Powiat wieluński w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaPowiat wieluński – powiat w Polsce (województwo łódzkie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Wieluń.
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 76 256 osób.
Spis treści
- 1 Historia
- 2 Podział administracyjny
- 3 Demografia
- 4 Gospodarka
- 5 Transport
- 6 Współpraca międzynarodowa
- 7 Przypisy
- 8 Linki zewnętrzne
Historia | edytuj kod
Utworzony w XIV wieku powstał na obszarze historycznej ziemi rudzkiej (wieluńskiej), istniejącej już od XIV w. Terytorialne ukształtowanie się powiatów zależało wówczas od miejsca odbywania się sądów, te zaś odbywały się w miejscach bardziej zaludnionych. Na przestrzeni wieków granice powiatu ulegały zmianom. W czasie okupacji hitlerowskiej został wcielony do III Rzeszy . Po wyzwoleniu odbudowano administrację powiatową wedle stanu z 1939 r. Kolejne zmiany, a zarazem duży cios ukształtowanej przez stulecia wspólnocie kulturalnej, ekonomicznej i społecznej, jaką na przestrzeni blisko ośmiu wieków była ziemia wieluńska, zadała reforma podziału administracyjnego państwa z 1 czerwca 1975 r. Powiat wieluński przestał istnieć, a jego obszar znalazł się w granicach dwóch województw: sieradzkiego i częstochowskiego.
Podział administracyjny | edytuj kod
W skład powiatu wchodzą:
- miasto: Wieluń,
- gmina miejsko-wiejska: Wieluń,
- gminy wiejskie: Biała, Czarnożyły, Konopnica, Mokrsko, Osjaków, Ostrówek, Pątnów, Skomlin i Wierzchlas.
Powiat wieluński graniczy z pięcioma powiatami województwa łódzkiego: wieruszowskim, sieradzkim, łaskim, bełchatowskim i pajęczańskim, z jednym powiatem województwa śląskiego: kłobuckim oraz z jednym powiatem województwa opolskiego: oleskim.
Demografia | edytuj kod
Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):
- Piramida wieku mieszkańców powiatu wieluńskiego w 2014 roku[3].
Gospodarka | edytuj kod
Surowce | edytuj kod
Na terenie powiatu wieluńskiego[4] znajduje się część złoża węgla brunatnego o zasobności ok. 490 mln ton.[4] Złoże nosi nazwę „Złoczew” i zlokalizowane jest 20 km na północ od Wielunia, na terenie gmin[5]: Ostrówek, Złoczew i Burzenin (na pograniczu powiatów wieluńskiego i sieradzkiego). Eksploatację złoża wstępnie planuje się na lata 2025-2045[6]. Wydobyty węgiel będzie transportowany do elektrowni Bełchatów. Transport do elektrowni będzie najprawdopodobniej odbywał się za pomocą przenośników taśmowych[7].
Transport | edytuj kod
DW 488 na wylocie z Wielunia (fragment ul. Warszawskiej) Pociąg relacji Kraków- Szczecin po ruszeniu ze stacji Wieluń Miasto wjeżdża na wiadukt nad ulicą WarszawskąTransport drogowy | edytuj kod
Przez powiat przebiegają drogi krajowe i międzynarodowa:
- droga krajowa nr 74 relacji: S8 – Wieluń (obwodnica) -Piotrków Trybunalski – Kielce – Zamość – granica państwa (UA)
- droga krajowa nr 43: Wieluń – Częstochowa
- droga krajowa nr 45: Racibórz – Opole – Kluczbork – Wieluń – Złoczew – (Poznań/Łódź)
oraz wojewódzkie:
- nr 481: Wieluń – Łask – (Łódź)
- nr 486: Wieluń – Działoszyn – (Radomsko)
- nr 488: DK74 - Wieluń - DK74.
W 2017 roku została oddana do użytku obwodnica północna Wielunia w ciągu drogi krajowej nr 74. Przez obrzeża powiatu, przebiega także odcinek drogi ekspresowej S8.
Komunikacja PKS | edytuj kod
Komunikację z okolicą oraz z całym krajem zapewnia PKS Wieluń, oraz wybudowany w 1976 dworzec autobusowy, obsługujący również komunikację międzynarodową.
Transport kolejowy | edytuj kod
Przez powiat przebiega również wybudowana w 1926 roku linia kolejowa nr 181 relacji (Kępno – Wieluń – Herby Nowe). Obecnie na terenie powiatu zlokalizowanych jest pięć działających stacji kolejowych: Wieluń Dąbrowa, Wieluń Miasto, Biała, Pątnów Wieluński oraz Dzietrzniki.
Do końca lat 80. XX wieku funkcjonowała Wieluńska Kolej Dojazdowa, która łączyła Wieluń z Praszką.
Współpraca międzynarodowa | edytuj kod
Powiat w 1999 roku zawarł umowy partnerskie z chorwackimi miejscowościami: Karlobag, Senj, Novalija, a w 2010 z niemieckim miastem Ochtrup.
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
- ↑ http://www.polskawliczbach.pl/powiat_wielunski, w oparciu o dane GUS.
- ↑ a b http://www.pgi.gov.pl/surowce_mineralne/PDF/wegle_brunatne.pdf.
- ↑ http://www.igo.wroc.pl/foresight/plansze/11.jpg.
- ↑ Bełchatów spogląda na węgiel w Złoczewie – Dziennik Łódzki.
- ↑ http://www.igo.wroc.pl/foresight/plansze/zesprac.pdf.
Linki zewnętrzne | edytuj kod
- Powiat wieluński w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIII: Warmbrun – Worowo. Warszawa 1893.
- Szlak Bursztynowy Ziemi Wieluńskiej
