Król Polski w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Repliki polskich insygniów koronacyjnych wykonane w latach 2001-2003 roku w Nowym Sączu. Repliki polskich insygniów koronacyjnych wykonane w latach 2001–2003 roku w Nowym Sączu. Włócznia Świętego Maurycego uznawana za pierwszy symbol władzy królów Polski.Król Polski (łac. rex Poloniae) – tytuł monarszy koronowanych władców Królestwa Polskiego, Korony Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej.
Spis treści
Historia | edytuj kod
Pierwszym królem Polski był Bolesław I Chrobry, koronowany w 1025. Tytuł królewski był związany na stałe z osobą polskiego monarchy od koronacji Władysława I Łokietka (1320) do III rozbioru Polski i abdykacji Stanisława Augusta Poniatowskiego (1795).
Od zawarcia unii lubelskiej (1569) każdy nowo koronowany król Polski zostawał władcą Litwy z urzędu i nigdy nie był podnoszony na Wielkie Księstwo Litewskie[1]. Ostatnim wielkim księciem litewskim był Zygmunt II August[2].
Koronacja | edytuj kod
Osobne artykuły: Polskie insygnia koronacyjne i Skarbiec Koronny na Wawelu.Koronacje królów Polski odbywały się do 1300 w archikatedrze Wniebowzięcia NMP w Gnieźnie, od 1320 w katedrze św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie, w 1705 i 1764 odbyły się w kolegiacie św. Jana Chrzciciela w Warszawie.
Osobny artykuł: Koronacja na króla Polski.W 1795 polskie insygnia koronacyjne przechowywane w Skarbcu Koronnym na Wawelu zostały na rozkaz Fryderyka Wilhelma II Pruskiego zrabowane i potajemnie wywiezione do Berlina, skąd w 1809 na rozkaz Fryderyka Wilhelma III Pruskiego przewieziono je do Królewca, gdzie w 1811, w obawie przed rewindykacją, zostały rozbite i przetopione[3].
Od kongresu wiedeńskiego (1815) tytuł króla Polski nosili cesarze Rosji, będący zarazem władcami Królestwa Polskiego; w 1831 Sejm przyjął uchwałę o detronizacji Mikołaja I Romanowa.
Królowie Polski | edytuj kod
Osobny artykuł: Poczet królów polskich.Okres zaborów | edytuj kod
W latach 1795–1815 tytuł króla Polski nie był używany[8]. W latach 1815–1830 Królestwo Polskie pozostawało w unii personalnej z Imperium Rosyjskim, zaś cesarze Rosji nosili tytuł króla Polski i byli zobowiązani do koronacji w Warszawie:
- 1815–1825 Aleksander I (koronacji tej nie dopełnił)
- 1825–1831 Mikołaj I, ostatni koronowany król Polski, w 1831 zdetronizowany przez polski Sejm[9].
Do 1917 tytuł króla Polski był jednym z tytułów imperatorów Rosji[10].
- 1831-1855 Mikołaj I
- 1855-1881 Aleksander II
- 1881-1894 Aleksander III
- 1894-1917 Mikołaj II
Utworzona w 1917 roku Rada Regencyjna miała sprawować władzę tymczasową do czasu wprowadzenia na tron nowego władcy, co w istocie nigdy nie nastąpiło, gdyż w 1918 roku Polska przyjęła ustrój republikański.
Zobacz też | edytuj kod
- Wszyscy władcy Polski
- Władcy Litwy
- Interrex (Polska)
- sukcesja tronu w Polsce
- polskie królowe
- polscy samozwańcy
- monarchizm
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Jerzy Ochmański: Historia Litwy. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990, s. 128. ISBN 83-04-03107-8.
- ↑ Małgorzata Duczmal: Jagiellonowie: leksykon biograficzny. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1990, s. 525. ISBN 83-08-02577-3.
- ↑ Marian Kukiel: Dzieje Polski porozbiorowe (1795–1921). London: Puls Publications, 1993, s. 33–34. ISBN 1-85917-009-9.
- ↑ Zmuszony do zrzeknięcia się tytułu królewskiego. Rządził następnie jako książę.
- ↑ Informację o tytule króla Czech i Polski podaje Kronika Kosmasa, natomiast tytulatura ta była niegdyś kwestionowana przez część badaczy polskich (Antoni Gąsiorowski, Wratysław II, Słownik Starożytności Słowiańskich, 1977, t. 6 cz. 2, s. 599.). Obecnie większość historyków uznaje, że Wratysław II otrzymał dożywotni tytuł króla czeskiego i polskiego (Wacław Korta, Historia Śląska do 1763 roku, Wyd. DiG, Warszawa 2003).
- ↑ Pozbawiony władzy w kraju.
- ↑ Koregent do 1 kwietnia 1548.
- ↑ Tajny dodatek do konwencji zawartej 15/26 stycznia 1797 w Petersburgu między trzema zaborcami postanawiał o zniesieniu na zawsze nazwy Królestwa Polskiego. Les partages de la Pologne et la lutte pour l’indépendance, wyd. K. Lutosłański, Lozanna – Paryż 1918, t. 1, dokument nr 157, s. 229. Jan Kucharzewski, Od białego do czerwonego caratu s. 142.
- ↑ Kwestia legalności aktu detronizacji z punktu widzenia ówczesnej Konstytucji jest sporna.
- ↑ Statut Organiczny dla Królestwa Polskiego (1832) art. 2 i 3. W oryginale był to Царь Польский (Государев титул).
