. 
  8. ↑ Gillenia. W: Flora of Missouri [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-07-26].
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
Na podstawie artykułu: "Gillenia" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy