Leon Strehl

Leon Strehl w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Leon Kazimierz Strehl, ps. „Feliks” (ur. 6 sierpnia 1891 w Czarnoszycach[1], niem. Bergelau, w pow. człuchowskim, zm. 1 września 1960 w Warszawie) – doktor medycyny, uczestnik I i II wojny światowej oraz powstań: wielkopolskiego, III śląskiego i warszawskiego, pułkownik lekarz Wojska Polskiego i Armii Krajowej.

Spis treści

Życiorys | edytuj kod

Był synem Władysława i Kazimiery z Czarlińskich, urodził się w majątku, w ówczesnym zaborze pruskim. Studiował medycynę w Monachium, Berlinie i Lipsku, ale uzyskał dyplom na Uniwersytecie Warszawskim w 1919.

W czasie I wojny światowej został wcielony do Armii Cesarstwa Niemieckiego, w charakterze podlekarza. Brał udział w powstaniu wielkopolskim jako lekarz 11 pułku strzelców wielkopolskich. Po uzyskaniu dyplomu wstąpił do wojska polskiego do służby sanitarnej. Brał udział w III powstaniu śląskim na odcinku Kluczbork. Za swój udział został odznaczony Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych, również został awansowany do stopnia majora[2]. W 1923 dostał dyplom doktora nauk medycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

W latach 1923–1928 pełnił służbę w Szefostwie Sanitarnym Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu, pozostając na ewidencji VII batalionu sanitarnego. Następnie wykonywał praktykę lekarską w 7 Szpitalu Okręgowym w Poznaniu. W 1934 był szefem sanitarnym Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu, a wkrótce przed początkiem II wojny światowej był szefem sanitarnym Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie.

7 września 1939 został powołany na szefa sanitarnego Armii „Warszawa”. 28 września 1939 wraz z generałem Kutrzebą i prezydentem miasta Starzyńskim wszedł w skład delegacji, która prowadziła rokowania z Niemcami w sprawie kapitulacji Warszawy[3]. W kwietniu 1940 Polski Wojskowy Okręgowy Szpital nr 5 – Szpital Ujazdowski (w Warszawie) otrzymał status Szpitala Miejskiego, a jego dyrektorem został płk dr Leon Strehl[4][5].

Płk dr Leon Strehl i personel szpitala wojskowego polskich jeńców wojennych w Zeithain, wracający do Polski (16 maja 1945)

W marcu 1944 mianowano go na funkcję szefa sanitarnego Komendy Głównej AK. W czasie powstania działał głównie na terenie śródmieścia. Organizował ewakuację Szpitala Maltańskiego z ul. Senatorskiej[6]. Brał udział w rokowaniach kapitulacyjnych, starając się o jak najlepsze warunki dla ewakuacji rannych. Sam pojechał drugim transportem do obozu Stalag IVB/Z Zeithain w Saksonii, wioząc całe instalacje sali operacyjnej i zapasy materiałów medycznych[7]. W Zeithain był polskim dowódcą. Po oswobodzeniu obozu przez wojska sowieckie, dalej prowadził szpital jako oddział Gospitala Leontiewa. Rannych i chorych przewieziono stopniowo do szpitali w Polsce[7].

Grób Leona Strehla na Powązkach Wojskowych w Warszawie Głaz upamiętniający Leona Strehla na skwerze jego imienia

Po powrocie do Polski w sierpniu 1945, Polski Czerwony Krzyż powierzył mu dyrekcję Szpitala PCK. 18 marca 1946 na mocy rozkazu Ministerstwo Obrony Narodowej powrócił do służby czynnej na stanowisku szefa lecznictwa Służby Zdrowia MON. W wieku 60 lat odszedł na stan spoczynku, ale dalej służył swoimi radami w Zarządzie Głównym PCK. Zmarł 1 września 1960 i jest pochowany na cmentarzu wojskowym na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B II 28 rz. 9 m. 5)[8].

Awanse służbowe | edytuj kod

  • major – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 145 lokatą w korpusie oficerów sanitarnych
  • podpułkownik – 23 stycznia 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 12 lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie lekarzy
  • pułkownik – 27 czerwca 1935 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 2 lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie lekarzy

Ordery i odznaczenia | edytuj kod

Upamiętnienie | edytuj kod

  • W Śródmieściu, w rejonie ulic Jazdów, Johna Lennona i al. Armii Ludowej, znajduje się Skwer płk. dr. Leona Strehla z kamieniem pamiątkowym.

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ Eligiusz Tomkowiak: Antoni Czubiński (red.), Bogusław Polak (red.): Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002, s. 346–347. ISBN 83-7177-014-6.
  2. ↑ „Żołnierz Wolności” wyd. 14.12.1980 – biografia dr Strehla.
  3. ↑ pertraktacja o kapitulację w 1939.
  4. ↑ Muzeum Historii Medycyny – Dziedzictwo służby zdrowia.
  5. ↑ Szpital Ujazdowski. W: Portal Szpitale Polowe 1944 [on-line]. Fundacja Warszawskie Szpitale Polowe. [dostęp 2017-02-01].
  6. ↑ Szpital Maltański. W: Portal Szpitale Polowe 1944 [on-line]. Fundacja Warszawskie Szpitale Polowe. [dostęp 2017-01-29].
  7. ↑ a b Stanisław Iwankiewicz: Polski Szpital Wojskowy w Zeithain (pol.). W: Miesięcznik informacyjny AM we Wrocławiu, rok X, nr 2 (82) [on-line]. AM we Wrocławiu, listopad 2003. [dostęp 2020-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-29)].
  8. ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  9. ↑ ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 510 .
  10. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 9 z 19.03.1934 r.
  11. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 5 z 19.03.1932 r.
  12. ↑ Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie za 1935. Warszawa: 1936, s. 12.

Bibliografia | edytuj kod

  • Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1923
  • Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924
  • Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928
  • Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932
  • Stanisław Konopka, Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na 1936 rok, Biuro Propagandy Polskiej Medycyny przy Naczelnej Izbie Lekarskiej, Warszawa 1936
  • Andrzej Danysz: Służba sanitarna w powstaniu warszawskim. W: Medycyna. Dydaktyka. Wychowanie [on-line]. Akademia Medyczna w Warszawie, październik 2004. s. 14–17. [dostęp 2013-09-22].
  • Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T.2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 167–168. ISBN 83-211-0758-3.

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (osoba):
Na podstawie artykułu: "Leon Strehl" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy