Jodła

Jodła w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Zasięg występowania poszczególnych gatunków jodły w Europie
Igły jodły wonnej Pokrój jodły górskiej Szyszki jodły koreańskiej Nasiona jodły Frasera

Jodła (Abies Mill.) – rodzaj zimozielonych drzew z rodziny sosnowatych (Pinaceae Lindl.). Obejmuje co najmniej 48 gatunków[3] występujących na półkuli północnej – najczęściej we wschodniej Azji oraz Ameryce Północnej. W Polsce naturalnie rośnie jodła pospolita (Abies alba Mill.). W Górach Świętokrzyskich, Karpatach oraz na Roztoczu rosną bory jodłowe[4].

Spis treści

Morfologia | edytuj kod

Pokrój
Wysokie drzewo (do 100 metrów w przypadku jodły olbrzymiej). Korona najczęściej ma stożkowaty kształt. Kora zwykle jest cienka i gładka w popielatym lub szarym kolorze[4].
Drewno
Bezżywiczne, jasne i lekkie.
Liście
Igły spłaszczone, u podstawy przewężone i skręcone. Są krótkie – mają 1–3 cm długości. Osadzone one są na stopkach. Najczęściej ułożone są wzdłuż pędów – równolegle po obu stronach (u jodły hiszpańskiej lub jodły numidyjskiej igły ułożone są dookoła pędów). Spód igieł jest jaśniejszy z dwoma paskami (rzadko cały spód jest pokryty woskowym nalotem)[4].
Kwiaty
Charakterystyczne, wzniesione pionowo szyszki o cylindrycznym kształcie. Gdy dojrzeją rozsypują się na drzewie, uwalniając tym samym nasiona[4].

Biologia i ekologia | edytuj kod

Roślina jednopienna[4].

Zastosowanie | edytuj kod

  • Drewno znajduje zastosowanie w stolarstwie, w budownictwie wodnym, górnictwie, do produkcji papieru, do wyrobu skrzynek, zabawek, instrumentów muzycznych.
  • Starożytni Grecy z drewna jodłowego wyrabiali wiosła, gdyż jest ono lekkie i bardzo trwałe w wodzie.
  • Starożytni Rzymianie używali do pisania tabliczek z drewna jodły, ponieważ jest ono miękkie.
  • Z drewna jodłowego miano zbudować konia trojańskiego, a Dedal zbudował z niego kreteńską "krowę" królowej Pazyfae.
  • Król Salomon miał wyłożyć tarcicami jodłowymi podłogę w Świątyni Jerozolimskiej[5].

Systematyka | edytuj kod

Gatunkiem typowym jest Abies alba Mill.[6].

Synonimy taksonomiczne[6]

Picea D. Don ex Loudon

Podział rodzaju[potrzebny przypis]

Gatunki flory Polski | edytuj kod

Na podstawie Krytycznej listy roślin naczyniowych Polski[7]

Gatunki występujące naturalnie
Gatunki uprawiane

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website : Pinales : Pinaceae, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28]  (ang.).
  2. ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING) (ang.). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-08-14].
  3. ↑ Abies (ang.). The Plant List. [dostęp 4 grudnia 2014].
  4. ↑ a b c d e Część II. W: Adam Marosz: Drzewa i krzewy iglaste. Kraków: Officina Botanica, 2006, s. 35. ISBN 978-83-922115-2-5. (pol.)
  5. ↑ Marek Żukow-Karczewski, Jodła – dumne drzewo, "AURA", nr 2/1995 r.
  6. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-19].
  7. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

Bibliografia | edytuj kod

  1. PeterP. Schütt PeterP., Tannenarten Europas und Kleinasiens, Landsberg am Lech: Ecomed, 1994, ISBN 3-609-69890-X, OCLC 231588164 .

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (takson):Identyfikatory zewnętrzne:
Na podstawie artykułu: "Jodła" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy