Wilhelmina (królowa Holandii)

Wilhelmina (królowa Holandii) w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Wilhelmina, nid. Wilhelmina Helena Pauline Maria van Oranje-Nassau (ur. 31 sierpnia 1880 w Hadze, zm. 28 listopada 1962 w zamku Het Loo k. Apeldoorn) – królowa Holandii w latach 1890-1948. Po abdykacji została księżną Niderlandów.

Spis treści

Życiorys | edytuj kod

Córka Wilhelma III i jego drugiej żony, Emmy Waldeck-Pyrmont. Kiedy się urodziła, żył jeszcze jej przyrodni brat Aleksander, z małżeństwa jej ojca z Zofią Wirtemberską, i Wilhelmina nie była brana pod uwagę jako przyszła królowa. Jednak jej ojciec przeżył swego syna i zmarł, kiedy dziewczynka miała 10 lat. Na skutek zmian w prawie mogła objąć tron, jednak do uzyskania przez nią pełnoletniości władzę sprawowała jej matka (jako regentka).

Wilhelmina tak opisywała swoje trudne dzieciństwo w zamknięciu: „Zawsze otaczały mnie mury nie do przebicia [...] rzadko mogłam choćby zobaczyć społeczeństwo. Od czasu do czasu dalekie echa życia na zewnątrz przedzierały się przez otaczającą mnie pustkę, ale nic ponadto”[potrzebny przypis].

Królowa Wilhelmina
z córką

W 1901 poślubiła Henryka, księcia Mecklenburg-Schwerin, o którym mówiono, iż był playboyem i alkoholikiem. Podobno ją zdradzał i miał kilkoro nieślubnych dzieci. Ich jedyne dziecko – Juliana – przyszło na świat 30 kwietnia 1909. Dzień ten był uroczyście świętowany w Holandii, a narodziny Juliany zostały – jak się uważa – odebrane jako cud.

10 maja 1940 wojska hitlerowskich Niemiec uderzyły na Holandię. Królowa Wilhelmina chciała zostać w kraju – planowała przeniesienie się na południe, do Zelandii, gdzie mogłaby koordynować działania własnych wojsk w oparciu o bazę w miejscowości Breskens, w oczekiwaniu na nadejście alianckiej odsieczy tak, jak król Belgii, Albert I zrobił w czasie I wojny światowej. Opuściła więc Hagę na pokładzie brytyjskiego niszczyciela, który miał ją zawieźć na południe, jednak gdy była na morzu, Zelandia znalazła się pod silnymi nalotami Luftwaffe i uznano, że jej powrót będzie zbyt niebezpieczny. Wilhelminie nie pozostało nic innego niż skorzystać z oferty Jerzego VI i przyjąć azyl w Wielkiej Brytanii. Udała się więc do Wielkiej Brytanii, gotowa wrócić do kraju tak szybko, jak się tylko da.

Holenderskie siły zbrojne skapitulowały 15 maja. Królowa Wilhelmina stanęła na czele holenderskiego rządu na uchodźstwie, ustalając zakresy obowiązków i natychmiast powiadamiając o tym naród. Stosunki między rządem a królową były napięte, a wzajemna niechęć narastała w miarę trwania wojny. Tymczasem Wilhelmina była bardzo popularna i szanowana przez światowych przywódców. Rząd nie miał parlamentu, który mógłby go wspierać, a urzędników niewielu. Premier Dirk Jan de Geer uważał, że alianci przegrają wojnę i zamierzał wynegocjować z Niemcami separatystyczny układ pokojowy. W tej sytuacji Wilhelmina nie widziała innego wyjścia, jak zdymisjonować premiera.

W okupowanej Holandii posiadanie jej zdjęcia było oznaką oporu przeciw okupantom. Królowa Wilhelmina regularnie nadawała audycje do narodu na falach Radio Oranje. Nazywała w nich Hitlera „nieprzyjacielem całej ludzkości”. Jej nocne audycje były z napięciem oczekiwane i słuchane, mimo że było to nielegalne. Dziennik „New York Times” opublikował informację obrazującą, jak bardzo była ważna dla swych poddanych: Mimo że obchodzenie urodzin królowej było przez nazistów zakazane, wszyscy czcili je jak święto. Gdy podczas mszy wierni z małej rybackiej mieściny Huizen wstali i odśpiewali z tej okazji tylko jeden wers hymnu narodowego „Wilhelmus van Nassauwe”, miasto musiało zapłacić 60 000 guldenów kontrybucji.

Królowa Wilhelmina odwiedziła Stany Zjednoczone w dniach 24 czerwca – 11 sierpnia 1942 na zaproszenie amerykańskiego rządu. Spędziła wakacje w Lee w stanie Massachusetts, odwiedziła Nowy Jork i Boston. 5 sierpnia 1942, jako pierwsza królowa w dziejach Ameryki, wystąpiła przed obiema izbami Kongresu. W czerwcu 1943 odwiedziła również Kanadę, gdzie w Ottawie uczestniczyła w chrzcinach swej wnuczki, księżniczki Margriet.

Podczas wojny królowa ledwie uniknęła śmierci podczas bombardowania, w którym zginęło kilku ochroniarzy, a jej wiejska posiadłość w Anglii została poważnie uszkodzona. W 1944 Wilhelmina, jako druga kobieta w historii, została odznaczona Orderem Podwiązki. Churchill mawiał o niej, że jest to jedyny prawdziwy mężczyzna wśród przedstawicieli rządów na wychodźstwie w Londynie.

W roku 1945 powróciła triumfalnie do Holandii. Trzy lata później – 4 września 1948, po 58 latach i 50 dniach rządów – chora Wilhelmina abdykowała na rzecz córki, Juliany.

Odznaczenia | edytuj kod

Genealogia | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ a b c Guy Stair Sainty (red.): World orders of knighthood and merit. T. 2, s. 1411-1414
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Regeerings-almanak voor Nederlandsch-Indie. T. 2. 1941, s. 47
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w The Titled Nobility of Europe. Burke's Peerage, 1914, s. 110-112
  4. ↑ La Real Orden de Damas Nobles de la Reina María Luisa. Madryt, Palafox y Pezuela, 1998
  5. ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 299
  6. ↑ Kolana Řádu Bílého lva aneb hlavy států v řetězech. vyznamenani.net
  7. ↑ Valkoisen Ruusun suurristi ketjuineen myönnetty 115 ulkomaalaiselle vaikuttajalle. hs.fi
  8. ↑ List of the Knights of the Garter. heraldica.org
Kontrola autorytatywna (osoba):
Na podstawie artykułu: "Wilhelmina (królowa Holandii)" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy