Kiwi północny

Kiwi północny w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Kiwi północny[4], kiwi Mantella[potrzebny przypis] (Apteryx mantelli) – gatunek nielotnego ptaka z rodziny kiwi (Apterygidae). Zasiedla dwie trzecie powierzchni Wyspy Północnej w Nowej Zelandii; endemit. Populację szacuje się na ok. 35 000 osobników, co czyni go najliczniejszym gatunkiem z rodziny kiwi.

Spis treści

Charakterystyka | edytuj kod

Długość ciała 50–65 cm, długość dzioba samic 130–205 mm, samców 110–155 mm; masa ciała samic 2060–3850 g, samców 1440–3060 g[5]. Cechami charakterystycznymi dla tego gatunku kiwi są: długi i lekko zagięty dziób z nozdrzami w okolicy końca; specyficzny stożkowy kształt korpusu ze względu na zredukowaną klatkę piersiową; wąska, ale silna szyja i stosunkowo mała głowa; mocne, muskularne nogi, które stanowią ⅓ całej masy ciała; małe oczy, duże otwory uszne oraz wiele długich szczecinek rozmieszczonych na głowie. Skrzydła są niewielkie (40–50 mm), kończą się pazurami. Nie ma zewnętrznego ogona[6]. Ten gatunek kiwi charakteryzuje się niezwykłą odpornością; przystosowuje się do różnego typu środowisk, m.in. sztucznie sadzonych lasów oraz pól. Upierzenie koloru czerwono-brązowego, włosokształtne. Jest to ptak nocny, na legowisko wybiera puste pnie drzew, gęste paprocie lub nory. Często zmienia miejsce grzędowania, ale czasami wraca do poprzednich. Unika rażącego światła i obserwacje osobników w niewoli, jak i na wolności wskazują, iż radzi sobie gorzej niż sowy w ciągu dnia; być może ma wzrok podobny do wzroku kreta[6]. Ma doskonale rozwinięty zmysł węchu, który pozwala mu znaleźć jedzenie, składające się głównie z robaków, pająków, innych bezkręgowców i owoców znalezionych na ziemi, ale także małych węgorzy i okazjonalnie żab. Jego dziób posiada specjalny organ, przy pomocy którego kiwi potrafi wykryć wibracje wytwarzane przez drążące w ziemi bezkręgowce[7]. Zasięg jego występowania wynosi 38 500 km²[8].

Rozmnażanie | edytuj kod

Osobniki męskie posiadają dobrze wykształcony, muskularny penis, a osobniki żeńskie posiadają łechtaczkę. Wiek dojrzałości płciowej jest nieznany. Kiedy kiwi dobiorą się w pary, zaczynają budować gniazdo ok. 2 miesiące przed złożeniem jaja. Czas składania jaj obejmuje miesiące pomiędzy czerwcem a lutym, aczkolwiek ani światło, ani temperatura nie mają wpływu na ten okres. W niewoli osobniki żeńskie mogą złożyć nawet 5 jaj w jednym sezonie, jednak w dziczy zazwyczaj jest to jedno lub dwa jaja na sezon. Jaja wysiaduje osobnik męski[6]. Okres inkubacji trwa około 80 dni. Jaja kiwi cechuje największa zawartość energii wśród jaj o podobnym rozmiarze[9] oraz największy rozmiar w stosunku do wielkości dorosłego osobnika[10]. Młode wykluwają się całkowicie pokryte piórami i już po tygodniu samodzielnie opuszczają gniazdo.

Zagrożenia | edytuj kod

Średnia długość życia wynosi 30 lat, jednak z powodu zagrożeń wiele osobników ginie przed 14 rokiem życia. Zagrożeniem dla dorosłych osobników są głównie psy domowe (Canis familiaris) i fretki domowe (Mustela furo), dla młodych (poniżej 1 kg) – gronostaje (Mustela erminea) i koty domowe (Felis catus)[11]. 94% piskląt umiera przed osiągnięciem dojrzałości[12].

Populacja | edytuj kod


Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ Apteryx mantelli, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online]  (ang.).
  2. ↑ A.D. Bartlett. On the genus Apteryx. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 18 (218), s. 275, ryc. xxx, fig. 3, 4, ryc. xxxi, fig. 2, 1850 (ang.). 
  3. ↑ BirdLife International, Apteryx mantelli, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-1 [dostęp 2020-07-04]  (ang.).
  4. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Apterygidae Gray,GR, 1840 - kiwi - Kiwis (wersja: 2017-12-14). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-04].
  5. ↑ J. del Hoyo, N. Collar, E.F.J. Garcia & C.J. Sharpe: North Island Brown Kiwi (Apteryx mantelli), version 1.0. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red. red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.nibkiw1.01. [dostęp 2020-07-04]. (ang.)
  6. ↑ a b c G. Kuschel: Biogeography and Ecology in New Zealand. Springer Link, 1975, s. 301–330. ISBN 978-94-010-1943-9.
  7. ↑ Susan J. Cunningham. The relative importance of olfaction and remote touch in prey detection by North Island brown kiwis. „Animal Behaviour”. 78 (4), s. 899–905. Elsevier. DOI: 10.1016/j.anbehav.2009.07.015. 
  8. ↑ a b BirdLife International: Northern Brown Kiwi Apteryx mantelli (ang.). Birdlife.org. [dostęp 2012-07-30].
  9. ↑ J.A. McLennan. Breeding of North Island Brown Kiwi, Apteryx australis mantelli, in Hawkes Bay, New Zealand. „New Zealand Journal of Ecology”. 11, 1988. JSTOR: 24052821. 
  10. ↑ Guinness World Records 2013. 2013, s. 50. ISBN 978-1-904994-87-9.
  11. ↑ Hugh A. Robertson et al. Experimental management of Brown Kiwi Apteryx mantelli in central Northland, New Zealand. „Bird Conservation International”, 2010. DOI: 10.1017/S0959270910000444. 
  12. ↑ Clements, J. F. 2007. The Clements Checklist of Birds of the World, 6th Edition. Cornell University Press. ​ISBN 978-0-7136-8695-1​
  13. ↑ a b c Bernhard Grzimek: Grzimek's animal life encyclopedia. Detroit: Gale, 2003. ISBN 0-7876-5784-0. (ang.)
  14. ↑ a b c BirdLife International, Apteryx mantelli, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2015-08-01]  (ang.).

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Na podstawie artykułu: "Kiwi północny" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy