Grąd w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Grąd niski w rezerwacie przyrody Las Bielański w Warszawie Grąd we wrześniu w rezerwacie przyrody Zielona GóraGrąd – wielogatunkowy i wielowarstwowy las liściasty zazwyczaj z przewagą grabów i dębów oraz z udziałem różnych innych gatunków. W fitosocjologii zespoły leśne reprezentujące grądy wyodrębniane są w związek zespołów Carpinion betuli[1][2]. Na mapach potencjalnej roślinności naturalnej Polski lasy grądowe dominują − stanowią 41,6% powierzchni kraju. Ze względu na to, że wykształcają się na siedliskach żyznych, zostały w ogromnej większości zniszczone i zajęte przez grunty rolne lub zdegradowane z powodu uprawy drzew iglastych[2]. Grądy stanowią siedlisko przyrodnicze chronione w sieci Natura 2000[3].
Spis treści
Występowanie | edytuj kod
Lasy grądowe występują na rozległych obszarach Europy – od północnej Hiszpanii na zachodzie po Ural na wschodzie oraz od południowej Finlandii na północy po Półwysep Apeniński i Bałkański na południu[2]. W Polsce grądy są dość rozpowszechnione na terenie całego kraju z wyjątkiem jego północno-zachodniej części i wyższych położeń górskich[2]. Wykształcają się na glebach średnio żyznych i żyznych, nie zalewanych, zwłaszcza brunatnych. Dostarczają więcej ściółki niż lasy iglaste. Powstała pod nimi gleba ma dość grube, stale przyrastające poziomy próchnicze. Grądy były najbardziej niszczone przez człowieka właśnie ze względu na zajmowane i tworzone gleby, a więc przydatne dla rolnictwa. Tam gdzie kiedyś rosły grądy, teraz z reguły są pola uprawne. Resztki grądów zachowały się jedynie w miejscach trudnych do zajęcia ich pod uprawy rolne.
Gatunki charakterystyczne | edytuj kod
Podział grądów | edytuj kod
Według podziału syntaksonomicznego grądowe zespoły roślinności tworzą związek Carpinion betuli Oberd. 1953. W Polsce występują 3 takie zespoły wikaryzujące ze sobą:
- Tilio-Carpinetum betuli – grąd subkontynentalny
- Galio-Carpinetum betuli – grąd środkowoeuropejski
- Stellario-Carpinetum betuli – grąd subatlantycki
W zależności od warunków wilgotności gleby i jej żyzności wykształcają się trzy główne warianty siedliskowe:
- grąd wysoki – stosunkowo suchy i umiarkowanie żyzny (mezotroficzny),
- grąd typowy – na świeżych glebach eutroficznych; przewaga grabu, nieznaczne domieszki drzew innych gatunków,
- grąd niski – na glebach wilgotnych i żyznych; charakteryzuje się dużym udziałem grabu, świerka i dębu.
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 721. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ a b c d Jan Marek Matuszkiewicz: Zespoły leśne Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 170-176. ISBN 83-01-13401-1.
- ↑ Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Tom 5. Lasy i bory (pol.). Ministerstwo Środowiska. [dostęp 2013-02-02].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 150. ISBN 83-01-14439-4.