Nebraska

Na mapach: 41°30′N 100°00′W/41,500000 -100,000000

Nebraska w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Piramida wieku

Nebraska (wymowa:/nəˈbræskə/ i) – stan w środkowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych.

Nazwa pochodzi z języka Indian Oto i znaczy płaska woda; odnosi się do przepływającej przez stan rzeki Platte.

Spis treści

Historia | edytuj kod

30 maja 1854 r. na mocy Ustawy o Kansas i Nebrasce powstało Terytorium Kansas i Terytorium Nebraski ze stolicą w Omaha.

Zaraz po wojnie secesyjnej, w 1867 r. Nebraska została uznana za 37. stan. W tym samym czasie stolica została przeniesiona z Omahy do miasta Lancaster, które zmieniło nazwę na Lincoln (na cześć prezydenta Abrahama Lincolna).

Gospodarka | edytuj kod

W 2004 r. produkt stanowy brutto wyniósł 68 miliardów dolarów, a miesięczny dochód brutto na osobę fizyczną 3 339 USD. W styczniu 2010 poziom bezrobocia w Nebrasce wynosił 4,6%.

Nebraska posiada bardzo dobrze rozwinięty sektor rolniczy i jest krajowym liderem w produkcji wołowiny, wieprzowiny, kukurydzy i soi.

Ważnymi sektorami gospodarki są również transport towarowy (kolejowy i drogowy), przemysł, telekomunikacja, informatyka i ubezpieczenia.

Geografia | edytuj kod

Nebraska graniczy ze stanem Dakota Południowa na północy, ze stanem Iowa na wschodzie, ze stanem Missouri na południowym wschodzie (granicą jest rzeka Missouri), ze stanem Kansas na południu, ze stanem Kolorado na południowym zachodzie i ze stanem Wyoming na zachodzie. Składa się z 93 hrabstw. Nebraska leży w dwóch strefach czasowych: większość hrabstw w UTC-6:00, a w Panhandle (zachodnia część stanu) UTC-7:00.

Stan Nebraska przecinają 3 rzeki z zachodu na wschód. Platte, powstająca z połączenia Platte Północnej i Platte Południowej, płynie przez centralną część stanu, Niobrara płynie przez północną część stanu, a Republican płynie przez południową część stanu. Nebraska składa się z dwóch głównych form powierzchni: Wielkie Równiny i Równiny Centralne.

Największe miasta | edytuj kod

Największe miasta według spisu z roku 2004:

Demografia | edytuj kod

Według danych z 2006 roku stan zamieszkuje 1 768 331 osób, co stanowi wzrost o 10 168 osób (0,6%) względem 2005 roku i o 57 066 osób (3,4%) względem 2000 roku.

Nebraska posiada najwyższy współczynnik populacji czesko-amerykańskiej (4,9%) w kraju. Ponadto stan zamieszkuje 38,6% Amerykanów pochodzenia niemieckiego, 12,4% Amerykanów pochodzenia irlandzkiego, 9,6% Amerykanów pochodzenia brytyjskiego oraz 4,9% Amerykanów ze szwedzkim rodowodem.

89% miast stanu zamieszkuje mniej niż 3000 osób, setki miast zamieszkuje mniej niż 1000 osób. 53 z 93 hrabstw stanu zanotowało spadek populacji w latach 1990-2000, od 0,06% (Hrabstwo Froniter) do nawet 17,04% spadku (Hrabstwo Hitchcock).

Religia | edytuj kod

Dane z 2014 r.[3]:

Uczelnie | edytuj kod

  • University of Nebraska (Lincoln, Omaha, Kearney)
  • University of Nebraska - Medical Center
  • Creighton University
  • Nebraska College of Technical Agriculture
  • Chadron State College
  • Peru State College
  • Wayne State College
  • Central Community College
  • Little Priest Tribal College
  • Metropolitan Community College
  • Mid-Plains Community College
  • Nebraska Indian Community College
  • Northeast Community College
  • Southeast Community College
  • Western Nebraska Community College
  • Bellevue University
  • Clarkson College
  • College of Saint Mary
  • Concordia University
  • Creighton University
  • Doane University
  • Grace University
  • Hastings College
  • Midland University
  • Nebraska Christian College
  • Nebraska Methodist College
  • Nebraska Wesleyan University
  • Summit Christian College
  • Union College
  • York College

System polityczny | edytuj kod

Jest jedynym stanem, gdzie legislatura stanowa jest jednoizbowa (stanowy Senat został zlikwidowany w 1934 r.). Do maja 2009 roku był jedynym z 38 stanów, gdzie karę śmierci wykonywano nie poprzez śmiertelny zastrzyk, a krzesło elektryczne.

Władzę ustawodawczą sprawuje Legislatura Nebraski, licząca 49 członków wybieranych na cztery lata, przy czym co dwa lata odnawiana jest połowa składu. Na czele władzy wykonawczej stoi gubernator, pochodzący z przeprowadzanych co cztery lata wyborów bezpośrednich.

Transport | edytuj kod

Transport kolejowy | edytuj kod

Nebraska ma bogatą historię kolejnictwa. Union Pacific Railroad, z siedzibą w Omaha, została zarejestrowana 1 lipca 1862 roku, przy uchwalaniu Pacific Railway Act.

Linie kolejowe w Nebrasce:

Linie towarowe:

  • Brandon Railroad (BRAN)
  • BNSF Railway (BNSF)
  • Canadian National Railway (CN) through subsidiary Chicago Central and Pacific Railroad (CC)
  • Canadian Pacific Railway (CP) through subsidiary Dakota, Minnesota and Eastern Railroad (DME)
  • Fremont Northwestern Railroad (FNW)
  • Iowa Interstate Railroad (IAIS)
  • Kansas City Southern Railway (KCS)
  • Nebkota Railway (NRI)
  • Nebraska Central Railroad (NCRC)
  • Nebraska Kansas Colorado Railway (NKCR)
  • Nebraska Northeastern Railway (NENE)
  • Nebraska Northwestern Railroad (NNW)
  • Omaha, Lincoln and Beatrice Railway (OLB)
  • Sidney and Lowe Railroad (SLGG)
  • Union Pacific Railroad (UP)

Linie pasażerskie:

  • Amtrak (AMTK)
  • Fremont and Elkhorn Valley Railroad
  • Omaha Zoo Railroad

Transport drogowy | edytuj kod

Autostrady międzystanowe w Nebrasce:

  • Interstate 76
  • Interstate 80
  • Interstate 129
  • Interstate 180
  • Interstate 480
  • Interstate 680

Zobacz też | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ State Area Measurements and Internal Point Coordinates (ang.). U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09].
  2. ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Nebraska, www.census.gov [dostęp 2018-01-04]  (ang.).
  3. ↑ Adults in Nebraska. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-01-16].
  4. ↑ State Membership Report. The ARDA. [dostęp 2019-01-16].
Kontrola autorytatywna (stan USA):
Na podstawie artykułu: "Nebraska" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy