Granica polsko-turecka w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaGranica polsko-turecka – granica międzypaństwowa pomiędzy Rzecząpospolitą (Korona) i Imperium Osmańskim i jego lennami (Siedmiogród, Mołdawia, Chanat Krymski) istniejąca w latach 1478–1792.
Granica powstała po zhołdowaniu przez Turcję Hospodarstwa Mołdawskiego w 1478 roku, Chanatu Krymskiego w 1475 roku, włączeniu do Turcji Jedysanu w 1526 roku i zhołdowaniu Siedmiogrodu w 1541 roku.
Granica z tureckim lennem Siedmiogrodem zaczynała się w okolicy przełęczy Dukielskiej w Karpatach i biegła w kierunku południowo-wschodnim do miejsca styku granic Siedmiogrodu, Mołdawii i Polski – Rozrogi (Krecela 1853 m n.p.m.). Stąd biegła jako granica z Hospodarstwem Mołdawskim – rzeką Czeremosz do jej ujścia do Prutu następnie dochodziła do Dniestru, biegła jego nurtem w kierunku południowo-wschodnim do ujścia do niego rzeki Jahorlik, gdzie zaczynała swój bieg granica z wcielonym do Turcji Jedysanem. Następnie biegła ona rzeką Jahorlik w kierunku północnym w okolice miasta Bałta, następnie przyjmowała kierunek wschodni i biegła rzeką Kodyma do jej ujścia do Bohu do Koniecpola. Tu stykała się z granicą tureckiego lenna – Chanatem Krymskim. Biegła następnie w kierunku południowo-wschodnim przez Dzikie Pola do Dniepru (Tawań), potem na północ Dnieprem, następnie łukiem przez Zaporoże do miejsca styku z Rosją na Szlaku Murawskim.
Taki przebieg granicy został potwierdzony pokojem w Chocimiu w 1621 roku.
Przebieg granicy uległ zmianie po wojnie polsko-tureckiej w 1672 roku (traktat buczacki).
Na jego mocy włączono do Turcji województwa: podolskie, bracławskie i południową część kijowskiego. Nowa granica biegła od Dniestru (pozostawiając po stronie tureckiej Czerwonogród) w kierunku północno-wschodnim, na południe od Trembowli, pozostawiając po stronie tureckiej Płoskirów, Piławce, Machnówkę, Białą Cerkiew i dochodziła do granicy z Rosją na południe od Kijowa (należącego do Rosji od 1667 roku).
Pokój karłowicki w 1699 przywrócił granice sprzed 1672 roku. Rzeczpospolita graniczyła wtedy tylko z tureckim lennem Mołdawią i Jedysanem.
Granica ta przetrwała do II rozbioru w 1792 roku.
Bibliografia | edytuj kod
- Atlas Historyczny Polski. PPWK Warszawa-Wrocław 1991. ISBN 83-7000-016-9.
OryginałEdytujHistoria i autorzy
