Stanisław Bauman (inżynier)

Stanisław Bauman (inżynier) w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Grobowiec rodziny Baumanów w Sanoku

Stanisław Bauman (ur. ok. 1837, zm. 18 września 1921 w Sanoku) – polski inżynier geometra, działacz społeczny.

Życiorys | edytuj kod

Stanisław Bauman urodził się około 1837 roku[1]. Był synem Ernesta Baumana (1810-1889, inżynier pochodzenia niemieckiego poczuwający się Polakiem, powstaniec listopadowy, odznaczony Orderem Virtuti Militari[2][3]) i Ludwiki z domu Dorych[4]. Miał brata Romana, który był kupcem w Bochni[2].

Ukończył studia z tytułem inżyniera geometry. Na przełomie lat 70./80. jako geometra był urzędnikiem przydzielonym do C. K. Powiatowej Komisji Szacunkowej w Sanoku pozostając w strukturze C. K. Komisji Gruntowej Podatku Gruntowego we Lwowie[5][6][7][8][9]. Następnie pozostawał w grupie c. k. urzędników do utrzymania ewidencji katastru podatku gruntowego do około 1906[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][20][21][22][23][24][25][26][27][28][29][30][31][32]. Pracował jako urzędowy inżynier geometra w Sanoku, wykonujący pomiary gruntów[2][3][33]. Decyzją C. K. Ministerstwa Skarbu w marcu 1895 jako starszy c. k. geometra w Sanoku został mianowany starszym geometrą I klasy w VII randze i pozostawiony w służbie w Sanoku[34]. W Sanoku od około 1907 był zaszeregowany w grupie geometrów do robót pomiarowych[35][36][37][38][39][40], a od około 1913 był rządowo upoważnionym cywilnym geometrą[41]. Urzędował wówczas przy ulicy Tadeusza Kościuszki[42][43].

Udzielał się w pracy społecznej. Podczas uroczystości w Sanoku ku czci „Lirnika Mazowieckiego” tj. Teofila Lenartowicza w 1893 był autorem przemowy[44].

Był członkiem założycielem Towarzystwa Szkoły Ludowej[45], został działaczem tegoż[46], skarbnikiem, członkiem wydziału sanockiego Towarzystwa Szkoły Ludowej[47][48][49]. Z ramienia TSL zajmował się zakładaniem szkółek początkowych (wspólnie ze Stanisławem Basińskim)[50]. Był członkiem wydziału Towarzystwa „Korpusy Wakacyjne” w Sanoku[51]. Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[52][53]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (lata 90. XIX wieku, 1906, 1912), pełniąc funkcję zastępcy członka sądu honorowego[54][55][56][57][58][59]. Był zastępcą prezesa Kółka Dramatyczno-Muzycznego w Sanoku[60], ponownie wybierany: 9 listopada 1895 prezesa Jana Staruszkiewicza[61], 20 stycznia 1897 prezesa Józefa Heldenburga[62]. Po wybudowaniu gmachu sanockiego „Sokoła” został reżyserem powołanego tamże teatru amatorskiego[63][64]. Został członkiem wspierającym stowarzyszenia Towarzystwo Młodzieży Polskiej „Znicz” w Sanoku, powołanego 17 lipca 1904[65]. Prywatnie był myśliwym[3], zajmował się hodowlą kur minorek i gołębi ślązaków[66]. Został członkiem założonej 11 stycznia 1903 w Sanoku pierwszej filii lwowskiego Towarzystwa Chowu Drobiu, Gołębi i Królików[67].

W ramach akcji germanizacyjnej w 1832 do Sanoka zostały sprowadzone m.in. rodziny Baumanów i Rissów[68]. Stanisław Bauman był żonaty od około 1861 z Jadwigą z domu Lubowiecką (córka Karola[69], zm. 28 kwietnia 1881 w wieku 38 lat)[70][71]. Ich dziećmi byli: Bolesław (urzędnik w Towarzystwie Ubezpieczeń Florianka w Krakowie), Stanisław[72], Jan (ur. ok. 1866, zm. 1918 w wieku 52 lat)[73], Maria (od 1890 żona Stanisława Biegi, matka Jadwigi 1891-1983 - nauczycielki po mężu Brodzkiej, Stanisława 1893-1944, majora dyplomowanego Wojska Polskiego, który otrzymał od inż. Stanisława Baumana odznaczenie Orderu Virtuti Militari należące wcześniej do Ernesta Baumana[74] i Bolesława 1896-1976, dyplomaty)[3], Roman (zm. 1894 w wieku 21 lat)[75], Jadwiga (zm. 23 lutego 1882 w wieku 1 roku[69]). Po raz drugi był żonaty z Marią Heleną Riss (córka inżyniera Macieja Rissa[76], określana też pod imieniem Helena[1][77], skarbniczka koła pań TSL w Sanoku[78][79][80][81][82][83][84], zmarła 11[77] lub 14 grudnia 1906 w wieku 53 lat[85]. Ich dziećmi byli: Anna Helena[76] (ur. 1888[85], od 1910 zamężna z inż. Bolesławem Nowoświatem[76][86], Stefan Jarosław (zm. w 1891 mając ponad rok[87], Helena (zm. 29 lipca 1895 mając niespełna rok[88]) i prawdopodobnie inna córka[89].

Zamieszkiwał w domu na obrzeżach Sanoka[3] w Posadzie Sanockiej[66][85]. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 wraz z dwoma bliskimi przebywał w Bernie Morawskim[90]. Zmarł jako wdowiec 18 września 1921 w Sanoku w wieku 84 lat[1]. Został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 20 września 1921 po pogrzebie od przewodnictwem księdza proboszcza Franciszka Salezego Matwijkiewicza[1]. W tym miejscu spoczęła także Ernestyna Riss (będąca stanu wolnego, zm. 15 czerwca 1920 w wieku 78 lat)[91].

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ a b c d Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 262 (poz. 107).
  2. ↑ a b c Kronika. „Gazeta Przemyska”, s. 2, Nr 66 z 19 września 1889. 
  3. ↑ a b c d e Bolesław Biega: Wspomnienia Bolesława Józefa Biegi. biega.com. s. 2. [dostęp 2016-10-09].
  4. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 162 (poz. 106).
  5. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1876. Lwów: 1876, s. 229.
  6. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1877. Lwów: 1877, s. 188.
  7. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1879. Lwów: 1879, s. 166.
  8. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 179.
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1883. Lwów: 1883, s. 182.
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1884. Lwów: 1884, s. 156.
  11. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1885. Lwów: 1885, s. 157.
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1886. Lwów: 1886, s. 157.
  13. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1887. Lwów: 1887, s. 157.
  14. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 158.
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 174.
  16. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 175.
  17. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 175.
  18. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 175.
  19. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 175.
  20. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 175.
  21. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 175.
  22. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 175.
  23. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 175.
  24. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 205.
  25. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 204.
  26. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 205.
  27. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 205.
  28. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 221.
  29. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 221.
  30. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 221.
  31. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 221.
  32. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 246.
  33. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 366-367.
  34. ↑ Kronika. Mianowania. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 6 z 17 marca 1895. 
  35. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 306.
  36. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 861.
  37. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 861.
  38. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 939.
  39. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 926.
  40. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 951.
  41. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 964.
  42. ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 43.
  43. ↑ W publikacjach prasowych był określany także jako „nadgeometra” – por. Kronika. Odezwa. „Gazeta Sanocka”, s. 4, Nr 87 z 29 listopada 1896.  oraz „nadinżynier” – por. Kronika. Z życia towarzyskiego. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 4, Nr 13 z 24 lipca 1910. 
  44. ↑ W Rocznicę 3-go Maja. „Gazeta Sanocka”, s. 1, Nr 18 z 1 maja 1904. 
  45. ↑ Sprawozdanie Zarządu Głównego T. S. L. z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1924. Kraków: 1925, s. 77.
  46. ↑ Doroczne Zgromadzenie Sanockiego „Koła Pań” Towarzystwa Szkoły ludowej. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 13 z 23 czerwca 1895. 
  47. ↑ W Rocznicę 3-go Maja. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 18 z 1 maja 1904. 
  48. ↑ Działalność Koła Sanockiego T. S. L. w roku adm. 1904. „Gazeta Sanocka”, s. 1, Nr 62 z 5 marca 1905. 
  49. ↑ Zgromadzenia. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 114 z 4 marca 1906. 
  50. ↑ Z Rady Miejskiej. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 63 z 12 marca 1905. 
  51. ↑ Kronika. „Korpusy wakacyjne”. „Gazeta Sanocka”, s. 4, Nr 93 z 10 stycznia 1897. 
  52. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziesiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 4 maja 1895. s. 8.
  53. ↑ Sprawozdanie z działalności „Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego” w Cieszynie za czas od 16 września 1906 do 31 grudnia 1907 – 22 rok istnienia. Cieszyn: 1907, s. 21.
  54. ↑ Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Sanoku za rok administracyjny 1898. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 1898, s. 11.
  55. ↑ Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Sanoku za rok administracyjny 1899. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 1899, s. 13, 16.
  56. ↑ Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Sanoku za rok administracyjny 1900. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 1900, s. 14.
  57. ↑ Zarząd. sokolsanok.pl. [dostęp 2016-10-09].
  58. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 142, 143, 145, 147. ISBN 978-83-939031-1-5.
  59. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2016-10-09].
  60. ↑ Kronika. Obchód jubileuszowy. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 19 z 11 sierpnia 1895. 
  61. ↑ Kronika. Kółko Dramatyczno-Muzyczne w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 33 z 17 listopada 1895. 
  62. ↑ Kółko dramat.-muzyczne w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 95 z 24 stycznia 1897. 
  63. ↑ Kronika. Koło Pań Towarzystwa Szkoły ludowej w Sanoku – Wieczorek ku czci Mickiewicza. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 1 z 1 stycznia 1904. 
  64. ↑ Bronisław Filipczak, Wojciech Sołtys. Ze wspomnień (napisał Wojciech Sołtys). „Rocznik Sanocki”. I, s. 215, 1963. Wydawnictwo Literackie. 
  65. ↑ Tow. młodzieży polskiej „Znicz”. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 30 z 24 lipca 1904. 
  66. ↑ a b Wystawa pszczelniczo-ogrodnicza wraz z wystawią drobiu i królików. „Gazeta Sanocka”, s. 1-2, Nr 92 z 1 października 1905. 
  67. ↑ Sprawozdania z posiedzeń filii. Filia lwowskiego Towarzystwa chowu drobiu w Sanoku. „Hodowca Drobiu”. 1, s. 20, 1 marca 1904. 
  68. ↑ Edward Zając. Germanizacja Sanoka w latach 1834–1867. „Tygodnik Sanocki”. Nr 29 (401), s. 8, 16 lipca 1999. 
  69. ↑ a b Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 49 (poz. 48).
  70. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 36 (poz. 69).
  71. ↑ Bolesław Biega podał, że nie znał osobiście swojej babki, tzn. żony inż. Stanisława Baumana, która umarła na wiele lat przed (jego) przyjściem na świat, tj. przed 1896 rokiem. Bolesław Biega: Wspomnienia Bolesława Józefa Biegi. biega.com. s. 2-3. [dostęp 2016-10-09].
  72. ↑ Bolesław Biega: Stanisław Biega. biega.com. [dostęp 2016-10-09].
  73. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 225 (poz. 119).
  74. ↑ Bolesław Biega: Wspomnienia Bolesława Józefa Biegi. biega.com. s. 3. [dostęp 2016-10-09].
  75. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 217 (poz. 71/72).
  76. ↑ a b c Księga małżeństw 1905–1912 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 82 (poz. 30).
  77. ↑ a b Kronika. Nekrologia. „Gazeta Sanocka”, s. 4, Nr 155 z 16 grudnia 1906. 
  78. ↑ Doroczne Zgromadzenie Sanockiego „Koła Pań” Towarzystwa Szkoły ludowej. „Gazeta Sanocka”, s. 2-3, Nr 13 z 23 czerwca 1895. 
  79. ↑ Kronika. Koło Pań Towarzystwa szkoły ludowej w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 66 z 6 lipca 1896. 
  80. ↑ Publikacja dotycząca sanockiego koła TSL w wydaniu tygodnika „Gazeta Sanocka” nr 87/1896 podała: Wszelkie datki w pieniądzach czy w naturze prosimy nadsyłać do pani Baumanowej, małżonki Nadgeometry. Por. Kronika. Odezwa. „Gazeta Sanocka”, s. 4, Nr 87 z 29 listopada 1896. 
  81. ↑ Kronika. Szlachetny czyn. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 93 z 10 stycznia 1897. 
  82. ↑ Towarz. Szkoły ludowej „Koło Pań” w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 104 z 28 marca 1897. 
  83. ↑ W Rocznicę 3-go Maja. „Gazeta Sanocka”, s. 1-2, Nr 18 z 1 maja 1904. 
  84. ↑ Towarz. Szkoły ludowej „Koło Pań” w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 4, Nr 52 z 25 grudnia 1904. 
  85. ↑ a b c Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 37 (poz. 164).
  86. ↑ Kronika. Z życia towarzyskiego. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 4, Nr 13 z 24 lipca 1910. 
  87. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 188 (poz. 99).
  88. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 233 (poz. 106).
  89. ↑ Inskrypcja na tablicy nagrobnej Stanisława i Heleny Baumanów została częściowo uszkodzona, lecz widoczne pozostało imię ich syna Stefana oraz nieczytelne imię ich córki - być może jest to uprzednio wymieniona Helena zmarła w 1895.
  90. ↑ Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. 137.
  91. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 250 (poz. 111). Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. R 1920, (Tom J, str. 240, poz. 11).
Na podstawie artykułu: "Stanisław Bauman (inżynier)" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy