Spółgłoska szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaSpis treści
- 1 Spółgłoska szczelinowa sycząca dziąsłowa bezdźwięczna
- 2 Spółgłoska szczelinowa niesycząca dziąsłowa bezdźwięczna
- 3 Zobacz też
- 4 Przypisy
Spółgłoska szczelinowa sycząca dziąsłowa bezdźwięczna | edytuj kod
Spółgłoska szczelinowa sycząca dziąsłowa bezdźwięczna - rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: s.
Artykulacja | edytuj kod
W czasie artykulacji podstawowego wariantu [s]:
- modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
- prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
- jest to spółgłoska dziąsłowa – język kontaktuje się z dziąsłami, tworząc małą szczelinę. Szczelina ta jest na tyle wąska, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny dla spółgłosek szczelinowych szum. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje górna powierzchnia czy czubek języka, mówimy o spółgłosce apikalnej s̺ lub laminalnej s̻.
- wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna.
Terminologia | edytuj kod
Spółgłoskę [s] zalicza się do spółgłosek syczących (sybilantów).
Przykłady | edytuj kod
- spółgłoska laminalna
- spółgłoska apikalna
Spółgłoska szczelinowa niesycząca dziąsłowa bezdźwięczna | edytuj kod
W niektórych językach występuje spółgłoska szczelinowa niesycząca dziąsłowa bezdźwięczna, nie posiadająca odrębnego symbolu IPA, zapisywana [θ̠], [θ͇] lub [ɹ̝̊], kiedy niezbędne jest rozróżnienie.
Artykulacja | edytuj kod
W czasie artykulacji podstawowego wariantu [θ̠]:
- modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
- prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
- jest to spółgłoska dziąsłowa-język kontaktuje się z dziąsłami, tworząc małą szczelinę. Szczelina ta jest na tyle wąska, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny dla spółgłosek szczelinowych szum. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje górna powierzchnia czy czubek języka, mówimy o spółgłosce apikalnej lub laminalnej.
- wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna
Przykłady | edytuj kod
- spółgłoska laminalna:
Zobacz też | edytuj kod
- dźwięczny odpowiednik spółgłoski [s]: [z]
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Bruno Kress: Isländische Grammatik. VEB Verlag Enzyklopädie Leipzig, 1982, s. 23-24. (niem.)
- ↑ a b Magnus Pétursson. Étude de la réalisation des consonnes islandaises þ, ð, s, dans la prononciation d'un sujet islandais à partir de la radiocinématographie. „Phonetica”. 33, s. 203-216, 1971. DOI: 10.1159/000259344 (fr.).
- ↑ Peter Ladefoged, Ian Maddieson: The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell, 1996, s. 144-145. ISBN 0-631-19814-8. (ang.)
Na podstawie artykułu: "Spółgłoska szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy
OryginałEdytujHistoria i autorzy
