Krzcięcice

Na mapach: 50°35′07″N 20°10′42″E/50,585278 20,178333

Krzcięcice w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Krzcięcice – wieś sołecka[2] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Sędziszów[3][4][5], nad rzeką Mierzawą.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

W miejscowości znajduje się szkoła podstawowa.

Spis treści

Części wsi | edytuj kod

Historia | edytuj kod

Przed rokiem 1167 wieś stanowiła własność arcybiskupa gnieźnieńskiego, następnie przeszła na własność klasztoru cystersów w Jędrzejowie. W roku 1166 rzeczony arcybiskup gnieźnieński Jan nadaje klasztorowi jędrzejowskiemu między innymi kupioną przez siebie wieś Krzcięcice (Kodeks Małopolski t.2, 374 - tekst wydany został pod datą 1174-5, Długosz wspomina o tym w L.B. t.3 s.362). Przed rokiem 1346 wieś stała się z własnością szlachecką [6]. W roku 1346 w księgach ziemskich występuje Piotr zwany Garb dziedzic Chrancicz (Krzęcic) (Kodeks Małopolski t.3, s.680).

Zabytki | edytuj kod

  • Późnogotycki kościół pw. św. Prokopa, wybudowany w latach 1531–1542. Pierwsze wzmianki o kościele i parafii pochodzą z 1325 lub 1326 r., nie wiadomo jednak, kto ufundował, prawdopodobnie w 1314 r., drewniany kościół pw. św. Prokopa. Po pożarze, z którego ocalała modrzewiowa dzwonnica, w latach 1531–1542 wzniesiono obecny murowany z fundacji dziedzica Jerzego Niemsty Kuli z rodu Jastrzębiec. Na tablicy erekcyjnej zapisano rok ukończenia budowy 1542; tuż obok na gzymsie wykute jest imię budowniczego: ALBERTUS MURATOR FORM; tablica znajduje się na wschodniej ścianie kościoła, nad nieistniejącym już freskiem. W 2. poł. XVI w. kościół pełnił funkcję zboru kalwińskiego[potrzebny przypis]. Syn fundatora przekazał kościół na potrzeby braci polskich[7]. Konsekrowany w 1670 r. przez bpa Mikołaja Oborskiego. Kościół jest orientowany, murowany z cegły w stylu późnogotyckim, składa się z nawy dwuprzęsłowej i węższego prostokątnego prezbiterium dwuprzęsłowego. Po bokach nawy dwie kaplice. Do kościoła dobudowana jest od północy zakrystia, a od strony zachodniej wysoka kruchta. W kościele do połowy XX w. na ścianach była polichromia, jednak w trakcie remontu w 1956 r. została zamalowana. Obecnie można zobaczyć gwiaździste sklepienia w układzie żeber kamiennych, o zwornikach ozdobionych herbami Jastrzębiec i Topór.Pomnik nagrobny fundatora znajduje się w kaplicy Mariackiej, zwanej lokalnie Matką Boską Krzcięcicką. W kościele znajdują się 7-głosowe organy o trakturze pneumatycznej, prospekt organowy neogotycki. Na parapecie chóru znajduje się seria malowideł ukazujących żywot św. Prokopa. Kościół oraz dzwonnica są wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.132/1-2 z 24.12.1932 (wypis) i z 11.02.1967)[8]
  • dzwonnica drewniana z XVIII w.
  • zespół dworski: dwór z połowy XIX w. i park z XIX w. (nr rej.: A.133/1-2 z 7.12.1957 i z 3.05.1977)[8]
  • nieczynny drewniany młyn wodny z 1892 r.

Zobacz też | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 625 [dostęp 2020-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
  2. ↑ Jednostki organizacyjne gminy Sędziszów. Urząd Gminy Sędziszów. [dostęp 26.03.2015].
  3. ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 26.03.2015].
  4. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ a b KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (pol.). opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06].
  6. ↑ Krzcięcice, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014 .
  7. ↑ Ludwik Łętowski, Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakowskich. Kraków 1852, t.II, s. 125-126.
  8. ↑ a b Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie. 2020-09-30. s. 9. [dostęp 2015-10-19].

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Na podstawie artykułu: "Krzcięcice" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy