Spółgłoska zwarta dziąsłowa bezdźwięczna

Spółgłoska zwarta dziąsłowa bezdźwięczna w encyklopedii

Spółgłoska zwarta dziąsłowa bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem t.

Spis treści

• 1 Artykulacja
  • 1.1 Opis
  • 1.2 Warianty
  • 1.3 Przykłady
  • 1.4 Zobacz też

Artykulacja | edytuj kod

Opis | edytuj kod

W czasie artykulacji tej spółgłoski:

• modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
• prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka - spółgłoska środkowa
• język dotyka dziąseł - jest to spółgłoska dziąsłowa. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje spodnia powierzchnia czy czubek języka, mówimy o spółgłosce apikalnej t̺ lub laminalnej t̻.
• Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) - jest to spółgłoska zwarta.
• wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna

Warianty | edytuj kod

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): tʲ
• wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy spółgłosce welaryzowanej: tˠ
• przewężenie w gardle, mówimy spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: tˤ
• zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o labializowanej spółgłosce tʷ

Spółgłoska może być wymówiona:

• z rozwarciem bez plozji, mówimy wtedy o spółgłosce bez plozji: t̚.
• z silnym przydechem (aspiracją), mówimy wtedy o spółgłosce przydechowej (aspirowanej): tʰ

Przykłady | edytuj kod

• spółgłoska apikalna:
  • w języku angielskim: time [taɪm] "czas"
  • w języku niemieckim: Tochter [tɔxtɐ] "córka"
• spółgłoska laminalna:
  • w języku francuskim: tordu [tɔʀdy] "zakrzywiony"
• spółgłoska koronalna:
  • w języku polskim: tak [tak]

Zobacz też | edytuj kod

• dźwięczny odpowiedniki spółgłoski t: [d].
• spółgłoska zwarta ejektywna dziąsłowa: tʼ

• p
• d
• e

• Międzynarodowy alfabet fonetyczny

Na podstawie artykułu: "Spółgłoska zwarta dziąsłowa bezdźwięczna" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy