Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego w Gdańsku

Na mapach: 54°24′25,8480″N 18°35′03,6960″E/54,407180 18,584360

Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego w Gdańsku w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Parafia NMP Królowej Różańca Świętego w Gdańsku, zwana także „Okrąglakiem” – rzymskokatolicka parafia usytuowana w gdańskiej dzielnicy Przymorze przy placu Najświętszej Maryi Panny. Wchodzi w skład dekanatu Gdańsk Przymorze, który należy do archidiecezji gdańskiej.

Spis treści

Historia | edytuj kod

Na fali popaździernikowej odwilży podejmowano od 1957 starania o utworzenie parafii katolickiej dla nowej dzielnicy Przymorze[1]. 12 sierpnia 1958 bp Edmund Nowicki – ordynariusz gdański erygował nową parafię, wybudowaną – wówczas pod adresem Zwycięzców 19, tymczasową murowaną kaplicę. Kościół docelowy, według projektu inż. arch. Leopolda Taraszkiewicza[2], na skutek oporu władz wzniesiono dopiero po kolejnym politycznym przesileniu, po Grudniu 1970[3]. Prace trwały w latach 1972–1976, za zarządu szczególnie zasłużonego dla parafii ks. prał. Jana Majdera[4].

Była to pierwsza w Gdańsku świątynia dwukondygnacyjna – jednocześnie dwa kościoły, górny i dolny, taki model zabudowy stosowano ze względu na liczbę mieszkańców osiedla oraz trudności w uzyskiwaniu kolejnych zezwoleń na budowę, a przy tym jeden z największych od podstaw zbudowanych Kościołów w Polsce powojennej. Kościół dolny wraz z kompleksem przyległych do nich salek katechetycznych poświęcono już w grudniu 1972, górny natomiast w 1976 – w obu wypadkach przez bp. Lecha Kaczmarka – ordynariusza gdańskiego. Osobno stojąca 83-metrowa – od północno-zachodniej strony kościoła, wieża-latarnia, na której budowę ówczesne władze – ze względu na jej imponującą wysokość – nie chciały wyrazić zgody, została ukończona w roku 1979 – po wyborze Karola Wojtyły na papieża. Zawisły na niej trzy dzwony: Maryja, Piotr i Wojciech.

Uroczystej konsekracji (całego) Kościoła dokonał w 1992 Tadeusz Gocłowski – arcybiskup metropolita gdański. Parafia, po wydzieleniu w 1988 parafii pw. św. Brata Alberta oraz w 1990 parafii pw. św. Józefa, obejmuje obecnie Małe Przymorze – obszar od torów kolejowych po ul. Chłopską. Kościół, popularnie nazywany „Okrąglakiem” (lub żartobliwie „Gazownią”), faktycznie zbudowana została na planie elipsy. W kościele górnym w prezbiterium od strony zachodniej znajduje się drewniana figura Chrystusa Uwielbionego umieszczona nad tabernakulum, w części południowej kaplica z ceramiczną figurą Matki Bożej Różańcowej – aut. Janiny Karczewskiej, w części północnej kaplica chrzcielna z figurą św. Jana Chrzciciela oraz osobno – tryptyk poświęcony papieżowi Janowi Pawłowi II. Naprzeciwko prezbiterium znajduje się prospekt organowy z 40-głosowymi organami piszczałkowymi. Witraże okienne według projektu Kazimierza Kalkowskiego – o powierzchni ponad 500 m²; tworzą oryginalną Drogę Krzyżową wokół świątyni. W kościele dolnym w ołtarzu umieszczono kopię obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, w tabernakulum ceramiczna płaskorzeźba – aut. Anny Surajewskiej – Ostatnia Wieczerza. Znajduje się tu także krypta z grobem budowniczego kościoła – ks. prał. Jana Majdera, oraz gobelin aut. Marii Jujki[5] – „Gdańsk zawsze wierny”.

Na zachód od kościoła wybudowano plebanie, a w kompleksie duszpasterskim dom zakonny siostr serafitek. Przy Kościele działa blisko 30 różnych wspólnot, stowarzyszeń i organizacji kościelnych, w tym własna orkiestra parafialna i chór Magnificat.

Opozycja | edytuj kod

W latach '70. i '80. Kościół stał się nieoficjalnie ośrodkiem kultury niezależnej względem komunistów tzw. władzy socjalistycznej.

Kościół parafialny | edytuj kod

Obecny kościół powstał w latach '70. XX wieku, w zastępstwie dotychczasowego kościoła, na obszarze dzielnicy Przymorze Małe. Władze komunistyczne uniemożliwiały powstawanie nowych kościołów na obszarach tzw. nowych dzielnic robotniczych – którą to Przymorze, podobnie jak krakowska Nowa Huta przynajmniej w zamierzeniach socjalistycznych urbanistów stanowiło. W 1971, po wstawiennictwie gdańskich stoczniowców, ówczesne władze komunistyczne wydały pozwolenie na budowę nowej świątyni.

Koncepcja architektoniczna, architekta Politechniki Gdańskiej dra Leopolda Taraszkiewicza, przewidywała powstanie wielkiego kościoła dla ówczesnego ponad 50-tysięcznego Przymorza. Efektem pracy wiernych stał się jeden z największych kościołów Polski powojennej, wybudowany od podstaw. Kościół cechuje się okrągłą sylwetką – stąd popularne nazwy „Okrąglak” i „Gazownia”; i dwoma poziomami – Kościół dolny i górny.

Kościół parafialny był od 1993 do 25 czerwca 2015 – siedzibą dekanatu, a jej proboszcz dziekanem.

Wieża kościelna | edytuj kod

Wieża kościelna

Uzupełnieniem koncepcji architektonicznej kościoła stała się wieża o wysokości 83 metrów, której budowę rozpoczęto w 1976. Budowa wieży, dominującej nad architekturą socrealistycznych blokowisk Przymorza, była wielokrotnie blokowana takimi niemerytorycznymi decyzjami jak: zagrożenie dla cywilnego ruchu lotniczego (po przeniesieniu lotniska na peryferia Gdańska do Rębiechowa).

Proboszczowie | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ Historia parafii. nmp.pl. [dostęp 2018-01-01].
  2. ↑ Witold Leopold Taraszkiewicz. gedanopedia.pl. [dostęp 2019-10-06].
  3. ↑ GRUDZIEŃ 1970. gedanopedia.pl. [dostęp 2019-11-19].
  4. ↑ Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego. gedanopedia.pl. [dostęp 2019-10-08].
  5. ↑ Maria Jujka-Radziewicz. stocznia.org.pl. [dostęp 2018-01-01].
  6. ↑ Ksiądz Roman Siudek. nmp.pl. [dostęp 2010-01-01].
  7. ↑ Ksiądz Jan Majder. nmp.pl. [dostęp 2010-01-01].
  8. ↑ Ks. prałat mgr Andrzej Paździutko. diecezja.gda.pl. [dostęp 2008-04-02].

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Na podstawie artykułu: "Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego w Gdańsku" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy