Sasanka słowacka

Sasanka słowacka w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Kwiat

Sasanka słowacka (Anemone slavica G. Reuss) – gatunek rośliny z rodziny rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). We florze Polski takson ten opisywany jest jako sasanka słowacka Pulsatilla slavica (G.Reuss) G.Reuss[3], według The Plant List prawidłowa nazwa naukowa to Anemone slavica G. Reuss. (gatunek zawilca)[2].

Spis treści

Rozmieszczenie geograficzne | edytuj kod

Występuje naturalnie na Słowacji; w Tatrach Zachodnich, na Choczu, w Niżnych Tatrach, w Wielkiej Fatrze i Małej Fatrze. W Polsce podawana była z dwu stanowisk – Wielkie Koryciska i Małe Koryciska w Dolinie Chochołowskiej, także znajdujące się w Tatrach Zachodnich[4]. Odnaleziono ją jednak tylko w Wielkich Koryciskach[5]. Jest sporadycznie uprawiana w alpinariach. Roślina bardzo rzadka, chroniona.

Morfologia | edytuj kod

Łodyga
Dorasta od 15 do 30 cm wysokości. Jest biało owłosiona. Pod ziemią roślina ma cienkie kłącze[6].
Liście
Odziomkowe pojawiają się po kwitnieniu. Są pojedynczo pierzastosieczne, składają się z 3 odcinków głęboko 3-klapowych, a każda z tych klap jest 2–3-wrębna. Środkowy odcinek jest większy od dwu pozostałych. Ogonek liściowy o długości 1–1,5 cm. Liście łodygowe wyrastają w okółku, są siedzące, pocięte na równowąskie łatki. Wszystkie liście są biało owłosione[7].
Kwiaty
Fioletowe lub liliowe, osadzone na szczycie łodygi, pokryte szarawym filcem. Okwiat niezróżnicowany na kielich i koronę. Kwiaty są wyprostowane i rozwarte, a listki okwiatu o długości 3,5–4,5 cm nie mają odgiętych końców, jak u innych gatunków sasanek. Pręciki żółte, dwukrotnie krótsze od listków okwiatu[7][6].
Owoce
Owoc zbiorowy złożony z niełupek o długości 4–6 mm. Wraz z silnie wydłużoną, pierzastą szyjką słupka niełupki mają długość do 4,5 cm. Zrośnięte z szyjką słupka. Owocostan wygląda jak puszysta kulka[6].

Biologia i ekologia | edytuj kod

Bylina, hemikryptofit. Po raz pierwszy zakwita w 3. roku życia. Zapylana jest przez owady. Okres kwitnienia rozpoczyna się w kwietniu i trwa do maja. Kwiaty pojawiają się przed rozwojem liści. Nasiona dojrzewają przez ok. 40 dni, kiełkują po 20 dniach (w warunkach laboratoryjnych w 50–72%)[5]. Są rozsiewane przez wiatr (anemochoria)[6]. Siedlisko: Rośnie na suchych półkach skalnych porośniętych trawami i w prześwietlonych lasach sosnowych w reglu dolnym (1000–1170 m). Głównie na podłożu wapiennym (roślina wapieniolubna). Gatunek charakterystyczny dla Ass. Carici sempervirentis-Festucetum[8]. Roślina trująca, zawiera alkaloidy – anemoninę i protoanemoninę. Liczba chromosomów 2n = 32[5].

Zagrożenia i ochrona | edytuj kod

Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Objęta jest również konwencją berneńską i dyrektywą siedliskową[9]. Jedyne jej stanowisko w Polsce znajduje się na obszarze ochrony ścisłej w Tatrzańskim Parku Narodowym. Populacja w Wielkich Koryciskach liczyła w roku 2001–2008 około 80–160 osobników[5].

Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie:

 Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Rozmnożone z nasion populacje sasanki słowackiej znajdują się w uprawie w Ogrodzie Botanicznym w Warszawie, Ogrodzie Botanicznym w Poznaniu, w Górskim Ogrodzie Botanicznym Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Zakopanem, a ponadto nasiona przechowywane są w banku nasion w Warszawie-Powsinie[5].

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
  2. ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-01-28].
  3. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  5. ↑ a b c d e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botanik PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  6. ↑ a b c d Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
  7. ↑ a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  8. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  9. ↑ a b Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
  10. ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
  11. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
Na podstawie artykułu: "Sasanka słowacka" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy