Toskania

Na mapach: 43°46′17″N 11°15′15″E/43,771389 11,254167

Toskania w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Prowincje w Toskanii Pejzaż Toskanii Wybrzeże Morza Liguryjskiego

Toskania (wł. Toscana) – kraina historyczna i region administracyjny w środkowych Włoszech, położony w Apeninach Północnych (Apeniny Toskańskie) oraz nad morzami: Liguryjskim i Tyrreńskim. Od północy graniczy z Ligurią oraz Emilią-Romanią, na wschodzie z Marche i Umbrią, a na południu z Lacjum. Stolicą regionu jest Florencja. W środkowej części Toskanii znajduje się kraina historyczna, a także region winiarski o nazwie Chianti.

Spis treści

Prowincje | edytuj kod

Toskania jest podzielona na 10 prowincji (9 prowincji "właściwych" i 1 miasto metropolitalne), jako jednostek administracyjnych niższego szczebla:

Geografia | edytuj kod

Na północy Toskania graniczy z Ligurią i Emilią-Romanią, na wschodzie z Umbrią i Marche, na południu z Lacjum, a od zachodu sięga do wybrzeży Morza Tyrreńskiego.

Do regionu należą także wyspy archipelagu toskańskiego, m.in.: Elba (223,5 km²), Montecristo, Capraia, Gorgona, Pianosa, Giglio (21,2 km²).

Toskania obejmuje zachodnie zbocza Apeninów, Kotlinę Toskańską oraz Pogórze Toskańskie, przecięte licznymi dolinami rzek. Większość regionu to teren wyżynny (67%) i górski (25%), niziny zajmują jedynie 8% powierzchni.

  • Najwyższe szczyty: Monte Prado 2050 m, Monte Pisanino 1946 m, Corno alle Scale 1945 m
  • Rzeki: Arno (241 km), Ombrone (161 km), Serchio (111 km), Albegna, Cecina, Magra, Sieve
  • Najważniejsze jeziora: Laguna di Orbetello (26,2 km²), Lago di Massaciuccoli (6,9 km²), Lago di Chiusi (3,9 km²), Lago di Montepulciano (1,9 km²)

Historia | edytuj kod

Toskania to również kraina historyczna, zwana początkowo Etrurią i zamieszkana przez Etrusków, podbita przez Rzymian weszła w skład Imperium Rzymskiego (281 p.n.e.). Od 406 n.e. podbijana przez najeżdżające kolejno na Italię plemiona germańskie. Od 553 pod panowaniem Bizancjum, od 568 – Longobardów, od 776 – Franków jako Marchia toskańska.

Od wieku X do XI wyodrębniały się komuny Lukki, Sieny, Florencji i inne. Od XV w. podporządkowana Florencji i władającym w niej Medyceuszom. Od 1569 Wielkie Księstwo Toskanii. Po wygaśnięciu dynastii Medyceuszy w 1737 władza przeszła w ręce dynastii habsbursko-lotaryńskiej, co związało kraj z Austrią. Po podboju w 1801 Napoleon Bonaparte utworzył Królestwo Etrurii. W latach 1807-1809 Toskania była częścią Francji. W 1809 Wielkie Księstwo Toskanii Napoleon nadał Elizie Bonaparte, a w 1814 na tron powróciła dynastia habsbursko-lotaryńska.

22 marca 1860 weszła w skład zjednoczonych Włoch.

Dialekt toskański stał się podstawą dla języka włoskiego.

Gospodarka | edytuj kod

Region ma charakter przemysłowo-rolniczy. Uprawiane są głównie: zboża, ziemniaki, bób, karczochy, winorośl, oliwki, brzoskwinie, śliwki, rośliny pastewne i inne. Znacząca jest produkcja wina (zobacz wina włoskie) i oliwy z oliwek. Hoduje się: bydło, trzodę chlewną, kozy i owce. Praktykowane są także rybołówstwo oraz leśnictwo.

Dominuje przemysł drobny i średni (z bardzo wysoko postawionym rzemiosłem) głównie włókienniczy, maszynowy, metalowy i hutnictwo. Wydobycie pirytów, rudy rtęci, marmuru, cynku, ołowiu.

Turystyka | edytuj kod

Region jest jednym z najważniejszych centrów turystyki na świecie. Regionalna kuchnia i wina cieszą się dużą popularnością, szeroko rozwinięta agroturystyka dysponuje bogatą bazą noclegową. Zabytki i światowej sławy muzea przyciągają zwiedzających z całego świata. Łagodny klimat zezwala na dość długi sezon turystyczny, który trwa od Wielkanocy do października.

Z turystycznego punktu widzenia w Toskanii można wyróżnić wybrzeże oraz miasteczka położone w głębi regionu, w górzystym terenie. Chętnie odwiedzana jest środkowa część Toskanii wokół regionu Chianti, który słynie z winnic i średniowiecznych miasteczek, a także region Val d'Orcia słynący z charakterystycznego, pagórkowatego krajobrazu, historycznych miast i sielskich gospodarstw agroturystycznych z basenami[1]. Wybrzeże Toskanii ciągnie się od miejscowości Marina di Carrara na północy do Ansedonii na południu. Toskańskie plaże w przeważającej części są piaszczyste. Do regionu Toskania należą także wyspy położone na Archipelagu Toskanii – w tym najsłynniejsza Elba[2]. Region dysponuje bogatym zapleczem hotelowym, są tu liczne kempingi i wakacyjne apartamenty. W górzystej części Toskanii popularnością cieszą się wiejskie gospodarstwa agroturystyczne. Często z prywatnymi basenami i winnicami. Ogólnie Toskania może przyjąć jednorazowo ok. 550 000 turystów, tyloma łóżkami dysponują hotele, agroturystyki, kempingi itp. (dane IRPAT 2017 r.).[3]

Wybrzeże Toskanii - z niewielkimi wyjątkami - zdominowane jest przez plaże piaszczyste. Nad samym morzem znajduje się kilkadziesiąt popularnych kurortów wakacyjnych. Wzdłuż wybrzeża włoskie władze wydzieliły trzy parki naturalne: Parco Naturale Migliarino San Rossore, Parco Costiero di Rimigliano i wybrzeże Maremma w okolicy Talamone. Na terenie parków plaże zachowały swój naturalny charakter. Obowiązuje tam zakaz budowy hoteli i apartamentowców[4].

Prezydenci Toskanii | edytuj kod

Zobacz też | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ ŁukaszŁ. Ropczyński ŁukaszŁ., Toskania: 50 najpiękniejszych miast i plaż, przewodnik po regionie, Kierunek Włochy, 6 stycznia 2021 .
  2. ↑ Ł.Ł. Ropczyński Ł.Ł., Toskania, Kierunek Włochy, 27 stycznia 2018 .
  3. ↑ Noclegi w Toskanii, „Noclegi w Toskanii” [dostęp 2018-07-11]  (pol.).
  4. ↑ ŁukaszŁ. Ropczyński ŁukaszŁ., Wybrzeże i plaże Toskanii, Kierunek Włochy, 24 października 2018 .
  5. ↑ Italian Regions (ang.). worldstatesmen.org. [dostęp 2013-02-02].

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (Regiony Włoch):
Na podstawie artykułu: "Toskania" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy