Michaił Sałtykow-Szczedrin w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaMichaił Jewgrafowicz Sałtykow-Szczedrin (ros. Михаил Евграфович Салтыков-Щедрин, właściwie Michaił Jewgrafowicz Sałtykow (ros. Михаил Евграфович Салтыков); ur. 15 stycznia?/ 27 stycznia 1826 w Spas-Ugoł, Imperium Rosyjskie, zm. 28 kwietnia?/ 10 maja 1889 w Petersburgu, Imperium Rosyjskie) – rosyjski pisarz, satyryk i publicysta. Autor utworów zawierających sarkastyczną krytykę życia społeczno-politycznego w carskiej Rosji. Rozpowszechnił powiedzenie "rubla zarobić i cnotę zachować" (ros. "капитал приобрести и невинность соблюсти", dosł. "zdobyć kapitał i zachować cnotę")[1].
Spis treści
Życiorys | edytuj kod
Wywodził się z rodziny arystokratycznej Sałtykowów. Sytuacja rodzinna odzwierciedla się w jego utworach. Otrzymywał domowe wykształcenie, w wieku 10 lat wyjechał do Moskwy do instytutu dla synów szlacheckich; spędził tam dwa lata i został (jako jeden z najzdolniejszych uczniów) przeniesiony do Carskiego Sioła.
W 1844 zakończył tam edukację, w trakcie której próbował swych sił literackich. Zaczynał od wierszy naśladowczych. Po ukończeniu w 1844 roku szkoły nigdy więcej nie tworzył wierszy, a nawet wyśmiewał swoje utwory. Jego debiut literacki przypadł na rok 1847 utworem Sprzeczności. Przez siedem i pół roku służył jako urzędnik w Wiatce, miejscu zsyłek wrogów politycznych.
Po powrocie z Wiatki ożenił się z córką gubernatora. W latach 1856–1857 napisał Szkice gubernialne. Przedstawione w nich miasto Krytogorod (tak naprawdę Wiatka) stało się symbolem prowincjonalnej Rosji. Cesarz Aleksander II mianował go na stanowisko wicegubernatora w guberni wiackiej.
W 1863 roku napisał Niewinne opowieści i Satyry w prozie. Od 1863 roku przez dwa lata zajmował się wraz z Niekrasowem redakcją pisma Sowriemiennik. Wszystko, co pisał w tym czasie, drukował w tym piśmie.
Nazywano go prokuratorem życia społecznego. Od roku 1857 (rok wydania Szkiców Gubernialnych) podpisywał swoje utwory pseudonimem Szczedrin.
Wybrana twórczość | edytuj kod
Powieści | edytuj kod
- 1875–1880 – Państwo Gołowlewowie (ros. Господа Головлёвы) – polskie tłumaczenie Tadeusz Łopalewski
- 1869–1870 – Dzieje pewnego miasta (ros. История одного города) – polskie tłumaczenie Seweryn Pollak
- 1878–1879 – Ubieżysze Monrieno (ros. Убежище Монрепо)
- 1887–1889 – Poszechońskie dawne dzieje (ros. Пошехонская старина)
Bajki | edytuj kod
- 1869:
- 1883:
- 1884:
- 1885:
- 1886:
- W noc wigilijną (ros. Христова ночь)
- Bożonarodzeniowa bajka (ros. Рождественская сказка)
- Sąsiedzi (ros. Соседи)
- Pożar wiejski (inny tytuł Pożar we wsi; ros. Деревенский пожар)
- W drodze (ros. Путём-дорогою)
Zbiór szkiców | edytuj kod
- 1856-1857 – Szkice gubernialne (ros. Губернские очерки)
Komedie | edytuj kod
- 1857 – Śmierć Pazuchina: Komedia w 4 aktach (ros. Смерть Пазухина) – polskie tłumaczenie Eugeniusz Łopalewski
- 1862-1865 – Cienie (ros. Тени)
Bibliografia | edytuj kod
Źródła w języku angielskim
- Biografia Sałtykowa-Szczedrina na portalu Russiapedia (ang.). [dostęp 2014-02-27].
- Biografia Sałtykowa-Szczedrina w Encyclopædia Britannica (ang.). [dostęp 2014-02-27].
Źródła w języku rosyjskim
- Biografia Sałtykowa-Szczedrina na portalu Krugoswiet (ros.). [dostęp 2014-02-27].
- Biografia Sałtykowa-Szczedrina na portalu Chronos (ros.). [dostęp 2014-02-27].
- Biografia Sałtykowa-Szczedrina na portalu Peoples.ru (ros.). [dostęp 2014-02-27].
Przypisy | edytuj kod
- ↑ pochodzenie frazeologizmu „rubla zarobić i cnotę zachować” Poradnia językowa [dostęp 2020-05-16] (pol.).
- ISNI: 0000 0001 2320 555X, 0000 0004 3958 1906
- VIAF: 41849162
- LCCN: n50082130
- GND: 118751018
- NDL: 00478925, 00456299
- LIBRIS: 64jlmnvq5plppml
- BnF: 11990154x
- SUDOC: 027972674
- SBN: IT\ICCU\CFIV\113511
- NLA: 35473196
- NKC: jn19990210552
- DBNL: salt004
- BNE: XX1157433
- NTA: 070945675, 068223498
- BIBSYS: 90075667
- CiNii: DA00266405
- Open Library: OL56636A, OL5943331A, OL5821431A
- PLWABN: 9810668092605606
- NUKAT: n96215717
- PTBNP: 434163, 1717393
- LNB: 000072348
- NSK: 000001907
- CONOR: 16635491
- ΕΒΕ: 171004
- KRNLK: KAC200004166
- LIH: LNB:V*112248;=BE
- WorldCat: lccn-n50082130
OryginałEdytujHistoria i autorzy
