Krótkonos złocisty

Krótkonos złocisty w encyklopedii

Krótkonos złocisty^[8], jamraj złoty^{[potrzebny przypis]} (Isoodon auratus) – gatunek ssaka z podrodziny jamrajów (Peramelinae) w rodzinie jamrajowatych (Peramelidae).

Spis treści

• 1 Zasięg występowania
• 2 Taksonomia
• 3 Wygląd
• 4 Tryb życia
• 5 Przypisy
• 6 Bibliografia

Zasięg występowania | edytuj kod

Krótkonos złocisty występuje w zależności od podgatunku^[5]:

• I. auratus auratus – północno-zachodnie Kimberley i kilka małych wysp u wybrzeży Kimberley.
• I. auratus arnhemensis – Przylądek Arnhema, północno-wschodnie Terytorium Północne.
• I. auratus barrowensis – Wyspa Barrowa i Middle Island, Australia Zachodnia.

Występuje również (niepewny podgatunek) na wyspie Marchinbar, należącej do Wessel Islands, Terytorium Północne, a ostatnio wprowadzony na dwie dalsze wyspy należące do Wessel Islands. Podgatunek z Wyspy Barrowa, barrowmsis, został wprowadzony na pobliskie wyspy: Hermite i Doole (Exmouth Gulf) oraz w Lorna Glen (kontynentalna środkowa Australia Zachodnia)^[5].

Przed 1930 był szeroko rozpowszechniony w centralnej Australii. Około 1983 niemal doszczętnie wyginął w całym dotychczasowym zasięgu występowania z wyjątkiem rezerwatów w północno-zachodnim Kimberley.

Taksonomia | edytuj kod

Badania genetyczne wskazują na ścisłe powiązanie I. auratus z I. obelsus i w rzeczywistości oba taksony mogą stanowić jeden gatunek^[9][10]. Obie formy wydają się pozostawać w specjacji allopatrycznej na długo przed przybyciem Europejczyków, nawet od plejstocenu^[11].

Wygląd | edytuj kod

Długość ciała 19–19,5 cm, ogona 8,4-12,1 cm; masa ciała podgatunku ausratus 300-670 g, podgatunku barrowensis 250–600 g (samce są o 40%–50% cięższe od samic)^[5]. Sierść ciemnobrązowa, na brzuchu biała, krótka. Drugi i trzeci palec tylnej łapy zrośnięte, służą do czyszczenia futra.

Tryb życia | edytuj kod

Prowadzi naziemny, nocny i samotniczy tryb życia. Drąży tunele i kopie nory. Jest wszystkożerny, zjada owady, jaszczurki, myszy, ślimaki i bulwy.

Przypisy | edytuj kod

1. ↑ Isoodon auratus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. ↑ ^{a b c} E.P. Ramsay. Description of two new species of marsupials (Perameles and Antechinus), and of a new species of Mus (M. Burtoni), from the neighbourhood of Derby, N.W.A. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. Second series. 2, s. 551, 1887 (ang.). 
3. ↑ O. Thomas. On some kangaroos and bandicoots from Barrow Island, North-west Australia, and the adjoining mainland. „Novitates Zoologicae”. 8, s. 396, 1901 (ang.). 
4. ↑ ^{a b} A.G. Lyne & P.A. Mort. A comparison of skull morphology in the marsupial bandicoot genus Isoodon: its taxonomic implication and notes on a new species, Isoodon arnhemensis. „Australian Mammalogy”. 4, s. 107, 128, 1981 (ang.). 
5. ↑ ^{a b c d} Ch. Dickman: Family Peramelidae (Bandicoots and Echymiperas). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 389–390. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.)
6. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species Isoodon auratus. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-07-30].
7. ↑ A.A. Burbidge & J. Woinarski 2016, Isoodon auratus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-07-30]  (ang.).
8. ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 9. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
9. ↑ L. Pope, D. Storch, M. Adams, C. Moritz & G. Gordon. A phylogeny for the genus Isoodon and a range extension for I. obesulus peninsulae based on mtDNA control region and morphology. „Australian Journal of Zoology”. 49 (4), s. 411-434, 2001. DOI: 10.1071/ZO00060 (ang.). 
10. ↑ K.R. Zengery, M.D.B. Eldridge & P.G. Johnston. Phylogenetics, population structure and genetic diversity of the endangered southern brown bandicoot (Isoodon obesulus) in south-eastern Australia. „Conservation Genetics”. 6, s. 193-204, 2005. DOI: 10.1007/s10592-004-7828-4 (ang.). 
11. ↑ N. L. McKenzie, K. D. Morris, C. R. Dickman: Golden Bandicoot, Isoodon auratus. W: S. Van Dycke & R. Strahan: The Mammals of Australia. Wyd. 3. Sydney: New Holland, 2008, s. 176-178. ISBN 978-1-877069-25-3.

Bibliografia | edytuj kod

1. Golden Bandicoot (ang.). Animal Info. [dostęp 9 kwietnia 2008].

Na podstawie artykułu: "Krótkonos złocisty" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy