Województwo łódzkie

Na mapach: 51°36′N 19°25′E/51,600000 19,416667

Województwo łódzkie w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Mapa fizyczna województwa łódzkiego

Województwo łódzkie – jedno z 16 województw Polski, położone w centralnej części kraju. Obejmuje obszar o powierzchni 18 218,95 km². Według danych z 31 grudnia 2018 województwo zamieszkiwało 2,5 mln osób[1]. Ma najmniejszą lesistość w kraju. Siedzibą władz województwa jest Łódź.

Spis treści

Historia | edytuj kod

Utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

Województwo łódzkie w okresie II Rzeczypospolitej | edytuj kod

 Osobny artykuł: Województwo łódzkie (II Rzeczpospolita).

Województwo łódzkie w latach 1945–1975 | edytuj kod

 Osobny artykuł: Województwo łódzkie (1945–1975).

Województwo łódzkie w latach 1975–1998 | edytuj kod

 Osobny artykuł: Województwo łódzkie (1975–1998).

Ludność w latach | edytuj kod

  • 1975: 1 079 200
  • 1980: 1 127 800
  • 1985: 1 149 100
  • 1990: 1 139 500
  • 1995: 1 116 300
  • 1998: 1 099 700

Geografia | edytuj kod

Widok na Diablą Górę na Wzgórzach Opoczyńskich Termy Uniejów

Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia województwa wynosiła 18 218,95 km²[2].

Według danych z 2010 województwo łódzkie ma najmniejszą lesistość spośród wszystkich województw – 21,1%[3]. Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. łódzkim lasy obejmowały powierzchnię 386,1 tys. ha, co stanowiło 21,2% jego powierzchni. Ok. 100 ha lasów znajdowało się w obrębie parku narodowego[4] (Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach będący częścią Kampinoskiego PN).

Położenie administracyjne | edytuj kod

Województwo jest położone w środkowej Polsce i graniczy z województwami[5]:

Położenie fizycznogeograficzne | edytuj kod

Województwo łódzkie znajduje się na pograniczu dwóch dużych jednostek geomorfologicznych: Niżu Środkowoeuropejskiego i Wyżyn Polskich. W północnej części województwa dominują więc rozległe i prawie płaskie równiny, natomiast w południowej pagórki.

Pod względem fizycznogeograficznym przeważającą część województwa zajmuje Wysoczyzna Łódzka ograniczona od zachodu doliną Warty, od wschodu doliną Pilicy, od północy Pradoliną Warszawsko-Berlińską, zaś od południa łącząca się ze strefą wyżyn Polski (Wzgórza Radomszczańskie).

Topografia | edytuj kod

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 172 km, to jest 1°33′03″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 179 km, co w mierze kątowej daje 2°35′05″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Ukształtowanie powierzchni ma charakter nizinny (średnia wysokość 169,6 m n.p.m.)[6]
Najwyższymi punktami są wierzchołki, naturalny Fajnej Ryby – 347 m n.p.m. i sztucznie utworzony Góry Kamieńskiej – 386 m n.p.m.

Miasta | edytuj kod

Łódź Pałac Izraela Poznańskiego Pałac Poznańskich Pałac Scheiblera – obecnie Muzeum Kinematografii Pałac Scheiblerów przy Piotrkowskiej Pałac Edwarda Herbsta Dworek i pałac Grohmana Nowoczesne centrum Łodzi Łódzki Manhattan Bank Narodowy w Łodzi Bank Geyera Bank Handlowy w Łodzi Dom Bankowy Landaua Kamienica Scheiblerów Kamienica Sendrowicza Plac Wolności Piotrkowska Piotrkowska Pasaż Meyera Ulica Nawrot w centrum Łodzi Atlas Arena podczas meczu Miejscowości Klasycystyczny ratusz łowicki Ratusz i Brama Krakowska w Wieluniu Zamek w Opocznie Aleksandrów Łódzki, od prawej ratusz, dalej kościół i ul. Wojska Polskiego Dworek Jabłońskich w Głownie, obecnie Muzeum Regionalne w Głownie Zamek Królewski w Łęczycy Pajęczno z lotu ptaka Działoszyn z lotu ptaka Muzeum w Krośniewicach Rynek w Warcie Zamek w Uniejowie – pierwszym polskim uzdrowisku termalnym Pałac Biskupów Kujawskich w Wolborzu – najmłodszym mieście w województwie Rynek w Błaszkach Pałac w Walewicach
  • Miasta w województwie

  • Piotrków Trybunalski, ul. Słowackiego

  • Pabianice, Centrum

  • Plac Kościuszki w Tomaszowie Mazowieckim

  • Bełchatów, Plac Narutowicza

  • Skierniewice, Rynek

  • Radomsko, Kościół św. Lamberta

  • Sieradz, Rynek

  • Wieluń, Brama Krakowska

Obiekty pofabrykanckie Centrum Manufaktura Przędzalnia Karola Scheiblera na Księżym Młynie Remiza na Księżym Młynie Osiedle robotnicze na Księżym Młynie Dawna fabryka Krusche&Ender w Pabianicach Fabrykancki pałac Schlosserów w Ozorkowie Biała Fabryka Beczki Grohmana Fabryka Fryderyka Schweikerta Fabryka Józefa Balle Fabryka Kindermanna – obecnie Hotel Focus Obiekty sakralne Kościół św. Katarzyny w Zgierzu Kolegiata św. Lamberta w Radomsku Bazylika kolegiacka w Sieradzu Bazylika katedralna w Łowiczu Kościół św. Józefa w Wieluniu – w pierwszym mieście zaatakowanym przez hitlerowskie Niemcy Gotycki tył kolegiaty w Łasku Kościół św. Józefa w Konstantynowie Łódzkim Kościół i były klasztor jezuitów w Rawie Mazowieckiej Drewniany kościółek w Wieruszowie Kościół i dzwonnica w Żychlinie Kościół ewangelicko-reformowany w Zelowie – osadzie braci czeskich Kościół św. Katarzyny w Poddębicach Kościół w Tuszynie Kościół św. Łukasza w Drzewicy Kościół w Strykowie Kościół św. Mikołaja w Rzgowie Kościół w Złoczewie Klasztor w Warcie Kościół i dzwonnica w Białej Rawskiej Kościół w Kamieńsku Gotycki kościół w Szadku

W województwie łódzkim są 44 miasta, w tym 3 miasta na prawach powiatów. Miasta zostały uszeregowane według liczby mieszkańców. Liczba ludności[1] z dnia 31 grudnia 2018, powierzchnia według GUS z dnia 30 czerwca 2014:

 Zobacz też: Miasta w Polsce (statystyki).

Podział administracyjny | edytuj kod

 Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa łódzkiego.
Ludność i powierzchnia
(dane GUS, stan: 31 grudnia 2018)[1]

Demografia | edytuj kod

Dawna przędzalnia Poznańskiego, obecnie hotel andel’s w Łodzi

Według danych z 31 grudnia 2018 r. województwo miało 2 466 322 mieszkańców[1].

Romańska archikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie Klasztor cystersów w Sulejowie

Dane z 31 grudnia 2018:

  • Piramida wieku mieszkańców W. łódzkiego w 2014 roku.


Religia | edytuj kod

 Osobny artykuł: Religia w województwie łódzkim.

Administracja i polityka | edytuj kod

Siedziba Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi

Samorząd wojewódzki | edytuj kod

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Łódzkiego, składający się z 33 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Łódź. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Budynek Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi

Marszałkowie Województwa Łódzkiego:

Administracja rządowa | edytuj kod

Terenowym organem administracji rządowej jest Wojewoda Łódzki, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Łódź[7], gdzie znajduje się Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi.

Gospodarka | edytuj kod

Elektrownia Bełchatów Podstrefa Kutno Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej

W 2012 produkt krajowy brutto woj. łódzkiego wynosił 98,8 mld zł, co stanowiło 6,1% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 39,0 tys. zł (93,2% średniej krajowej), co plasowało łódzkie na 6. miejscu względem innych województw[8].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. łódzkiego w 3. kwartale 2011 wynosiło 3316,60 zł, co lokowało je na 9. miejscu względem wszystkich województw[9].

W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 152,8 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 13,8% do aktywnych zawodowo[10].

Według danych z 2011 5,5% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. łódzkiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[11].

Zasoby surowców mineralnych | edytuj kod

Przemysł | edytuj kod

Największe ośrodki:

Największe przedsiębiorstwa przemysłowe (według przychodów ogółem):

Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna

Centrum Manufaktura

Transport | edytuj kod

Transport drogowy | edytuj kod

Fragment autostrady A2 w pobliżu Strykowa Droga krajowa 70 w Skierniewicach Fragment ulicy Warszawskiej (droga nr 74) w Wieluniu Jedna z ulic w centrum Brzezin Ulica Zamkowa w centrum Pabianic Ulica Łaska w Zduńskiej Woli – oś tego miasta  Osobny artykuł: Drogi wojewódzkie w województwie łódzkim.

Na terenie województwa przebiega 1179 km dróg wojewódzkich, 7975 km powiatowych i 13380 km gminnych (2008 rok)[13].

Transport kolejowy | edytuj kod

Dworce kolejowe w łódzkiem Łódź Fabryczna Łódź Kaliska Łódź Widzew Piotrków Trybunalski Tomaszów Mazowiecki Skierniewice Kutno Pabianice Zgierz Koluszki Radomsko Łowicz Główny Wieluń Dąbrowa

Czynne linie kolejowe na obszarze województwa:

Planowana jest budowa szybkiej kolei łączącej Łódź z Warszawą, Poznaniem i Wrocławiem, tzw. linii „Y”.

Województwo łódzkie jest właścicielem Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej, która obsługuje ruch pasażerski na wybranych liniach kolejowych.

Transport lotniczy | edytuj kod

Terminal I portu lotniczego Lublinek

Na obszarze województwa zlokalizowane są następujące lotniska:

Ochrona środowiska | edytuj kod

Załęczański Park Krajobrazowy – Warta w okolicy Lisowic.  Z tym tematem związana jest kategoria: Ochrona przyrody w województwie łódzkim.

System ochrony krajobrazu obejmuje prawie 9% powierzchni województwa (ok. 1800 km²). Istnieje 89 rezerwatów i 7 parków krajobrazowych:

Nauka i oświata | edytuj kod

Budynek wydziału prawa Uniwersytetu Łódzkiego

Uczelnie publiczne (Akademia Sztuk Pięknych, Akademia Muzyczna, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna, Politechnika Łódzka, Uniwersytet Medyczny w Łodzi i największa uczelnia regionu – Uniwersytet Łódzki) oraz 22 uczelnie niepubliczne w samej Łodzi, w tym największa w Polsce uczelnia niepubliczna AHE. Istnieje także wiele oddziałów filialnych w większych miastach regionu (Tomaszów Mazowiecki, Piotrków Trybunalski, Skierniewice, Bełchatów, Sieradz, Kutno, Wieluń).

Bezpieczeństwo publiczne | edytuj kod

W województwie łódzkim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Łodzi i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[14].

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ a b c d e Stan i struktura ludności 31 grudnia 2018.
  2. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.
  3. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice). , s. 69, 2012-01-24. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1230-5820. 
  4. ↑ Raport o stanie lasów w Polsce 2012. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2013, s. 78. ISSN 1641-3229.
  5. ↑ geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
  6. ↑ DIGITAL ELEVATION DATA (ang.). VIEWFINDER PANORAMAS.
  7. ↑ (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603)
  8. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-01-12, s. 625. ISSN 1230-5820.
  9. ↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).
  10. ↑ Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].
  11. ↑ Ubóstwo w Polsce w 2011r. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].
  12. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (Dz.U. z 2009 r. nr 187, poz. 1446).
  13. ↑ Transport – wyniki działalności w 2008 r./Transport – Activity Results in 2008 (pol. • ang.). Główny Urząd Statystyczny, 2009. s. 110. [dostęp 2009-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-22)]. ISSN 1506-7998.
  14. ↑ Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112 (pol.). uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27].

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (województwo):
Na podstawie artykułu: "Województwo łódzkie" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy