Józef Białynia Chołodecki

Józef Białynia Chołodecki w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Józef Dominik Bartłomiej Chołodecki herbu Białynia, ps. „Kresowiec” (ur. 15 sierpnia 1852 w Stawikach, zm. 30 stycznia 1934 we Lwowie) – polski szlachcic, urzędnik, pisarz i historyk.

Grobowiec Józefa Białyni Chołodeckiego

Spis treści

Życiorys | edytuj kod

Syn Celestyna. Jako uczeń gimnazjalny uczestniczył w organizacji powstania styczniowego 1863 działając jako goniec[1]. Był dyrektorem poczty. W 1895 był radcą C. K. Dyrekcji Poczt i Telegrafów[2]. W 1911 był członkiem komisji kontrolującej Ligi Pomocy Przemysłowej we Lwowie[3]. Do 1915 sprawował też stanowisko naczelnego dyrektora izby obrachunkowej[4][5]. W tym roku, po inwazji rosyjskiej 20 czerwca 1915 w czasie I wojny światowej, został przymusowo wywieziony do Kijowa w grupie zakładników[6][4]. 18 sierpnia 1915 odzyskał wolność[7].

Był literatem i publicystą, autorem licznych rozpraw i artykułów z przeszłości Lwowa, w tym upamiętniających obronę Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej 1918/1919. Uchodził także za znawcę historii poczty polskiej[8]. Łącznie opublikował ok. 100 książek i broszur oraz 100 felietonów[1]. Publikował pod pseudonimem Walenty Ćwik oraz pod nazwiskiem Bela Rębowicz[9].

Był członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego. Na początku XIX wieku był prezesem zarządu Towarzystwa Teatru Ludowego we Lwowie[10]. Należał do Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Literatów i Artystów Polskich we Lwowie, w ramach którego w 1907 został członkiem wydziału[11]. Przed 1914 był zastępcą prezesa Galicyjskiego Towarzystwa Ochrony Zwierząt we Lwowie[12]. Działał w Towarzystwie Miłośników Przeszłości Lwowa. Pełnił funkcję członka wydziału, wiceprezesa Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego[13][14], później wojewódzkiego Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów we Lwowie, którego został członkiem honorowym[15]. Do marca 1925 był skarbnikiem Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie[16]. Należał do Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum[17]. W lipcu 1905 wraz z Aleksandrem Czołowskim odkrył grobowiec Gertrudy Potockiej w podziemiach kościoła w Witkowie, w następnym roku wydał publikację temu poświęconą[18]. Był zastępcą przewodniczącego koła im. Adama Asnyka Towarzystwa Szkoły Ludowej we Lwowie, dr. Jana Poratyńskiego[19].

2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[20].

2 lutego 1934 został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie w grobowcu rodziny Setti[21].

W 1951 jego praca Bohaterska dziatwa w obronie Lwowa: opowieść o Tadeuszu, Janie i Halinie Grabskich poległych w walkach o Lwów została wycofana z polskich bibliotek oraz objęta cenzurą[22].

Publikacje | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ a b Józef Białynia Chołodecki. „Panteon Polski”, s. 3, Nr 38 z listopada 1927. 
  2. ↑ Szematyzm na rok 1895. Lwów: 1895, s. 203.
  3. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 1035.
  4. ↑ a b c Z dziejów inwazji rosyjskiej w dobie wielkiej wojny. „Gazeta Lwowska”, s. 6, Nr 1 z 1 stycznia 1931. 
  5. ↑ Józef Białynia Chołodecki: Zakładnicy miasta Lwowa w niewoli rosyjskiej 1915-1918 (z odbitką fotograficzną zakładników. Lwów: 1930, s. 10.
  6. ↑ Józef Białynia Chołodecki: Zakładnicy miasta Lwowa w niewoli rosyjskiej 1915-1918 (z odbitką fotograficzną zakładników. Lwów: 1930, s. 8-10.
  7. ↑ Józef Białynia Chołodecki: Zakładnicy miasta Lwowa w niewoli rosyjskiej 1915-1918 (z odbitką fotograficzną zakładników. Lwów: 1930, s. 42.
  8. ↑ Łucja Charewiczowa: Historiografia i miłośnictwo Lwowa. Lwów: Towarzystwo Miłośników Przeszłości Lwowa, 1938, s. 154.
  9. ↑ Łucja Charewiczowa: Historiografia i miłośnictwo Lwowa. Lwów: Towarzystwo Miłośników Przeszłości Lwowa, 1938, s. 153.
  10. ↑ Zarząd Towarzystwa Teatru Ludowego we Lwowie. „Głos Narodu Ilustrowany”. 8, s. 9, 9 listopada 1901. 
  11. ↑ Kronika. Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Literatów i Artystów Polskich. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 292 z 19 grudnia 1907. 
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 1038.
  13. ↑ Sprawozdanie Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego za rok 1923. Lwów: Towarzystwo Polskiego Żałobnego Krzyża, 1924, s. 7.
  14. ↑ Sprawozdanie Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego za rok 1924. Lwów: Towarzystwo Polskiego Żałobnego Krzyża, 1925, s. 10.
  15. ↑ Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów (Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża) Zarządu Oddziału Wojewódzkiego we Lwowie. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1927, s. 3, 11.
  16. ↑ Leszek Pudłowski. Polskie Towarzystwo Heraldyczne. Zarys dziejów 1906-1939. „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego”. I (XII), s. 161, 1993. 
  17. ↑ Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 80 z 6 kwietnia 1935. 
  18. ↑ Literatura i sztuka. Józef Białynia Chołodecki. Gertruda z Komorowskich Szczęsnowa Potocka i odkrycie jej grobowca. „Słowo Polskie”, s. 5, Nr 498 z 2 listopada 1906. 
  19. ↑ Aleksander Czołowski: Historia Lwowa. Lwów: 1925, s. 21.
  20. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 23.
  21. ↑ Pogrzeb ś. p. J. Białyni Chołodeckiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 32 z 4 lutego 1934. 
  22. ↑ Cenzura PRL : wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r.. posł. Zbigniew Żmigrodzki. Nortom: Wrocław, 2002, s. 5. ISBN 83-85829-88-1.
  23. ↑ Wiadomości bieżące. „Słowo Polskie”, s. 2, Nr 9 z 7 stycznia 1904. 
  24. ↑ 41 rocznica powstania. „Słowo Polskie”. Nr 37, s. 1, 23 stycznia 1904. 

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (osoba):
Na podstawie artykułu: "Józef Białynia Chołodecki" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy