Wikipedysta:Paddy2/GNZ w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii < Wikipedysta:Paddy2 Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaSpis treści
- 1 Dzieje chwały oręża polskiego
Dzieje chwały oręża polskiego | edytuj kod
W latach 80. sprawa upamiętnień na tablicach Grobu Nieznanego Żołnierza powróciła z niecodzienną intensywnością. Listy, petycje, memoriały o przywrócenie czterech tablic z 1925 r. i o zmiany z okresu walk o niepodległość i II wojny światowej zaczęto kierować do Rady Państwa, Rady Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa i Ministerstwa Obrony Narodowej. Na początku 1988 r. Wojskowy Instytut Historyczny opracował treści 12 tablic ze 142 polami bitewnymi, poczynając od Cedyni (972 r.) po Berlin (1945 r.), ale zmiany nie nastąpiły. Idea zmiany inskrypcji na tablicach Grobu odżyła w kwietniu 1990 r. i powołany został zespół roboczy, który otrzymał zadanie przywrócenia pierwotnych tablic i opracowania treści inskrypcji nowych tablic obejmujących całą tradycję militarnych dziejów Polski oraz rozmieszczenie tych upamiętnień na filarach arkad Grobu.
W pierwszym etapie na Grób powróciły wierne kopie czterech tablic z 1925 r. Stało się to 11 listopada 1990 r. 3 maja 1991 r., w 200-lecie Konstytucji 3 Maja, prezydent RP Lech Wałęsa odsłonił 14 nowych tablic przedstawiających inskrypcje dziejów chwały oręża polskiego od 972 r. – bitwy pod Cedynią.
Na dwu tablicach pomieszczone zostały walki stoczone od 972 r. do 1683 (bitwa pod Wiedniem); na dwu następnych boje w latach 1768–1863 (od konfederacji barskiej po Noc Styczniową); dwie kolejne obejmują daty: 1863 – 1921 (od boju pod Małogoszczą do Góry Św. Anny); pięć tablic obrazowało polski czyn zbrojny w II wojnie światowej od 1939 r. do 1945 r. (od Westerplatte, Oksywia i Helu po Berlin). Na osobnej tablicy upamiętnione zostały największe momenty martyrologii narodu polskiego od Syberii (od 1768 r., ale bez daty końcowej, co wymownie symbolizuje brak zamknięcia tej gehenny współcześnie) po Podgaje; tu znalazło się miejsce na tragedię Katynia – Charkowa – Miednoje. Dwie tablice upamiętniają osobne rodzaje sił zbrojnych i są dedykowane Lotnikom i Marynarzom.
972-1683 | edytuj kod
Tablica 1 | edytuj kod
- ! Cedynia 24 VI 972
- ? Wołyń nad Bugiem 22 VII 1018
- ! Głogów sierpień-wrzesień 1109
- ! Legnica 9 IV 1241
- ! Płowce 27 IX 1331
- ! Grunwald 15 VII 1410
- ! Warna 10 XI 1444
- ? Orsza 8 IX 1514
- ? Psków 24 VIII 1581 - 15 I 1582
- ! Kircholm 27 IX 1605
- !? Kłuszyn - Moskwa 4 VII-28 VIII 1610
Tablica 2 | edytuj kod
- ! Cecora 18-29 IX 1620
- ! Chocim 2 IX - 9 X 1621 / 10-11 XI 1673
- ! Trzciana 25 VI 1629
- ! Smoleńsk 18 X 1632 - 25 II 1634
- ! Beresteczko 28-30 VI 1651
- ! Jasna Góra 18 XI-26 XII 1655
- ! Warszawa 30 V - 1 VII, 28-30 VII 1656
- ?! Lubar - Cudnów 14 IX - 3 X 1660
- ? Lwów 24 VIII 1675
- ! Wiedeń 12 IX 1683
1768-1863 | edytuj kod
Tablica 3 | edytuj kod
- ! Konfederacja barska 29 II 1768-18 VIII 1772
- ! Zieleńce 18 VI 1792
- ! Racławice 4 IV 1794
- ? Warszawa 17 IV - 4 XI 1794
- ! Warszawa 6-8 IX 1831
- ? Wilno 22 IV - 13 VIII 1794
- ! Maciejowice 10 X 1794
- ? Trebbia 17-19 VI 1799
- ! Somosierra 10 XI 1808
- ! Raszyn 19 IV 1809
- ? Smoleńsk 17 VIII 1812
Tablica 4 | edytuj kod
- ! Borodino 5-7 X 1812
- ? Zamość 24 I - 22 XI 1813 / 14 VII - 21 X 1831
- ! Lipsk 16-19 (X 1813
- ? Arcis sur Aube 19 III 1814
- ! Stoczek 14 I 1831
- ! Grochów 22 I 1831
- ! Ostrołęka 26 I 1831
- ? Miłosław 30 IV 1848
- ? Temesvar 8 VIII 1849
- ! Noc styczniowa 22/23 I 1863
1863-1921 | edytuj kod
Tablica 5 | edytuj kod
- ! Małogoszcz 24 II 1863
- Ginietynie 21 IV 1863
- Horki 17-25 V 1863
- Miropol 17 V 1863
- ! Żyrzyn 8 VIII 1863
- Iłża 17 I 1864
- Powstanie bajkalskie czerwiec 1866
- Akcje Zbrojne 1904-1908
- Poznań - Ławica 28 XII 1918 - 6 I 1919
- Rawicz 9 II 1919
Tablica 6 | edytuj kod
- Cieszyn - Skoczów 23-26 I 1919
- Ostrołęka 5 VIII 1920
- ! Zadwórze 17 VIII 1920
- Dęblin - Mińsk Mazowiecki 16-18 VIII 1920
- Cyców 16 VIII 1920
- Białystok 22 i 30 VIII 1920
- Sejny 2-10 i 22 IX 1920
- Mińsk Litewski 15 X 1920
- Bytom 16 VIII 1919
- Katowice 19 VIII 1920
- Góra Świętej Anny 21-27 V 1921
1914-1918 | edytuj kod
Tablica 7 | edytuj kod
- Laski - Anielin 1914
- Mołotków 29 X 1914
- Krzywopłoty 14 XI 1914
- Łowczówek 24 XII 1914
- Arras 9 V 1915
- Konary 16-22 V 1915
- Pakosław 19-20 V 1915
- Rokitna 13 VI 1915
- Tarłów 30 VI - 2 VII 1915
- Kosciuchnówka 4 XI 1915 i 4-6 VII 1916
Tablica 8 | edytuj kod
- Krechowce 24 VII 1917
- Bobrujsk 2 II - 11 III 1918
- ! Kaniów 11 V 1918
- Murmań 1918
- Syberia 1918-1920
- Kubań - Odessa 1918-1919
- St. Hilaire Le Garde koło Reims 25 VII 1918
- Powstania wielkopolskie
- Powstania górnośląskie
1918-1920 | edytuj kod
Tablica 9 | edytuj kod
- Lwów listopad 1918 - marzec 1919
- Lida 16 IV 1919 i 28 IX 1920
- Wilno 19 IV 1919 i 9 X 1920
- Dynaburg 3 I 1920
- Kijów 7 V - 11 VI 1920
- Borodzianka 11-13 VI 1920
- Chorupań pod Dubnem 19 VII 1920
- Nastasów pod Tarnopolem 31 VII - 6 VIII 1920
- Radzymin - Ossów 13-15 VIII 1920
Tablica 10 | edytuj kod
- Borkowo pod Nasielskiem 14-15 VIII 1920
- Sarnowa Góra pod Ciechanowem 16-20 VIII 1920
- Przasnysz 21-22 VIII 1920
- Komarów - Hrubieszów 30 VIII - 1 IX 1920
- Kobryń 14-15 IX 1920
- Dytiatyń 16 IX 1920
- Brzostowice 20 IX 1920
- Grodno - Obuchowo 20-25 IX 1920
- Krwawy Bór pod Papiernią 27-28 IX 1920
1939-1945 | edytuj kod
Tablica 11 | edytuj kod
- Westerplatte - Oksywie - Hel 1 IX - 2 X 1939
- ! Krojanty 1 IX 1939
- Bory Tucholskie 1-3 IX 1939
- ! Mława 1-3 IX 1939
- ! Mokra 1-2 IX 1939
- Obrona Śląska 1-5 IX 1939
- Piotrków - Tomaszów Mazowiecki 5-7 IX 1939
- Iłża 8 IX 1939
- Wizna 8-10 IX 1939
Tablica 12 | edytuj kod
- Warszawa - Modlin 8-29 IX 1939
- Bzura 9-22 IX 1939
- Kałuszyn 11-12 IX 1939
- Lwów 12-22 IX 1939 / 22-26 VII 1944
- Boratycze 14 IX 1939
- Tomaszów Lubelski 17-27 IX 1939
- Obrona Granicy Wschodniej RP 17 IX - 1 X 1939
- Grodno 2-22 IX 1939
- Szack - Wytyczno 28 IX - 1 X 1939
- Kock 2-5 X 1939
Tablica 13 | edytuj kod
- ! Akcje Podziemia 1939-1945
- ? Góry Świętokrzyskie 1939-1945
- ! Narvik 12 V - 6 VI 1940
- ? Lagarde 17-18 VI 1940
- ? Clos du Doubs 18-19 VI 1940
- !? Tobruk 22 VIII - 10 XII 1941
- ? Zamojszczyzna 30 XII 1942-5 II 1943
- ! Getto warszawskie 19 IV - 8 V 1943
- ! Lenino 12-13 X 1943
- ? Kowel - Włodzimierz Wołyński 19 I - 21 V 1944
Tablica 14 | edytuj kod
- ! Monte Cassino 11-25 V 1944
- ?? Lasy Janowskie - Puszcza Solska 9-25 VI 1944
- ! Operacja "Burza" czerwiec-wrzesień 1944
- ? Wilno 7-13 VII 1944
- ? Ancona 17-18 VII 1944
- ? Wisła - Praga 29 VII - 2 X 1944
- ! Powstanie warszawskie 1 VIII - 2 X 1944
- !? Falaise - Chambois 8-21 VIII 1944
- ? Surkonty 21 VIII 1944
- ! Arnhem 18-25 IX 1944
Tablica 15 | edytuj kod
- Breda 29-30 X 1944
- Wał Pomorski 1-10 II 1945
- Cytadela Poznańska 21-23 II 1945
- Kołobrzeg 8-18 III 1945
- Bolonia 9-21 IV 1945
- Odra 16-20 IV 1945
- Nysa Łużycka 16-19 IV 1945
- Budziszyn 23-28 IV 1945
- Wilhelmshaven 24 IV - 5 V 1945
- Berlin 26 IV - 2 V 1945
Miejsca kaźni Polaków | edytuj kod
- Syberia od 1768
- Cytadela Warszawa 1833-1915
- Łukiszki 1861-1864, 1940-1945
- Poznań VII Fort 1939-1945
- Pawiak - Al. Szucha 1939-1944
- Montelupich - Brygidki - Zamek Lubelski 1939-1945
- Łubianka - Butryki 1939-1945
- Katyń - Charków - Miednoje 1940
- Ciepielów 9 IX 1939
- Osuchy 25-26 VI 1944
- Podgaje 31 I 1945
Marynarzom | edytuj kod
- Oliwa 28 XI 1627
- Czarnobyl 27 IV 1920
- Bałtyk 1 IX - 5 X 1939
- Morze Północne 3 IX 1939 - 8 V 1945
- Atlantyk 9 IX 1939 - 8 V 1945
- Morze Śródziemne 11 VI 1940 - 30 XII 1944
- Morze Barentsa 20 VII 1941 - 10 I 1944
- Zatoka Salerno 8-16 IX 1943
- Inwazja Normandii 6 VI 1944
- Konwoje 1939-1945
Lotnikom | edytuj kod
- Lwów 5 XI 1918
- Bitwy nad Wisłą i nad Niemnem sierpień-wrzesień 1920
- Obrona Polski wrzesień 1939
- Bitwa o Anglię 10 VII - 31 X 1940
- Niemcy 24 III 1941 - 4 V 1945
- Loty do Polski 1941-1945
- Bitwa o Atlantyk 10 V 1942 - 8 V 1945
- Tunezja 17 III - 12 V 1943
- Normandia 6 VI 1944
- Brandenburgia 16 IV-4 V 1945
OryginałEdytujHistoria i autorzy
