Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa bezdźwięczna

Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa bezdźwięczna w encyklopedii

Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [ʧ].

Spis treści

• 1 Artykulacja
  • 1.1 Opis
  • 1.2 Warianty
• 2 Przykłady

Artykulacja | edytuj kod

Opis | edytuj kod

W czasie artykulacji tej spółgłoski:

• modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
• prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
• koniuszek języka i jego brzeżek kontaktuje się tuż za górnymi dziąsłami – jest to spółgłoska zadziąsłowa.
• dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przejścia bezpośrednio, bez plozji, do spółgłoski ʃ.
• wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna

Warianty | edytuj kod

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mowa wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): ʧʲ
• wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mowa o spółgłosce welaryzowanej: ʧˠ
• napięcie mięśni gardła – mowa o spółgłosce faryngalizowanej ʧˁ
• zaokrąglenie warg, mowa wtedy o spółgłosce labializowanej ʧʷ

Przykłady | edytuj kod

• w języku polskim: czyn [ʧɨn]
• w języku amharskim: አንቺ [anʧi] „ty” (forma żeńska)
• w języku angielskim: cheese [ʧi:z] „ser”
• w języku baskijskim: etxea [eˈʧea] „dom”
• w języku niemieckim: Deutsch [dɔʏ̯tʃ] „język niemiecki”

Na podstawie artykułu: "Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa bezdźwięczna" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy