Układ SI

Układ SI w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Jednostki układu SI

Układ SI, właściwie Międzynarodowy Układ Jednostek Miar (fr. Système international d'unités, SI) – znormalizowany układ jednostek miar zatwierdzony w 1960 (później modyfikowany) przez Generalną Konferencję Miar na XI Generalnej Konferencji Miar. Jest stworzony w oparciu o metryczny system miar. Jednostki w układzie SI dzielą się na podstawowe i pochodne.

Wzorzec kilograma Wzorzec metra (numer 27 ulokowany jest w USA)

Układ SI został oficjalnie przyjęty przez wszystkie kraje świata z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych, Liberii i Mjanmy (Birmy)[1]; w Polsce układ SI obowiązuje od 31.12.1966 r.[2]

Spis treści

Historia | edytuj kod

Daty przyjęcia systemu metrycznego przez poszczególne państwa. Kraje, które oficjalnie przyjęły system metryczny (zielony)

W 1791 r. we Francji przyjęto definicję metra jako 1 10   000   000 {\displaystyle {\tfrac {1}{10\ 000\ 000}}} długości mierzonej wzdłuż południka paryskiego od równika do bieguna. Rok później przyjęto nazwy „metr”, „ar”, „litr” oraz „graw” (jako jednostkę masy)[3]. Układ SI powstał z XIX-wiecznego układu MKS, do którego należał metr, kilogram i sekunda. W 1954 roku podstawowymi jednostkami zostały: amper, kelwin, kandela. Międzynarodowy Układ Jednostek Miar został zatwierdzony na XI Generalnej Konferencji Miar w 1960 roku. Po obradach XIV Generalnej Konferencji Miar w 1971 r. do klasy jednostek podstawowych został włączony mol określający liczność materii. Natomiast na XX Konferencji, w październiku 1995 roku do klasy jednostek pochodnych włączono jednostki występujące dotychczas jako jednostki uzupełniające – radian i steradian[4][5].

Jednostki podstawowe | edytuj kod

 Osobny artykuł: Jednostka podstawowa układu SI.

Obecnie układ SI zawiera 7 jednostek podstawowych[6].

Jednostki pochodne układu SI | edytuj kod

 Osobny artykuł: Jednostka pochodna układu SI.

Jednostkami pochodnymi nazywa się wszystkie pozostałe jednostki wielkości fizycznych, zarówno te mające własne nazwy jak np. wat (W) czy dioptria, jak i te, które ich nie mają i są wyrażane za pomocą jednostek podstawowych, np. przyspieszenie nie ma swojej nazwy jednostki i wyrażane jest za pomocą metra i sekundy

m s 2 {\displaystyle {\frac {\text{m}}{{\text{s}}^{2}}}}

Przedrostki układu SI | edytuj kod

 Osobny artykuł: Przedrostek SI.

Przyjęte oficjalnie na XI Generalnej Konferencji Miar w 1960 roku są nazwami (prefiksami) dla przeliczników dziesiętnych jednostek[8]. Poza kilogramem wszystkie jednostki podstawowe nie są spotęgowane i nie mają przedrostków.

Inne układy jednostek miar | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ The World Factbook (ang.). www.cia.gov. [dostęp 2018-02-22].
  2. ↑ Zarządzenie Prezesa Centralnego Urzędu Jakości i Miar z dnia 21 grudnia 1966 r. w sprawie ustalenia definicji i oznaczeń legalnych jednostek miar oraz ustalenia pochodnych jednostek miar i jednostek miar dopuszczonych przejściowo do stosowania jako legalne (M.P. 1966 nr 74 poz. 356) (pol.).
  3. ↑ Tavernor, Robert (2007), Smoot’s Ear: The Measure of Humanity, Yale University Press. ​ISBN 978-0-300-12492-7​, s. 82.
  4. ↑ Resolution 8 of the 20th meeting of the CGPM (ang.). Bureau International des Poids et Mesures. [dostęp 2013-12-13].
  5. ↑ Guide for the Use of the International System of Units (SI), National Institute of Standards and Technology, marzec 2008, s. 3 [dostęp 2013-12-06]  (ang.).
  6. ↑ Jednostki podstawowe na oficjalnej stronie Bureau International des Poids et Measures – http://www.bipm.org/en/si/base_units/
  7. ↑ Główny Urząd Miar: Krótka informacjao Międzynarodowym Układzie Jednostek Miar, SI. 2018.
  8. ↑ Tabela przedrostków na stronie BIMP – http://www.bipm.org/en/publications/si-brochure/chapter3.html

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (standard międzynarodowy):
Na podstawie artykułu: "Układ SI" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy