Kryspinów w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaKryspinów (dawniej Śmierdząca[2]) – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Liszki, tuż przy zachodniej granicy Krakowa.
Wieś opactwa benedyktynów tynieckich w powiecie proszowickim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku[3]. W latach 1975–1998 w województwie krakowskim.
Zalew Na Piaskach zwany KryspinowskimPopularnym wśród krakowian miejscem wypoczynku są, powstałe na miejscu wyrobisk piaskowni, Zalew Na Piaskach i Zalew Budzyński[4], popularnie zwane Zalewem Kryspinowskim lub po prostu Kryspinowem, mimo że w rzeczywistości znajdują się w sąsiednim Budzyniu i Cholerzynie.
We wsi jest Jaskinia Kryspinowska[5] – jedna z największych jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[potrzebny przypis].
Spis treści
Części wsi | edytuj kod
Historia | edytuj kod
Pierwsza informacja wymieniająca nazwę wsi pochodzi z roku 1311. Śmierdząca należała wtedy do dóbr opactwa tynieckiego. Władysław Łokietek, dokumentem z 21 grudnia odebrał sołtystwa we wsiach Śmierdząca i Kaszów niejakiemu Zudrmannowi z Pisar, karząc go w ten sposób za udział w buncie wójta Alberta i zwrócił je opactwu.
Nazwa Kryspinów pochodzi od imienia hrabiego Kryspina Żeleńskiego, który był właścicielem wsi na początku XIX wieku. Zmiana nazwy nastąpiła na przełomie 1897/98 roku.
W 1899 roku właścicielem był Jan Skirliński, członek Towarzystwa Strzeleckiego w Krakowie[8].
W latach 70. i 90. XX w. w Kryspinowie prowadzone były badania wykopaliskowe, które znacząco wpłynęły na naszą wiedzę na temat sytuacji kulturowej u schyłku okresu przedrzymskiego i wczesnorzymskiego w rejonie podkrakowskim. Badania te dotyczą cmentarzyska i osady. Cmentarzysko w Kryspinowie jest największą dotychczas odkrytą w zachodniej części Małopolski nekropolią kultury przeworskiej.[potrzebny przypis]
Początki osady w Kryspinowie sięgają prawdopodobnie wczesnej fazy późnego okresu lateńskiego, czyli pierwszej połowy I wieku p.n.e (grupa tyniecka). W tym czasie przeważa ceramika ręcznie lepiona, charakterystyczna dla kultury przeworskiej, ale występują też pojedyncze fragmenty malowanej ceramiki celtyckiej.
Zabytki | edytuj kod
- Pałac w Kryspinowie – pałac został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[9].
Inne | edytuj kod
Krzyż przydrożny z rzeźbami, postawiony na przełomie XIX / XX wieku[10].
Infrastruktura i ekonomia | edytuj kod
Przez teren miejscowości przebiega IV obwodnica Krakowa w ciągu autostrady A4 (E40).
W Kryspinowie stacjonuje Zespół Ratownictwa Medycznego Krakowskiego Pogotowia Ratunkowego o symbolu S-11.
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 625 [dostęp 2020-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Szlaki turystyczne Małopolski (pol.). PTTK Małopolska. [dostęp 2017-12-29].
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 102 .
- ↑ Dziennik Ustaw z 29.12.2012, poz. 1515
- ↑ Jaskinia Kryspinowska, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy .p?,
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Czas 1899 nr 14
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. 2020-09-30.
- ↑ MarianM. Kornecki MarianM., Sztuka sakralna, t. 1, Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych, 1993 (Natura i kultura w krajobrazie Jury) .
