Systematyka gleb

Systematyka gleb w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Systematyka gleb – klasyfikacja jednostek taksonomicznych gleb w oparciu o określone kryterium, najczęściej użytkowe lub przyrodnicze, w zależności od celu przeznaczenia.

Klasyfikacje przyrodnicze dokonują podziału gleb ze względu na kryteria genetyczne, tzn. według sposobu powstania danej gleby i tworzących nią procesów glebotwórczych. Przykładami są kolejne systematyki gleb Polski Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego (w tym obecnie obowiązująca systematyka z 2019 roku), klasyfikacja gleb leśnych Polski oraz międzynarodowa systematyka gleb WRB.

Klasyfikacje użytkowe (stosowane) dokonują podziału gleb ze względu na określone cechy istotne z punktu widzenia celu powstania klasyfikacji. Przykładami są klasyfikacje gleb opisujące rolniczą produktywność gruntów (w Polsce są to: gleboznawcza klasyfikacja gruntów oraz podział na kompleksy przydatności rolniczej gleb), albo podział gruntów ze względu na odczyn gleby.

 Zobacz też: Klasyfikacja gruntów ornych w Polsce i Bonitacja (gleboznawstwo).

Powszechnie stosowaną na świecie, mającą obok systematyki gleb WRB status systematyki międzynarodowej, klasyfikacją opracowaną w oparciu o cechy diagnostyczne (nie koniecznie tożsame z kryteriami genetycznymi) jest amerykańska systematyka USDA Soil Taxonomy.

Spis treści

Systematyka gleb Polski | edytuj kod

 Osobny artykuł: Systematyka gleb Polski.

Szóste wydanie systematyki gleb Polski według PTG jest obowiązującą na obszarze Polski od 2019 r. systematyką gleb.

Ma ona hierarchiczną budowę dla jednostek na wyższym poziomie podziału (rzędy, typy i podtypy). Podstawową jednostką klasyfikacyjną gleb obejmującą gleby o takim samym układzie poziomów glebowych i zbliżonych właściwościach fizycznych, chemicznych i biologicznych jest typ gleby. Dodatkowe, niehierarchiczne jednostki na niższym poziomie podziału to odmiany, rodzaje (geologia) i gatunki gleb (uziarnienie).

Klasyfikacja gleb według międzynarodowego systemu WRB | edytuj kod

 Osobny artykuł: Klasyfikacja gleb WRB.

Klasyfikacja WRB - World Reference Base for Soil Resources - jest obecnie międzynarodowym standardem systematyki i nomenklatury gleb. Po raz pierwszy została wydana w roku 1998, w 2006 r. ukazała się jej zrewidowana edycja. Zgodnie z przyjętym założeniem, że aktualizacje systematyki gleb FAO będą robione co 8 lat, w 2014 r. opublikowana została kolejna wersja. Klasyfikacja ta jest uznawana za oficjalną przez Międzynarodową Unię Towarzystw Gleboznawczych (International Union of Soil Sciences - IUSS) oraz FAO. W klasyfikacji WRB wydziela się 32 główne grupy glebowe, które w pewnym przybliżeniu można traktować jako odpowiedniki typów w klasyfikacji Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego. Grupy dzieli się na jednostki niższego rzędu.

Klasyfikacja WRB[1][2]

Soil Taxonomy | edytuj kod

Amerykańska klasyfikacja gleb opracowana przez Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA) jest, oprócz międzynarodowej klasyfikacji gleb WRB, najczęściej stosowaną klasyfikacją na świecie[3]. Jako pierwsza (od 1960 r.) zastosowała ona dzielenie gleb na podstawie poziomów diagnostycznych, które charakteryzują się ściśle określonymi przedziałami wskaźników analitycznych. Mimo iż jest to system sztuczny, z powodzeniem jest wykorzystywany w wielu krajach świata. Wszystkie gleby świata zostały podzielone na 12 rzędów (orders), które dzielą się na jednostki niższego rzędu[4].
USDA Soil Taxonomy:[4][5]

Tradycyjny podział gleb w ujęciu geograficzno-genetycznym | edytuj kod

 Zobacz też: Geografia gleb, Gleby strefowe, Gleby niestrefowe i Gleby śródstrefowe.

Gleby strefowe

Gleby astrefowe i śródstrefowe

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ R.Bednarek, H.Dziadowiec, U.Pokojska, Z.Prusinkiewicz: Badania ekologiczno - gleboznawcze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004. ISBN 83-01-14216-2.
  2. ↑ IUSS Working Group WRB: World reference base for soil resources 2014, update 2015. International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps.. Rome: FAO, 2015, seria: World Soil Resources Reports No. 106. ​ISBN 978-92-5-108370-3​. ISBN 978-92-5-108369-7. (ang.)Sprawdź autora:1.
  3. ↑ Daniel Hillel: Gleba w środowisku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 33. ISBN 978-83-01-17171-1. (pol.)
  4. ↑ a b Renata Bednarek, Zbigniew Prusinkiewicz: Geografia gleb. Wyd. IV. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 13-22. ISBN 83-01-12247-1. (pol.)
  5. ↑ RenataR. Bednarek RenataR., StefanS. Skiba StefanS., Geografia gleb świata, [w:] AndrzejA. Mocek (red.), Gleboznawstwo, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015, s. 405-406, ISBN 978-83-01-17994-6 .
  6. ↑ Renata Bednarek, Zbigniew Prusinkiewicz: Geografia gleb. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12247-1. (pol.)
  7. ↑ Świat Atlas geograficzny z częścią encyklopedyczną. Warszawa-Wrocław: PPWK im. E Romera S.A., 1997. ISBN 83-7000-341-9.

Literatura | edytuj kod

  • Saturnin Zawadzki (red): Gleboznawstwo. PWRiL, 1999. ISBN 83-09-01703-0.
  • Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, Zbigniew Prusinkiewicz: Badania ekologiczno-gleboznawcze. Warszawa: PWN, 2005. ISBN 83-01-14216-2.

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Gleby i gleboznawstwo
Na podstawie artykułu: "Systematyka gleb" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy