Sewilla

Na mapach: 37°22′38″N 5°59′13″W/37,377222 -5,986944

Sewilla w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Sewilla (hiszp. Sevilla) – miasto w południowej Hiszpanii, stolica regionu Andaluzja. Duży port nad rzeką Gwadalkiwir, w XVII wieku najludniejsze miasto Hiszpanii, znane z największej katedry świata, pałacu i XVIII w. archiwum wpisanych na listę UNESCO. W rankingu opublikowanym przez Globalization and World Cities Research Network, Sewilla została sklasyfikowana w V kategorii (sufficiency level cities) miast o znaczeniu globalnym[2].

Spis treści

Demografia | edytuj kod

Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Sewilli (hiszp. Grande Área Urbana) ma 1 294 867 mieszkańców na powierzchni 1529 km², w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 134 626 osób, co stanowi wzrost o 11,6%[3].

Rozwój populacji centrum administracyjnego Sewilli (1842–2010)


Historia | edytuj kod

  • Założona przez Iberów prawdopodobnie w II w. p.n.e. osada Hispalis, następnie zajęta przez Fenicję i Kartaginę.
  • W 206 p.n.e. Scypion Afrykański Starszy założył osadę dla weteranów wojennych Italica.
  • W 45 p.n.e. zdobyta przez Cezara, na którego polecenie wzniesiono mury obronne i przemianowano na Colonia Julia Romana[4].
  • Od 461 we władaniu Wizygotów, po Wandalach i Swebach.
  • Od V w. była tu stolica archidiecezji.
  • W 712 opanowana przez Maurów, pozostawała w cieniu Kordoby.
  • Od 1023 stała się stolicą i rezydencją Abbadydów, w 1091 Almorawidów, a w 1145 Almohadów; w tym okresie nastąpił rozkwit miasta.
  • W 1248 zajęta przez Ferdynanda III Kastylijskiego.
  • W 1480 rozpoczął działalność pierwszy Trybunał Inkwizycji.
  • Na przełomie XV i XVI wieku stała się punktem przeładunkowym w handlu z zamorskimi koloniami i jednym z największych miast kontynentu (ponad 100 000 mieszkańców).
  • W 1505 założenie uniwersytetu (obecnie jeden z większych w Europie).
  • W XVII stuleciu złoty wiek sztuki (m.in. Bartolomé Esteban Murillo).
  • Po epidemii dżumy w 1649 nastąpiło powolne słabnięcie potęgi gospodarczej.
  • W 1717 ze względu na zamulenie koryta Gwadalkiwiru musiała odstąpić Kadyksowi monopol w handlu z Ameryką.
  • W XX wieku ponowny rozwój, w 1929 Wystawa Iberoamerykańska, w 1992 Wystawa Światowa w 500. rocznicę wyruszenia Kolumba na poszukiwanie zachodniej drogi do Indii.

Zabytki | edytuj kod

Arena walk byków w Sewilli Giralda – aktualnie wieża katedry Złota Wieża Główne patio w Domu Piłata Fragment pałacu na Placu Hiszpańskim
  • Alkazar – dawny pałac królewski, którego początki sięgają XI w., kiedy rezydowali tutaj przedstawiciele kalifatu kordobańskiego, rozbudowany w latach 1350–1369 przez Piotra I Okrutnego w stylu mudejar. Późniejsi królowie kontynuowali rozbudowę, przystosowując rezydencję do własnych potrzeb. Tutaj podejmowano decyzje o wysłaniu ekspedycji, m.in. Ferdynanda Magellana, a Krzysztof Kolumb został przyjęty przez Izabelę Kastylijską i Ferdynanda Aragońskiego po podróży do Ameryki. Budowla zawiera wiele sal, patios i ogrodów. Bogactwo ornamentyki, dekoracji ceramicznych i komnat sprawia, że sewilski alkazar zalicza się do najwspanialszych kompleksów pałacowych w Hiszpanii.
  • Katedra Najświętszej Marii Panny w Sewilli – jest największym[5] i jednym z najwspanialszych gotyckich kościołów na świecie. Powstała w latach 1402–1506 na miejscu meczetu z lat 1184–1196. Pozostawiony minaret, Giralda, o wys. 97 m wkomponowano w bryłę kościoła, uzupełniając o dzwonnicę. We wnętrzu zwracają uwagę kaplice – Capilla Mayor i Capilla Real, chór i grobowiec Kolumba.
  • Kilkanaście innych gotyckich kościołów.
  • Ratusz – wspaniała renesansowa budowla, wzniesiona w latach 1527–1564 na dawnym placu turniejowym.
  • Giełda – renesansowy budynek giełdy handlowej, z lat 1583–1598. W XVIII wieku Karol III umieścił tutaj Główne Archiwum Indii, gromadzące dokumenty związane z dziejami odkrywania i podboju Nowego Świata.
  • Torre del Oro (Złota Wieża) z XIII wieku jedna ze 166 w systemie obronnym Maurów, potem przebudowana. Nazwę zawdzięcza nie tylko ówczesnej okładzinie złocistymi płytkami azulejos, ale i temu, że przechowywano w niej złoto złupione w koloniach. Była również istotna z punktu widzenia obronnego, ponieważ pomiędzy nią a bliźniaczą, już nie istniejącą, wieżą po drugiej stronie Gwadalkiwiru, można było rozpiąć łańcuch blokujący wejście do portu[6]. Obecnie mieści Museo Maritimo[7] poświęcone zabytkom i mapom morskim.
  • Arena walk byków (hiszp. La Plaza de Toros de la Real Maestranza de Caballería de Sevilla), amfiteatr zbudowany w latach 1749–1881, mieszczący 12 500 widzów. Wewnątrz znajduje się muzeum corridy, eksponujące kolekcję kostiumów (w tym pomalowana przez Picassa purpurowa kapa torreadora), portrety i afisze.
  • Główne Archiwum Indii – wpisane na listę UNESCO archiwum zawierające dokumentację posiadłości zamorskich Hiszpanii.
  • Szpital Miłosierdzia (hiszp. Hospital de la Caridad), szpital ufundowany w XVII wieku przez Miguela de Maňara. Szpital powstał na terenie Stoczni Królewskiej. Przy szpitalu zbudowany został również barokowy kościół, w którym znajduje się bogata kolekcja malarstwa hiszpańskiego.
  • Dom Piłata (hiszp. Casa de Pilatos), XV-wieczny pałac zbudowany na wzór domu Piłata. Jego budowę rozpoczął w 1492 roku Pedro Enriquez, królewski namiestnik, którego żoną była Catalina de Ribera. Budowę zakończył jego syn Fadrique, pierwszy markiz de Tarifa. On to po pielgrzymce do Jerozolimy w latach 1512–1519 stwierdził, że odległość z pałacu do kościoła Cruz del Campo jest taka sama jak z domu Piłata do Golgoty. Rozkazał więc umieścić stacje drogi krzyżowej między pałacem (pierwsza stacja) a kościołem (ostatnia stacja).
  • Plac Hiszpański (hiszp. Plaza de España), zbudowany w latach 20. XX wieku na podstawie projektu sewillskiego architekta Aníbala Gonzálesa półkolisty plac z jednej strony zamknięty pałacem, którego środkowa fasada zbudowana została w stylu barokowym, pozostała zaś część budynku w stylu renesansowym. Dodatkowo zbudowano dwie wieże narożne wzorowane na Giraldzie.
  • Królewska Fabryka Cygar – budynek z XVIII wieku.

Muzea | edytuj kod

  • Muzeum Sztuk Pięknych (Museo de Bellas Artes) – muzeum sztuk pięknych zawierające zbiory od średniowiecza do XX wieku.
  • Museum Archeologiczne – znajduje się w nim wspaniała kolekcja, od sztuki fenickiej począwszy (słynna fenicka statuetka oraz skarb Carambolo), przez sztukę rzymską, na ceramice mudejar skończywszy.

Parki i ogrody | edytuj kod

  • Park Marii Luisy (Parque de María Luisa) – park, zbudowany na Wystawę Światową, która odbyła się właśnie w Sewilli w 1929 roku.
  • Ogrody pałacu Alkazar – ogrody, umiejscowione z tyłu pałacu Alkazar. Były sadzone i projektowane równolegle do pałacu, w taki sposób, aby w każdym ich sektorze dominowały inne style i rośliny.
  • Ogrody Murillo (Jardines de Murillo) – ogrody, ciągnące się wzdłuż murów Alkazaru, niedaleko dzielnicy Santa Cruz. Budowa rozpoczęła się na początku XX wieku.
  • Park rozrywki Isla Mágica na Isla de la Cartuja – park, zbudowany specjalnie z okazji Expo 1992, które odbyło się w Sewilli.

Inne znane parki Sewilli:

  • Parque de los Príncipes
  • Parque del Alamillo
  • Parque Amate
  • Parque Metropolitano de la Cartuja
  • Parque Infanta Elena
  • Parque del Tamarguillo
  • Jardines de las Delicias
  • Jardín Americano
  • Jardines de Cristina
  • Jardines de Chapina
  • Jardines de la Buhaira
  • Jardines de San Telmo
  • Jardines del Guadalquivir
  • Jardines del Valle

Opera | edytuj kod

Sewilla bądź jej okolice są miejscem gdzie toczy się akcja kilku oper. Są to Cyrulik sewilski, Wesele Figara, Carmen, Don Giovanni i Fidelio.

Pasos | edytuj kod

 Osobny artykuł: Wielki Tydzień w Sewilli.

Sewilla jest znana z barwnych obchodów Wielkiego Tygodnia. W tym okresie przybywają do miasta setki tysięcy pielgrzymów i turystów.

Klimat | edytuj kod

Sewilla znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[8][9] typu śródziemnomorskiego[10], z łagodnymi zimami oraz długimi ciepłymi, w połowie gorącymi latami.

Sport | edytuj kod

Miasta partnerskie | edytuj kod

Zobacz też | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ Cifras de población resultantes de la revisión del Padrón municipal referidas al 1-1-15, Boletín Oficial del Estado
  2. ↑ The World According to GaWC 2016 (ang.). W: Globalization and World Cities (GaWC) Study Group and Network [on-line]. Loughborough University.
  3. ↑ Áreas urbanas +50, Ministerio de Fomento de España (pol. Ministerstwo Rozwoju).
  4. ↑ Brigitte Hintzen-Bohlen: Sztuka i Architektura – Andaluzja. Warszawa: Wydawnictwo Philip Wilson, 2008, s. 19. ISBN 978-3-8331-5106-4.
  5. ↑ Brigitte Hintzen-Bohlen: Sztuka i Architektura – Andaluzja. Warszawa: Wydawnictwo Philip Wilson, 2008, s. 29. ISBN 978-3-8331-5106-4.
  6. ↑ Brigitte Hintzen-Bohlen: Sztuka i Architektura – Andaluzja. Warszawa: Wydawnictwo Philip Wilson, 2008, s. 72. ISBN 978-3-8331-5106-4.
  7. ↑ Praca zbiorowa: Przewodniki Wiedzy i Życia – Sewilla i Andaluzja. Wyd. II. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2008, s. 69. ISBN 978-83-7448-633-0.
  8. ↑ Jahreszeitenklimate nach Troll und Paffen.
  9. ↑ Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
  10. ↑ World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.
  11. ↑ Valores climatológicos normales. Sevilla Aeropuerto – Agencia Estatal de Meteorología.

Linki zewnętrzne | edytuj kod

http://www.youtube.com/watch?v=U5pqYJ02Ub8

Kontrola autorytatywna (gmina w Hiszpanii):
Na podstawie artykułu: "Sewilla" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy