Spółgłoska nosowa tylnojęzykowo-miękkopodniebienna dźwięczna

Spółgłoska nosowa tylnojęzykowo-miękkopodniebienna dźwięczna w encyklopedii

Spółgłoska nosowa tylnojęzykowo-miękkopodniebienna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczanej symbolem: [ŋ].

Spis treści

• 1 Artykulacja
  • 1.1 Opis
  • 1.2 Warianty
  • 1.3 Wymowa
• 2 Przykłady

Artykulacja | edytuj kod

Opis | edytuj kod

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ŋ]:

• modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna agresywna
• Mimo iż dochodzi do zablokowania przepływu powietrza przez tor ustny jamę ustną, podniebienie miękkie jest opuszczone i powietrze uchodzi przez nos – jest to spółgłoska nosowa
• prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej powietrze uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – jest to spółgłoska środkowa
• tylna część języka dotyka podniebienia miękkiego – jest to spółgłoska miękkopodniebienna
• wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna

Warianty | edytuj kod

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): ŋʲ
• przewężenie w gardle, mówimy o spółgłosce faryngalizowanej: ŋˤ
• zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o labializowanej spółgłosce ŋʷ

Wymowa | edytuj kod

• W języku niemieckim jak polskie „n” w wyrazie ręka ['rεŋka, w niektórych wyrazach obcego pochodzenia zbitka głosek „ng”

Przykłady | edytuj kod

W pozycji nagłosowej spółgłoska ta pojawia się rzadko, ze względu na trudność w utrzymaniu dźwięczności w niewielkiej przestrzeni między głośnią a miejscem jej artykulacji. Głoska ta jest za to częsta w pozycji wygłosowej i przed inną spółgłoską welarną.

• w języku angielskim: singer sɪŋə(ɹ) 'śpiewak'
• w języku fińskim: lanka ˈlɑŋkɑ 'nitka'
• w języku maryjskim: эҥер eŋer 'rzeka'
• w języku niemieckim: fangen faŋən 'łapać' i anglikanisch aŋgli'ka:nɪʃ 'anglikański'
• w języku mandaryńskim: 北京 (běijīng) pei˨˩˦ tɕɪŋ˥˥ 'Pekin'
• w języku polskim: bank ['bãŋk
• w suahili: ng'ombe ŋɔmbɛ 'krowa, bydło'

Na podstawie artykułu: "Spółgłoska nosowa tylnojęzykowo-miękkopodniebienna dźwięczna" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy