Układ SI w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Jednostki układu SIUkład SI, właściwie Międzynarodowy Układ Jednostek Miar (fr. Système international d'unités, SI) – znormalizowany układ jednostek miar zatwierdzony w 1960 (później modyfikowany) przez Generalną Konferencję Miar na XI Generalnej Konferencji Miar. Jest stworzony w oparciu o metryczny system miar. Jednostki w układzie SI dzielą się na podstawowe i pochodne.
Wzorzec kilograma Wzorzec metra (numer 27 ulokowany jest w USA)Układ SI został oficjalnie przyjęty przez wszystkie kraje świata z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych, Liberii i Mjanmy (Birmy)[1]; w Polsce układ SI obowiązuje od 31.12.1966 r.[2]
Spis treści
- 1 Historia
- 2 Jednostki podstawowe
- 3 Jednostki pochodne układu SI
- 4 Przedrostki układu SI
- 5 Inne układy jednostek miar
- 6 Przypisy
- 7 Linki zewnętrzne
Historia | edytuj kod
Daty przyjęcia systemu metrycznego przez poszczególne państwa. Kraje, które oficjalnie przyjęły system metryczny (zielony)W 1791 r. we Francji przyjęto definicję metra jako długości mierzonej wzdłuż południka paryskiego od równika do bieguna. Rok później przyjęto nazwy „metr”, „ar”, „litr” oraz „graw” (jako jednostkę masy)[3]. Układ SI powstał z XIX-wiecznego układu MKS, do którego należał metr, kilogram i sekunda. W 1954 roku podstawowymi jednostkami zostały: amper, kelwin, kandela. Międzynarodowy Układ Jednostek Miar został zatwierdzony na XI Generalnej Konferencji Miar w 1960 roku. Po obradach XIV Generalnej Konferencji Miar w 1971 r. do klasy jednostek podstawowych został włączony mol określający liczność materii. Natomiast na XX Konferencji, w październiku 1995 roku do klasy jednostek pochodnych włączono jednostki występujące dotychczas jako jednostki uzupełniające – radian i steradian[4][5].
Jednostki podstawowe | edytuj kod
Osobny artykuł: Jednostka podstawowa układu SI.Obecnie układ SI zawiera 7 jednostek podstawowych[6].
Jednostki pochodne układu SI | edytuj kod
Osobny artykuł: Jednostka pochodna układu SI.Jednostkami pochodnymi nazywa się wszystkie pozostałe jednostki wielkości fizycznych, zarówno te mające własne nazwy jak np. wat (W) czy dioptria, jak i te, które ich nie mają i są wyrażane za pomocą jednostek podstawowych, np. przyspieszenie nie ma swojej nazwy jednostki i wyrażane jest za pomocą metra i sekundy
Przedrostki układu SI | edytuj kod
Osobny artykuł: Przedrostek SI.Przyjęte oficjalnie na XI Generalnej Konferencji Miar w 1960 roku są nazwami (prefiksami) dla przeliczników dziesiętnych jednostek[8]. Poza kilogramem wszystkie jednostki podstawowe nie są spotęgowane i nie mają przedrostków.
Inne układy jednostek miar | edytuj kod
Przypisy | edytuj kod
- ↑ The World Factbook (ang.). www.cia.gov. [dostęp 2018-02-22].
- ↑ Zarządzenie Prezesa Centralnego Urzędu Jakości i Miar z dnia 21 grudnia 1966 r. w sprawie ustalenia definicji i oznaczeń legalnych jednostek miar oraz ustalenia pochodnych jednostek miar i jednostek miar dopuszczonych przejściowo do stosowania jako legalne (M.P. 1966 nr 74 poz. 356) (pol.).
- ↑ Tavernor, Robert (2007), Smoot’s Ear: The Measure of Humanity, Yale University Press. ISBN 978-0-300-12492-7, s. 82.
- ↑ Resolution 8 of the 20th meeting of the CGPM (ang.). Bureau International des Poids et Mesures. [dostęp 2013-12-13].
- ↑ Guide for the Use of the International System of Units (SI), National Institute of Standards and Technology, marzec 2008, s. 3 [dostęp 2013-12-06] (ang.).
- ↑ Jednostki podstawowe na oficjalnej stronie Bureau International des Poids et Measures – http://www.bipm.org/en/si/base_units/
- ↑ Główny Urząd Miar: Krótka informacjao Międzynarodowym Układzie Jednostek Miar, SI. 2018.
- ↑ Tabela przedrostków na stronie BIMP – http://www.bipm.org/en/publications/si-brochure/chapter3.html
Linki zewnętrzne | edytuj kod
- Główny Urząd Miar
- Oficjalna broszura BIPM na temat systemu SI
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2020 r. w sprawie legalnych jednostek miar (Dz.U. z 2020 r. poz. 1024)
- Przelicznik jednostek i miar dla układu SI