Milan Milanówek

Milanówek w encyklopedii

Milanówek – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie grodziskim, leżące na południowy zachód od Warszawy i wchodzące w skład aglomeracji warszawskiej. Położone na Nizinie Środkowomazowieckiej, na Równinie Łowicko-Błońskiej.

Według danych z 2010 miasto miało 16 056 mieszkańców^[3]. Wraz z Brwinowem i Podkową Leśną należy do tzw. podwarszawskiego trójmiasta ogrodów.

Spis treści

• 1 Historia
• 2 Milanówek w kulturze
• 3 Struktura powierzchni
• 4 Demografia
• 5 Ochrona przyrody
• 6 Władze
  • 6.1 Urząd Miasta
  • 6.2 Burmistrzowie Milanówka
    • 6.2.1 Referendum w sprawie odwołania burmistrza Piotra Remiszewskiego przed upływem kadencji.
  • 6.3 Członkowie Rady Miasta Milanówka
• 7 Przynależność do rejonów administracyjnych
• 8 Zabytki
• 9 Wspólnoty religijne
  • 9.1 Kościół rzymskokatolicki
  • 9.2 Świadkowie Jehowy
• 10 Sport
• 11 Edukacja
• 12 Transport
  • 12.1 Drogowy
  • 12.2 Kolejowy
• 13 Podział na osiedla
• 14 Współpraca międzynarodowa
• 15 Zobacz też
• 16 Przypisy
• 17 Linki zewnętrzne

Historia | edytuj kod

Pierwsza wzmianka o wsi Milanowo pochodzi z XV w^[4]. Wieś szlachecka Milanowo Rabstin (Rabsztyn) położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie błońskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego^[5]. W 1831 r. właścicielem wsi Milanówek był Karol Skalski, były oficer wojsk Księstwa Warszawskiego. W 1809 r. kapitan – dowódca rakietników^[6].

Milanówek powstał na przełomie XIX i XX w. w wyniku parcelacji dóbr należących do Michała Lasockiego, a leżących wzdłuż Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.

Od początku swego istnienia Milanówek był przede wszystkim letniskiem dla zamożnych mieszkańców Warszawy, którzy stawiali tu wystawne domy letniskowe, które często, gdy właściciele postanawiali przenieść się na stałe, zamieniały się w okazałe wille. Najsłynniejszym letnikiem z pierwszych lat był Bolesław Prus. Stałym mieszkańcem miasteczka był m.in. rzeźbiarz Jan Szczepkowski.

W okresie międzywojennym rozwijała się, dominująca do dziś w starszej części miasta, architektura willowa. W latach 20. powstała Centralna Doświadczalna Stacja Jedwabnicza, po wojnie przekształcona w Zakłady Jedwabiu Naturalnego „Milanówek”.

W czasie II wojny światowej w kościele św. Jadwigi w Milanówku przechowywano przeniesioną z Kościoła Świętego Krzyża na Krakowskim Przedmieściu urnę z sercem Fryderyka Chopina. Po kapitulacji powstania warszawskiego do Milanówka przeniosły się najważniejsze organy Polskiego Państwa Podziemnego, co dało mu przydomek „małego Londynu”.

1 lipcz 1952 miejscowość otrzymała prawa miejskie, wchłonięte zostały Nowa Wieś (obecnie ta część Milanówka nazywana jest Kazimierówką) i Polesie z gminy Nadarzyn oraz osiedle Parcele Milanówek z gminy Grodzisk^[7]. W okresie PRL nastąpił dalszy rozwój przemysłu, przede wszystkim powstanie fabryki narzędzi stomatologicznych i chirurgicznych „MIFAM” oraz Milanowska Fabryka Cukierków. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego. Po reformie administracyjnej z 1999 Milanówek stał się jedną z sześciu gmin tworzących powiat grodziski. W 2004 decyzją ministra kultury Milanówek stał się siedzibą Archiwum Państwowego Dokumentacji Osobowej i Płacowej, najmłodszego spośród głównych archiwów państwowych^[8].

Milanówek w kulturze | edytuj kod

Najbardziej znanym dziełem obfitującym w odniesienia do milanowskiej codzienności jest tom wierszy Zachód słońca w Milanówku Jarosława Marka Rymkiewicza, wyróżniony Nagrodą Literacką Nike za rok 2003. Melomani mogą też pamiętać piosenkę Hanny Banaszak Truskawki w Milanówku – autor tekstu Wojciech Młynarski.

Struktura powierzchni | edytuj kod

Według danych z roku 2002^[9] Milanówek ma obszar 13,52 km², w tym:

• użytki rolne: 46%
• użytki leśne: 3%

Miasto stanowi 3,69% powierzchni powiatu.

Demografia | edytuj kod

• Dane z 2010r^[3]:

Ogółem 16056 mieszkańców (7560 mężczyzn)

• Dane z 2009 r^[10]:

• Piramida wieku mieszkańców Milanówka w 2014 roku^[2].

Ochrona przyrody | edytuj kod

Władze | edytuj kod

Podobnie jak we wszystkich polskich gminach nie będących miastami na prawach powiatu, wybory do rady miasta odbywają się w Milanówku z zastosowaniem ordynacji większościowej. Rada liczy 15 osób, począwszy od kadencji 2014-2018 wybieranych w jednomandatowych okręgach wyborczych. Władzę wykonawczą stanowi pochodzący z wyborów bezpośrednich burmistrz oraz podległe mu struktury Urzędu Miasta i innych gminnych jednostek organizacyjnych.

Urząd Miasta | edytuj kod

Urząd Miasta Milanówka mieści się w czterech budynkach, położonych w trzech różnych lokalizacjach. Główną siedzibę władz miasta stanowi znajdujący się u zbiegu ulic Kościuszki i Mickiewicza kompleks, składający się z zabytkowej willi „Wandzin” (Budynek A) oraz dobudowanego na tej samej posesji nowszego Budynku B. Obiekty te stanowią siedzibę burmistrza i rady miasta, Urzędu Stanu Cywilnego, a także komórek Urzędu związanych z finansami, sprawami organizacyjnymi i obywatelskimi. Budynek C znajduje się w zmodernizowanym obiekcie poprzemysłowym przy ul. Spacerowej 4. Mieści się tam część Urzędu odpowiadająca za kwestie infrastrukturalne i techniczne, a także związane z ochroną środowiska i gospodarką przestrzenną. Budynek ten jest także siedzibą miejskiej spółki wodociągowo-kanalizacyjnej oraz biblioteki. Budynek D przy ul. Żabie Oczko 1, jest siedzibą Referatu Organizacyjnego i Kadr.

Osobne siedziby posiadają inne jednostki miejskie, jak Straż Miejska, Centrum Kultury, Ośrodek Pomocy Społecznej czy szkoły.

Burmistrzowie Milanówka | edytuj kod

Referendum w sprawie odwołania burmistrza Piotra Remiszewskiego przed upływem kadencji. | edytuj kod

31 stycznia 2020 mieszkańcy Milanówka złożyli do Komisarza Wyborczego w Warszawie II powiadomienie o zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania Burmistrza Miasta Milanówka Piotra Remiszewskiego przed upływem kadencji^[11]. W referendum 14 czerwca 2020 wzięło udział 2056 mieszkańców (15,88% uprawnionych do głosowania, 28,14% głosujących w II turze wyborów na burmistrza w 2018^[12]). 1972 osoby (95,91%) opowiedziały się za jego odwołaniem przed upływem kadencji. Wymagana frekwencja stanowiąca 3/5 liczby mieszkańców biorących udział w wyborze burmistrza w 2018 wynosiła 4384. W związku z nieuzyskaniem wymaganej frekwencji referendum było nieważne^[13].

Członkowie Rady Miasta Milanówka | edytuj kod

Przynależność do rejonów administracyjnych | edytuj kod

• Sąd rejonowy: Grodzisk Mazowiecki
• Prokuratura rejonowa: Grodzisk Mazowiecki
• Urząd skarbowy: Grodzisk Mazowiecki
• Wojskowa komenda uzupełnień: Warszawa-Ochota
• Nadleśnictwo: Chojnów

Zabytki | edytuj kod

Do zabytków Milanówka należą m.in. kościół parafialny pw. św. Jadwigi, zespół willowy Turczynek, kwatera żołnierzy z okresu II wojny światowej oraz wiele willi z lat 1896–1945, m.in. „Potęga”, „Matulinek”, „Hygea”, „Borówka”. Wpisane są one do krajowego rejestru zabytków (26 pozycji). 388 przedwojennych willi i innej wartościowej zabudowy w środkowej części Milanówka zostało wpisanych jako „zespół urbanistyczno-krajobrazowy” do krajowego rejestru zabytków. Liczne wille i pensjonaty tworzą genius loci Milanówka, stanowią o jego charakterze.

Wspólnoty religijne | edytuj kod

Kościół rzymskokatolicki | edytuj kod

• parafia św. Jadwigi Śląskiej – obejmuje w większości północną część miasta oddzieloną torami kolejowymi,
• parafia Matki Bożej Bolesnej – obejmuje południową część miasta oddzieloną torami kolejowymi,
• parafia Przemienienia Pańskiego w Żukowie – obejmuje mieszkańców północno-zachodnich krańców Milanówka; świątynia znajduje się poza granicami miasta we wsi Żuków, oddzielonej od Milanówka autostradą A2.

Świadkowie Jehowy | edytuj kod

• Sala Królestwa Świadków Jehowy (zbór Milanówek), położona jest przy ul. Królewskiej 146, na granicy Milanówka i Grodziska Mazowieckiego^[25][26].

Sport | edytuj kod

• Piłka nożna. KS Milan Milanówek, występujący w Lidze Okręgowej. Przy ulicy Turczynek znajdują się trzy boiska oraz skate park.
• Kolarstwo grawitacyjne. Co roku na przełomie sierpnia i września organizowane są Mistrzostwa Polski w Dirt Jumpingu.
• Koszykówka. Klub koszykarski UKS 3, występuje w trzeciej lidze koszykówki mężczyzn. Co roku organizowane są zawody streetball.
• Łyżwiarstwo szybkie. Sekcja żeńska w Uczniowskim Klubie Sportowym „3”. W rankingu krajowym pod względem zdobytych nagród znajduje się na 3 miejscu.
• Strzelectwo. Strzelnica miejska w piwnicach Zespołu Szkół przy ul. Piasta. Rozgrywane są konkursy o Puchar Burmistrza Milanówka.
• Szachy. Co roku odbywają się Mistrzostwa Milanówka w Szachach. Działa klub szachowy „Jedwabnik”.
• Tenis ziemny. Korty tenisowe mają tradycje przedwojenne, grała na nich m.in. wicemistrzyni Wimbledonu 1936 – Jadwiga Jędrzejowska. Co roku we wrześniu rozgrywane są Otwarte Mistrzostwa Milanówka w Tenisie Ziemnym.
• Taniec. Klub taneczny „Twist” w Centrum Kultury.
• Turystyka rowerowa. Sekcja kolarska przy Centrum Kultury organizuje tzw. „Milę Milanowską” – wyścig o puchar Burmistrza.
• Bieganie. W Milanówku mieszka i trenuje Katarzyna Panejko-Wanat dwukrotna Mistrzyni Polski w Maratonach na Orientację Puchar Polski w Pieszych Maratonach na Orientację oraz również dwukrotna Akademicka Mistrzyni Polski w Maratonie.

Edukacja | edytuj kod

Na terenie miasta znajduje się 5 szkół podstawowych (w tym 3 publiczne i 2 niepubliczne), Liceum Ogólnokształcące przy ul. Piasta, Zespół Szkół nr 2 im. gen. Józefa Bema (Liceum i Technikum) przy ul. Wójtowskiej oraz społeczne LO nr 5 przy ul. Herberta (d.Fiderkiewicza). Najstarszą szkołą w mieście jest 100-letnia Szkoła Podstawowa nr 1 im. ks. Piotra Skargi przy ul. Szkolnej.

Transport | edytuj kod

Drogowy | edytuj kod

Milanówek leży przy drodze wojewódzkiej nr 719 wiodącej z Warszawy (wyjazd Alejami Jerozolimskimi) do Żyrardowa. Przez teren miasta przechodzi mały fragment autostrady A2, w jego granicach nie ma jednak możliwości wjazdu na nią – najbliższy wjazd znajduje się w Tłustem (na samej autostradzie jest oznakowany jako węzeł Grodzisk).

Kolejowy | edytuj kod

Przez miasto przechodzą dwie linie kolejowe. Pierwsza to linia PKP przy której działa przystanek osobowy Milanówek. Zatrzymują się tu wszystkie pociągi osobowe spółki Koleje Mazowieckie jadące z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego, Żyrardowa oraz Skierniewic. Druga to linia WKD – na terenie Milanówka znajdują się trzy stacje: Brzózki, Polesie oraz Milanówek Grudów. Ta ostatnia jest stacją końcową jednej z nitek linii.

Podział na osiedla | edytuj kod

• Osiedle Gospodarska
• Osiedle Inżynierska
• Osiedle Jedwabnik
• Osiedle Królewska
• Osiedle Okólna
• Osiedle Wojska Polskiego
• Osiedle „Berliny”
• Osiedle „TBS” (Towarzystwo Budownictwa Społecznego)

Współpraca międzynarodowa | edytuj kod

Miasta partnerskie^[27]:

• Lidzbark Warmiński
• Fumone
• Welzheim

Zobacz też | edytuj kod

• Centralna Doświadczalna Stacja Jedwabnicza

Przypisy | edytuj kod

1. ↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: ''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.)'' [dostęp 2009-10-01] .
2. ↑ ^{a b} Milanówek w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-10]  (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
3. ↑ ^{a b} Rocznik Demograficzny 2010, s. 89
4. ↑ Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 164-165
5. ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 277, Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
6. ↑ K.W.K.W. Wójcicki K.W.K.W., Cmentarz powązkowski pod Warszawą T.I, Reprint wydania z 1855, Warszawa: Wyd.Artystyczne i Filmowe, 1974, s. 114 .
7. ↑ Dz.U. z 1948 r. nr 12, poz. 97
8. ↑ Oficjalna strona Archiwum.
9. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset, regioset.pl [dostęp 2010-09-14]  (pol.).
10. ↑ Dane z rocznika demograficznego GUS z 31 grudnia 2008 r.
11. ↑ Państwowa Komisja Wyborcza - Informacje, warszawa.kbw.gov.pl [dostęp 2020-02-04] .
12. ↑ Wybory samorządowe 2018, wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2020-06-17] .
13. ↑ Ogłoszenie Komisarza Wyborczego w Warszawie II z dnia 15 czerwca 2020 r. w sprawie Protokołu ustalenia wyniku referendum sporządzonym przez Miejską Komisję do spraw referendum w Milanówku, Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego .
14. ↑ Milanówek Miasto-ogród - Kadencja I Rady Miasta Milanówka 1990-1994, Urząd Miasta Milanówka [dostęp 2018-11-23] .
15. ↑ Milanówek Miasto-ogród - Kadencja II Rady Miasta Milanówka 1994-1998, Urząd Miasta Milanówka [dostęp 2018-11-23] .
16. ↑ Milanówek Miasto-ogród - Kadencja III Rady Miasta Milanówka 1998-2002, Urząd Miasta Milanówka [dostęp 2018-11-23] .
17. ↑ Milanówek Miasto-ogród - Kadencja IV Rady Miasta Milanówka 2002-2006, Urząd Miasta Milanówka [dostęp 2018-11-23] .
18. ↑ Milanówek Miasto-ogród - Kadencja V Rady Miasta Milanówka 2006-2010, Urząd Miasta Milanówka [dostęp 2018-11-23] .
19. ↑ Milanówek Miasto-ogród - Kadencja VI Rady Miasta Milanówka 2010-2014, Urząd Miasta Milanówka [dostęp 2018-11-23] .
20. ↑ Skład Rady Miasta VII Kadencji, „Milanówek Miasto-ogród” [dostęp 2018-11-23] .
21. ↑ Uroczysta Sesja Rady Miasta VIII Kadencji, „Milanówek Miasto-ogród” [dostęp 2018-11-23] .
22. ↑ Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego .
23. ↑ Przewodnicząca milanowskiej rady miejskiej odwołana. Nowy „sternik” w poniedziałek, grodzisknews.pl [dostęp 2020-09-15]  (pol.).
24. ↑ Obwieszczenie Komisarza Wyborczego w Warszawie II z dnia 20 maja 2020 r. o wynikach wyborów uzupełniających do Rady Miasta Milanówka przeprowadzonych w dniu 17 maja 2020 r., Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego .
25. ↑ Sala Królestwa Świadków Jehowy, Milanówek, ul. Królewska 146.
26. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-07-18] .
27. ↑ Milanówek Miasto-ogród: Miasta partnerskie [dostęp 2012-05-10] .

Linki zewnętrzne | edytuj kod

• Oficjalny serwis Milanówka
• Artykuł o willach w Turczynku
• Milanówek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 417 .

• VIAF: 158418526
• LCCN: n92076164

Na podstawie artykułu: "Milan Milanówek" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy