Nadrenia-Palatynat

Na mapach: 49,91306°N 7,44972°E/49,913056 7,449722

Nadrenia-Palatynat w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Nadrenia-Palatynat (niem. Rheinland-Pfalz, w skrócie RP lub RLP) – kraj związkowy w południowo-zachodnich Niemczech. Utworzony został 30 sierpnia 1946. Stolicą kraju związkowego jest Moguncja.

Graniczy z krajami związkowymi: Nadrenia Północna-Westfalia, Hesja, Saara, Badenia-Wirtembergia oraz na zachodzie z Belgią, Francją i Luksemburgiem.

Spis treści

Geografia | edytuj kod

Ważniejsze miasta | edytuj kod

Jeziora | edytuj kod

Podział administracyjny | edytuj kod

24 powiaty, 12 miast wydzielonych, 163 gmin związkowych (niem. Verbandsgemeinde), 2258 gmin.

Historia | edytuj kod

Rzymska Porta Nigra z II wieku w Trewirze

W starożytności sięgały tu granice Cesarstwa Rzymskiego. Moguncja, Wormacja, Spira, Trewir i Koblencja były miastami rzymskimi. Po upadku cesarstwa, obszar został częścią państwa frankijskiego. Po jego rozpadzie sięgały tu Lotaryngia (zachód) i Frankonia (wschód), a od 959 Lotaryngia dzieliła się na Górną Lotaryngię (obejmującą współczesne zachodnie ziemie Nadrenii-Palatynatu, Saarę i francuską Lotaryngię) oraz Dolną Lotaryngię (północno-zachodnie skrawki regionu). Z biegiem czasu rozdrobnienie polityczne w regionie się pogłębiło, istniał tu szereg hrabstw, biskupstw i wolnych miast (m.in. Wormacja, Moguncja i Spira). Głównymi krajami regionu w późnym średniowieczu były Palatynat Reński, Elektorat Moguncji, Elektorat Trewiru i Hrabstwo Nassau. Sięgały tu także wschodnie granice Luksemburga (obejmowały m.in. miasta Bitburg i Schleiden).

W czasach nowożytnych sięgało tu także panowanie Francji, a nawet Szwecji (poprzez Palatynat Dwóch Mostów). W latach 1714–1719 księciem z upoważnienia w Palatynacie Dwóch Mostów był król Polski Stanisław Leszczyński, a w latach 1768–1801 ostatnim elektorem Trewiru był królewicz polski Klemens Wacław Wettyn. Na przełomie XVIII/XIX wieku ziemie na lewym brzegu Renu zostały opanowane przez Francję, natomiast prawobrzeżne Nassau w 1806 zostało przekształcone w księstwo. W 1815 Francja utraciła swe zdobycze wraz z wcześniejszymi posiadłościami (np. miastem Landau). Na kongresie wiedeńskim podjęto decyzję o podziale tego terytorium pomiędzy Prusy (Nadrenia), Bawarię (Palatynat Reński) i Hesję (Moguncja). Prusy zajęły także dotychczasowe wschodnie ziemie Luksemburga (II rozbiór Luksemburga). W 1871 region w całości znalazł się w granicach Niemiec.

Po II wojnie światowej region był częścią francuskiej strefy okupacyjnej, a niewielki obszar przy granicy z Luksemburgiem stanowił luksemburską strefę okupacyjną (miasta Bitburg i Saarburg)[2]. Kraj związkowy został sformowany 30 sierpnia 1946 r. zarządzeniem francuskiego rządu wojskowego z krainy Palatynat oraz części Nadrenii i Hesji-Nassau. Powstanie nowego kraju związkowego zostało zatwierdzone podczas referendum 18 maja 1947 roku.

Atrakcje turystyczne | edytuj kod

Deutsches Eck w Koblencji – na pierwszym planie rzeka Mozela, z tyłu na prawym brzegu twierdza Ehrenbreitstein

Ciekawostki | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ Stan na 31 grudnia 2011 roku: Statistisches Bundesamt: Vorläufige Ergebnisse der Bevölkerungsfortschreibung auf Grundlage des Zensus 2011 (niem.). [dostęp 2013-06-05].
  2. ↑ Les débuts de 1944-1954 – L’Armée luxembourgeoise après la libération – Historique – Lëtzebuerger Arméi, armee.lu [dostęp 2018-02-25] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-30] .

Bibliografia | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (kraj związkowy Niemiec):
Na podstawie artykułu: "Nadrenia-Palatynat" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy