Jaworznia w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaJaworznia – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Piekoszów[2][3].
W Królestwie Polskim istniała gmina Jaworznia.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Spis treści
Położenie | edytuj kod
Jaworznia leży w odległości dziesięciu kilometrów od centrum Kielc i dojechać tu można miejskim autobusem obsługującym linię nr 28. Nazwa miejscowości jest związana niewątpliwie z szatą roślinną, w dokumencie z 1581 r. wspomniano o nazwie Jaworzno. Na wschód od wsi położony jest przysiółek zwany Wapiennikiem.
Przez wieś przechodzi czarny szlak turystyczny z Piekoszowa do Zgórskich Gór.
We wsi znajduje się nieczynny kamieniołom wapieni dewońskich „Jaworznia”. W kamieniołomie odkryto największe w Górach Świętokrzyskich jaskinie: Chelosiową Jamę –Jaskinię Jaworznicką i Jaskinię Pajęczą. W ich pobliżu znajdują się trzy mniejsze jaskinie: Duża Dziura w Jaworzni, Gazownia i Schronisko Krótkie w Jaworzni[4]. Wszystkie jaskinie objęto ochroną w 1997 roku jako rezerwat przyrody nieożywionej Chelosiowa Jama.
Części wsi | edytuj kod
Historia | edytuj kod
Jaworznia lub Jaworzno, w wieku XIX opisana jako wieś w powiecie kieleckim, gminie i parafii Piekoszów[5]
Leży o 9 wiorst od Kielc, o 7 od Chęcin, śród pięknych gór lasami zarosłych, przy drodze bitej do Włoszczowy, w pobliżu Białogonu.
Znajduje się tu ogromna góra z łomami marmuru blado różowego, twardego i trudnego do obrobienia.
W r.1827 Jaworznia liczyła 18 domów, 116 mieszkańców.
Miała niegdyś znaczne kopalnie ołowiu, w 1883 był tu zaniedbany piec wapienny.
Folwark Jaworznia z wsią Jaworznia i Stanisławów posiadał rozległość 781 mórg, grunta orne i ogrody mórg 281, łąk mórg 53. pastwisk mórg 38, wody mórg 5, lasu mórg 353, nieużytki i place mórg 31. Budynków murowanych było 10, drewnianych 2. W 1883 była tu fabryka śrutu.
Wieś Jaworznie posiadała osad 32, z gruntem mórg 228. Wieś Stanisławów osad 4, z gruntem mórg 26.(Opisu dostarczył Bronisław Chlebowski Słownik t.III s.532)
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 380 [dostęp 2020-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-10-21].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-10-21].
- ↑ Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Jaworznia, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 531 .
