Seria tornad nad Polską (2008)

Seria tornad nad Polską (2008) w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Najsilniejsza od kilkudziesięciu lat seria tornad (trąb powietrznych), zaobserwowanych na terenie Polski, która przetoczyła się w dniach 15–16 sierpnia 2008 roku.

Spis treści

Sytuacja meteorologiczna | edytuj kod

Dnia 15 sierpnia obszar Polski znalazł się w zasięgu oddziaływania płytkiej zatoki związanej z wielocentrycznym niżem. Quasi-stacjonarny front atmosferyczny, który znajdował się nad środkową Europą, rozdzielał dwie skrajne pod względem termicznym masy powietrza – zwrotnikową (gorącą, wilgotną), napływającą z południa Europy i znad Morza Śródziemnego, od polarnej morskiej (chłodnej), która obejmowała północno-zachodnią część Europy. Początkowo wykazywał cechy frontu ciepłego, ale w godzinach popołudniowych nad południową częścią Polski wyraźnie zaznaczył się wpływ zafalowanego frontu chłodnego. W godzinach porannych różnica temperatury przy powierzchni ziemi między rozdzielonymi przez front masami powietrza (polarna morska – zachodnia Polska; zwrotnikowa – wschodnia Polska) wyniosła 12 °C, a w godzinach popołudniowych już 18 °C[2]. Warunki tego dnia sprzyjały więc rozwojowi wyjątkowo silnych burz i towarzyszących im groźnych zjawisk pogodowych. Tej samej doby w Słowenii, we wschodniej Austrii i na zachodzie Słowacji burzom towarzyszyły silne podmuchy wiatru i opady dużego gradu. Słowenię nawiedziły też ulewy, które wywołały powodzie. W wyniku tych wszystkich zdarzeń poza granicami Polski zginęło w sumie 5 osób (dwie we Włoszech, jedna w Austrii, dwie na Słowacji), a wiele zostało rannych[3].

Przebieg zdarzeń | edytuj kod

15 sierpnia | edytuj kod

7-centymetrowa gradzina w Katowicach Szkody w Rusinowicach Zniszczony przez tornado las w pobliżu miejscowości Koszęcin Zatarasowana droga w pobliżu Koszęcina Dewastacje jakie poczyniło tornado w Kalinie – fragment miejscowości z największymi uszkodzeniami

Tego dnia od wczesnych godzin rannych przez obszar Polski przechodziły burze. Silna superkomórka burzowa przeszła nad rejonem Katowic, Czeladzi i Będzina, przynosząc niszczycielskie gradobicie (gradziny miały średnicę do 7 cm w Katowicach, i 8,75 cm w Czeladzi)[1]. Przemieściła się dalej w kierunku północno-wschodnim i o godzinie 7:40 CEST radar w Brzuchani odnotował maksymalne wartości odbiciowości, dochodzące do 61,63 dBz koło Ogorzelnika, w gminie Niegowa[3].

Około godziny 15:30 nad północną częścią Czech, na południe od Gór Opawskich, powstała komórka burzowa. W czasie ok. 30 minut przemieściła się nad obszar Polski (województwa opolskiego), szybko ewoluując w superkomórkę. Na szlaku jej przejścia odnotowano gradobicia. Na krótko przed zejściem pierwszego tornada, ok. 16:40 w Zdzieszowicach spadł grad o średnicy do 6 cm.[1][3] Obraz EHT wykonany przez radar w Brzuchani o 17:00 potwierdza, że wierzchołek tej chmury osiągnął wysokość większą niż 15 km.[3] Należy jednak zaznaczyć, że omawiana superkomórka burzowa była częścią większego mezocyklonalnego układu konwekcyjnego, który wtedy przechodził przez środkową Europę. Część szkód tego dnia była więc związana z silnym wiatrem, niekoniecznie o charakterze tornada[3].

Lej kondensacyjny po raz pierwszy dotknął ziemi około godziny 16:48[1] w okolicach miejscowości Kopanina[4] i Zimna Wódka, po czym przeszedł kolejno nad autostradą A4[5] i przez wsie Sieroniowice, Balcarzowice, Kotulin Skały, Błotnica Strzelecka[4]. Zniknął nad lasami w okolicach Dąbrówki ok. godz. 17:08. Ścieżka tego tornada miała długość prawie 20 km, a jej szerokość dochodziła miejscami do 1 km.[3] Intensywność tej trąby powietrznej oceniono oceniono na stopień T7 w skali TORRO (F3 w skali Fujity), ale niektóre zniszczenia sugerują, że mógł to być wir o sile T8 (dolna intensywność F4)[3]. 15 osób zostało rannych[1][3].

Superkomórka burzowa, z której zeszło pierwsze tornado, w ciągu kolejnych kilkudziesięciu minut przemieściła się w rejon Lublińca i Częstochowy[6]. Około godziny 17:30 kolejny lej dotknął powierzchni gruntu w okolicach Rusinowic (gmina Koszęcin), rozpoczynając tym samym drugi ciągły pas zniszczeń. W Rusinowicach zginęła 22-letnia kobieta, na którą zawalił się strop[7]. Natomiast w miejscowości Kalina w powiecie lublinieckim zginął mężczyzna, który przebywał w czasie przechodzenia trąby powietrznej w swoim domku letniskowym. Na budynek runęło drzewo[7]. Dalszy szlak zniszczeń wiódł przez zachodnie i północne przedmieścia Częstochowy. W okolicach Mykanowa, na drodze krajowej nr 1, tornado wywróciło autokar przewożący członków Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”[8]. Pojazd przekoziołkował i zderzył się z innymi samochodami, wywołując karambol. Rannych zostało 40 osób, w tym 30 członków zespołu[9]. Trąba powietrzna zanikła w okolicach Wikłowa, przed wsią Łęg (gmina Kruszyna)[3].

Po godzinie 18:30 superkomórka przyniosła kolejne[1] tornado na południu województwa łódzkiego. Najbardziej zostały poszkodowane miejscowości Stara Wieś i Gorzkowice[10] (powiat piotrkowski) oraz Radomsko, gdzie uszkodzonych zostało ponad 100 budynków w zachodniej dzielnicy miasta (Stobiecko Miejskie)[11]. Wir zanikł, gdy dotarł w rejon doliny Pilicy[3].

W Łodzi ok. godz. 19:30 23-letni mężczyzna został śmiertelnie porażony prądem. Piorun uderzył w drzewo, które przewracając się, zerwało trakcję elektryczną. Jeden z kabli upadł w kałużę, w której stał przechodzień, wskutek czego zginął on na miejscu[12].

16 sierpnia | edytuj kod

Na tym samym froncie atmosferycznym, 16 sierpnia, nad Mazowszem i Podlasiem, wystąpiły kolejne silne burze i tornada. Trąba powietrzna uszkodziła kilkadziesiąt budynków w miejscowościach Tybory-Wólka i Gołasze-Dąb w powiatach wysokomazowieckim i zambrowskim, w woj. podlaskim[13]. W gminie Sterdyń w woj. mazowieckim, trąba powietrzna uszkodziła ponad 130 budynków[14]. Odnotowano też opady dużego i bardzo dużego gradu. W Ostrówku w powiecie węgrowskim gradziny miały do 9 cm średnicy[1]. W Warkałkach w woj. warmińsko-mazurskim kobieta zginęła w pożarze domu, spowodowanym uderzeniem pioruna[15].

Potwierdzone przypadki | edytuj kod

Seria objęła większą liczbę tornad, ale w tabeli uwzględniono jedynie te, które w bazie ESWD zostały oznaczone jako „potwierdzone wiarygodnym źródłem”.

Skutki | edytuj kod

Kataklizm na swojej drodze uszkodził lub zniszczył 770 budynków[16]. W nocy z 15 na 16 siepnia, w godzinach od 21:00 do 4:00, odnotowano silne burze z porywistym wiatrem w kilkunastu większych miastach i wielu wsiach. W całym regionie częstochowskim bez prądu było 20 tys. odbiorców[17].

Zobacz też | edytuj kod

Uwagi | edytuj kod

  1. ↑ Jak napisano w wyżej, niektóre zniszczenia wskazywały na intensywność T8.
  2. ↑ Jak napisano w wyżej, niektóre zniszczenia wskazywały na dolną intensywność F4.

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ a b c d e f g h i European Severe Storms Laboratory (ESSL): Europejska Baza Danych o Gwałtownych Zjawiskach Atmosferycznych (ang.). W: European Severe Weather Database [on-line]. [dostęp 2020-11-17].
  2. ↑ Halina Lorenc: Maksymalne prędkości wiatru w Polsce. Warszawa: IMGW-PIB, 2012.
  3. ↑ a b c d e f g h i j Joanna Popławska: Tornada superkomórkowe w Polsce – studium przypadku z 15 sierpnia 2008 r. (pol.). Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Klimatologii. [dostęp 2020-12-02].
  4. ↑ a b Analiza trąb powietrznych z 15 sierpnia 2008 w Polsce (pol.). [dostęp 2020-12-02].
  5. ↑ Trąba powietrzna nad autostradą A4.
  6. ↑ Trąba powietrzna dotarła do Częstochowy – Urząd Miasta Częstochowy. [dostęp 2009-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-19)].
  7. ↑ a b Nawałnice nad Polską zabiły trzy osoby (pol.). [dostęp 2020-12-02].
  8. ↑ "Jezus, Maria, idzie na nas!" (pol.). [dostęp 2020-12-02].
  9. ↑ Wypadek zespołu Śląsk. 30 osób w szpitalu (pol.). [dostęp 2020-12-02].
  10. ↑ Gorzkowice. Krajobraz jak po bitwie.
  11. ↑ „Informacja o wizycie Ministra Grzegorza Schetyny w miejscowościach poszkodowanych przez nawałnice na stronie MSWiA”.
  12. ↑ Groźna burza nad Łodzią. [dostęp 2020-12-01].
  13. ↑ Trwa szacowanie strat po sobotniej wichurze.
  14. ↑ Tygodnik Siedlecki.
  15. ↑ Burzliwy weekend. Trąby powietrzne nad Polską. Gazeta.pl Wiadomości, 2008-08-16. [dostęp 2011-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-27)].
  16. ↑ Trąba powietrzna.
  17. ↑ Rok po przejściu trąby powietrznej – Urząd Miasta Częstochowy. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-21)].

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Na podstawie artykułu: "Seria tornad nad Polską (2008)" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy