Osie (gmina) w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaOsie – gmina wiejska w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie bydgoskim. Siedzibą gminy jest Osie.
Gmina jest położona w dwóch mezoregionach: część północna w Borach Tucholskich, a południowa na Wysoczyźnie Świeckiej.
Na jej obszarze zlokalizowany jest fragment Leśnego Kompleksu Promocyjnego Bory Tucholskie oraz część tranzytowa Rezerwatu biosfery Bory Tucholski. Przez jej teren przepływa Wda, Prusina, Ryszka i Sobińska Struga oraz są położone zbiorniki wodne: Zbiornik Żur, Jezioro Mukrz, Jezioro Wierzchy, Jezioro Ciche, Jezioro Czerno, Jezioro Miedzno, Jezioro Martwe i Jezioro Piaseczno[2].
Według danych z 31 grudnia 2007[3] gminę zamieszkiwało 5314 osób.
Spis treści
- 1 Struktura powierzchni
- 2 Demografia
- 3 Gospodarka
- 4 Ochrona przyrody
- 5 Turystyka
- 6 Kolej
- 7 Drogi dojazdowe
- 8 Cmentarze ewangelickie
- 9 Sołectwa
- 10 Sąsiednie gminy
- 11 Przypisy
Struktura powierzchni | edytuj kod
Według danych z roku 2005[4] gmina Osie ma obszar 209,61 km², w tym:
- użytki rolne: 21%
- użytki leśne: 69%
Gmina stanowi 14,23% powierzchni powiatu.
Demografia | edytuj kod
Dane z 31 grudnia 2007[3]:
- Piramida wieku mieszkańców gminy Osie w 2014 roku[1].
Gospodarka | edytuj kod
Osie jest najbogatszą gminą wiejską w powiecie świeckim (biorąc pod uwagę przychody podatkowe na mieszkańca).[5]
Ochrona przyrody | edytuj kod
Parki Krajobrazowe | edytuj kod
Gmina leży na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego.
Rezerwaty przyrody | edytuj kod
Na terenie gminy znajduje się aż 6 rezerwatów przyrody:
- Rezerwat przyrody Brzęki im. Zygmunta Czubińskiego – leśny, chroni las grądowy z udziałem jarzębu brekinii
- Rezerwat przyrody Dury – ścisły torfowiskowy, chroni rzadkie zespoły roślinne wodne i tofowiskowo-bagienne
- Rezerwat przyrody Jezioro Ciche – torfowiskowy, chroni śródleśne jeziora wraz z unikatową roślinnością wodną i torfowiskową
- Rezerwat przyrody Jezioro Martwe – torfowiskowy, chroni roślinność jezior dystroficznych, torfowiska przejściowych i wysokich
- Rezerwat przyrody Jezioro Piaseczno – krajobrazowy, chroni ekosystem jeziora Piaseczno i jego stan czystości wody
- Rezerwat przyrody Miedzno – faunistyczny, chroni miejsca lęgowe i żerowiska ptactwa wodnego i błotnego.
Pomniki przyrody | edytuj kod
Na terenie gminy znajdują się 63 pomniki przyrody ożywionej i 4 nieożywionej.
Osobny artykuł: Pomniki przyrody w gminie Osie.Obszary NATURA 2000 | edytuj kod
W poszczególnych częściach gminy zlokalizowane są obszary Natura 2000:
- północno-centralna część Sandr Wdy (PLH040017) SOO
- cały obszar gminy Bory Tucholskie OSO[6].
Obszar Chronionego Krajobrazu | edytuj kod
Zachodnia część gminy jest położona w obrębie Śliwickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu[7].
Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe | edytuj kod
- Dolina rzeki Sobińska Struga o powierzchni 335,47 ha. utworzony w celu zachowania ekosystemów z wieloma gatunkami roślin chronionych i rzadkich oraz zachowania wybitnych walorów krajobrazowych. Zbiorowiska leśne sąsiadujące z rzeką to przede wszystkim olsy i grądy z obszarami źródliskowymi na zboczach. Do najcenniejszych obszarów należą tereny sąsiadujące z jeziorem Miedzno ze zbiorowiskami turzycowymi i łozowiskami
- Dolina rzeki Ryszki o powierzchni 358,41 ha. Przedmiotem ochrony jest dolina rzeki Ryszki, mocno wcięta w równinę sandrową Borów Tucholskich, zróżnicowana pod względem florystyczno–fitosocjologicznym. Na jego terenie znajdują się użytkowane łąki z licznymi zbiorowiskami turzyc.
- Rzeka Prusina o powierzchni 234 ha. Ochroną została objęta dolina rzeki Prusiny na odcinku Tleń – Szarłata. Występuje tu wiele rzadkich gatunków roślin charakterystycznych dla siedlisk grądowych[8].
Użytki ekologiczne | edytuj kod
Dnia 20 listopada 2015 roku ustanowiono 2 użytki ekologiczne. Pierwszy o nazwie „Uroczysko Chłop” o powierzchni 4,7 ha znajduje się na terenach leśnych wsi Radańska[9], drugi zaś o nazwie „Uroczysko Niedźwiedź”[10] i powierzchni 8,64 ha na terenach Osia[11].
Turystyka | edytuj kod
Szlaki turystyczne | edytuj kod
Przez obszar gminy znajdują się następujące szlaki piesze[12]:
Przebieg stacja PKP Łążek – most na Wdzie w Starej Rzece
Przebieg: stanica wodna PTTK w Tleniu - Tleń – leśniczówka Czarna Woda - jez. Piaseczno - most na Wdzie w Starej Rzece – Radańska – stacja PKP Osie
Przebieg: stanica wodna PTTK w Tleniu - Tleń – wiadukt kolejowy przy szosie Tleń-Osie – Grzybek – Skrzyniska - szkoła w Wierzchach
Przebieg: wokół jeziora Mukrz
Przebieg: rynek w Osiu – szlak Zagłoby-Zyglera
Przebieg: Warlubie – jez. Miedzno - leśnictwo Orli Dwór - rez. „Brzęki” – brukowana droga Osie-Skórcz – most na Wdzie w Starej Rzece – Sarnia Góra – Zazrdość – Śliwice – Szlachta
Przebieg: stanica wodna PTTK w Tleniu - Wierzchy – Wylewy – leśnictwo Smolarnia – Zdroje – Zielonka – Wierzchucin Stary – Cekcyn
Przebieg: stacja PKP Tleń – most na Prusinie - ośrodek Geovita - Wierzchy – Wylewy – Zgorzały Most – Homer - rez. Cisy Staropolskie – Błądzim
Przebieg: Czersk Świecki – Błędno – Śliwice – Szlachta.
Oprósz szlaków pieszych wyznaczono 7 tras do nordic walking.
Zabytki | edytuj kod
Wykaz zarejestrowanych zabytków nieruchomych na terenie gminy[13]:
- zespół kościelny parafii pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża w Osiu, obejmujący: kościół z 1901 roku; cmentarz przykościelny; plebanię z końca XIX w.; organistówkę z 1894, przy ul. Kościelnej 4, nr A/184/1-3 z 22.06.2004 roku
- szkoła i budynek gospodarczy murowano-drewniany z 1914 roku w Starej Rzece, nr A/1393/1-2 z 27.10.2008 roku
- brukowany trakt leśny Tleń-Osie („Trakt Napoleoński”) z 1807 roku w Tleniu, nr 27/A z 20.02.1969 roku.
Kolej | edytuj kod
Przez gminę przebiega niezelektryfikowana linia kolejowa nr 215 Laskowice Pomorskie-Bąk ze stacjami w Osiu, Tleniu, Łążku i Kwiatkach.
Drogi dojazdowe | edytuj kod
Drogi dojazdowe[4] do gminy:
Cmentarze ewangelickie | edytuj kod
Na obszarze gminy funkcjonowały cmentarze ewangelickie w następujących miejscowościach[14]:
trzy w Brzezinach, Grabowa Buchta, Osie, Stara Rzeka, Szarlata, Tleń, Wierzchy, Zgorzały Most, Żur. Ponadto w Osiu był zlokalizowany nieistniejący kościół ewangelicki.
Sołectwa | edytuj kod
Brzeziny, Jaszcz, Łążek, Miedzno, Osie, Pruskie, Radańska, Stara Rzeka, Tleń, Wałkowiska, Wierzchy.
Sąsiednie gminy | edytuj kod
Cekcyn, Drzycim, Jeżewo, Lniano, Osiek, Śliwice, Warlubie
Przypisy | edytuj kod
- ↑ a b Gmina Osie w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-03-14] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Rastrowa Mapa Podziału Hydrograficznego Polski. [dostęp 03-04-2012].
- ↑ a b Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.)
- ↑ a b Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ Najbogatsze gminy wiejskie w naszym powiecie to Osie i Lniano. Za to Drzycim najszybciej pnie się w górę, nswiecie.pl [dostęp 2016-07-14] .
- ↑ geoportal.rdos-bydgoszcz.pl. [dostęp 03-04-2012].
- ↑ mapa „Obszary chronione województwa kujawsko0pomorskiego”, Wydawca: Wojewoda Kujawsko-Pomorski, ISBN 978-83-920944-3-2
- ↑ www.ugosieportal.wborachtucholskich.pl. [dostęp 03-04-2012].
- ↑ http://www.edzienniki.bydgoszcz.uw.gov.pl/WDU_C/2015/3713/akt.pdf DZ. URZ. WOJ. KUJ-POM. 2015.3713
- ↑ http://www.edzienniki.bydgoszcz.uw.gov.pl/WDU_C/2015/3714/akt.pdf DZ. URZ. WOJ. KUJ-POM. 2015.3714
- ↑ http://www.edzienniki.bydgoszcz.uw.gov.pl/WDU_C/2016/3149/akt.pdf DZ. URZ. WOJ. KUJ-POM. 2016.3149
- ↑ Centrum Informacji Turystycznej w Osiu. [dostęp 03-04-2012].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 76. [dostęp 12-03-2012].
- ↑ lapidaria.wikidot.com. [dostęp 12-03-2012].