Spółgłoska szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna

Spółgłoska szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna w encyklopedii

Spis treści

• 1 Spółgłoska szczelinowa sycząca dziąsłowa bezdźwięczna
  • 1.1 Artykulacja
  • 1.2 Terminologia
  • 1.3 Przykłady
• 2 Spółgłoska szczelinowa niesycząca dziąsłowa bezdźwięczna
  • 2.1 Artykulacja
  • 2.2 Przykłady
• 3 Zobacz też
• 4 Przypisy

Spółgłoska szczelinowa sycząca dziąsłowa bezdźwięczna | edytuj kod

Spółgłoska szczelinowa sycząca dziąsłowa bezdźwięczna - rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: s.

Artykulacja | edytuj kod

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [s]:

• modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
• prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
• jest to spółgłoska dziąsłowa – język kontaktuje się z dziąsłami, tworząc małą szczelinę. Szczelina ta jest na tyle wąska, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny dla spółgłosek szczelinowych szum. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje górna powierzchnia czy czubek języka, mówimy o spółgłosce apikalnej s̺ lub laminalnej s̻.
• wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna.

Terminologia | edytuj kod

Spółgłoskę [s] zalicza się do spółgłosek syczących (sybilantów).

Przykłady | edytuj kod

• spółgłoska laminalna

• spółgłoska apikalna

Spółgłoska szczelinowa niesycząca dziąsłowa bezdźwięczna | edytuj kod

W niektórych językach występuje spółgłoska szczelinowa niesycząca dziąsłowa bezdźwięczna, nie posiadająca odrębnego symbolu IPA, zapisywana [θ̠], [θ͇] lub [ɹ̝̊], kiedy niezbędne jest rozróżnienie.

Artykulacja | edytuj kod

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [θ̠]:

• modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
• prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
• jest to spółgłoska dziąsłowa-język kontaktuje się z dziąsłami, tworząc małą szczelinę. Szczelina ta jest na tyle wąska, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny dla spółgłosek szczelinowych szum. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje górna powierzchnia czy czubek języka, mówimy o spółgłosce apikalnej lub laminalnej.
• wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna

Przykłady | edytuj kod

• spółgłoska laminalna:

Zobacz też | edytuj kod

• dźwięczny odpowiednik spółgłoski [s]: [z]

Przypisy | edytuj kod

1. ↑ Bruno Kress: Isländische Grammatik. VEB Verlag Enzyklopädie Leipzig, 1982, s. 23-24. (niem.)
2. ↑ ^{a b} Magnus Pétursson. Étude de la réalisation des consonnes islandaises þ, ð, s, dans la prononciation d'un sujet islandais à partir de la radiocinématographie. „Phonetica”. 33, s. 203-216, 1971. DOI: 10.1159/000259344 (fr.). 
3. ↑ Peter Ladefoged, Ian Maddieson: The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell, 1996, s. 144-145. ISBN 0-631-19814-8. (ang.)

Na podstawie artykułu: "Spółgłoska szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy