Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna

Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna w encyklopedii

Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem d.

Spis treści

• 1 Artykulacja
  • 1.1 Opis
  • 1.2 Warianty
• 2 Przykłady

Artykulacja | edytuj kod

Opis | edytuj kod

W czasie artykulacji tej spółgłoski:

• modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
• prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
• język dotyka dziąseł – jest to spółgłoska dziąsłowa. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje spodnia powierzchnia czy czubek języka, mówimy o spółgłosce apikalnej d̺ lub laminalnej d̻.
• Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) – jest to spółgłoska zwarta.
• wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna

Warianty | edytuj kod

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): dʲ
• wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy o spółgłosce welaryzowanej: dˠ
• przewężenie w gardle, mówimy o spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: dˤ
• zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o labializowanej spółgłosce dʷ

Spółgłoska może być wymówiona:

• z rozwarciem bez plozji, mówimy wtedy o spółgłosce bez plozji: d̚.
• tylko częściowo dźwięcznie, mówimy wtedy o spółgłosce ubezdźwięcznionej: d̥
• dysząco dźwięcznie (ang. breathy voice), mówimy wtedy o spółgłosce przydechowej (dźwięcznej): d̤, dʱ

Przykłady | edytuj kod

• spółgłoska apikalna:
  • w języku polskim: duch [ˈdux]
  • w języku angielski: do [du:] „robić”
  • w języku nowogreckim: έντομο [ˈendo̞mo̞] „owad”
• spółgłoska laminalna
  • w języku francuskim: doux [du] „miękki”

Na podstawie artykułu: "Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy