Zaha Hadid w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Z.M. Hadid: Remiza strażacka na terenie fabryki Vitra w Weil am Rhein Z.M. Hadid: Skocznia narciarska Bergisel w Innsbrucku Z.M. Hadid: Przystanek tramwajowy w Strasburgu nagrodzony Nagrodą Miesa van der RoheZaha Mohammad Hadid (arab.: زها حديد, ur. 31 października 1950 w Bagdadzie, zm. 31 marca 2016 w Miami[1][2]) – brytyjska architekt pochodząca z Iraku, przedstawicielka dekonstruktywizmu. Jako pierwsza kobieta zdobyła w 2004 Nagrodę Pritzkera, a rok wcześniej uhonorowano ją Nagrodą Miesa van der Rohe. W 2010 i 2011 zdobyła nagrodę Stirlinga[3][4].
Spis treści
Życiorys | edytuj kod
Młodość | edytuj kod
Zaha Hadid była córką byłego prezesa irackiej Partii Demokratycznej. Do 1977 studiowała na Uniwersytecie Amerykańskim w Bejrucie, a następnie w Architectural Association School of Architecture w Londynie, gdzie zamieszkała i gdzie pracowała do śmierci. Przejściowo pracowała w Office for Metropolitan Architecture Rema Koolhaasa, a w 1980 otworzyła w Londynie własne biuro architektoniczne Zaha Hadid Architects.
Kariera | edytuj kod
Międzynarodową sławę zdobyła niezrealizowanymi projektami konkursowymi na The Peak Club w Hongkongu z 1983 oraz na budynek na wąskiej działce przy Ku’dammie w Berlinie z 1986. Teoretyczne prace i charakterystyczna grafika Hadid silnie wpłynęły na rozwój postmodernizmu. Dopiero w 1993 powstał pierwszy większy budynek Hadid: straż pożarna fabryki Vitra w Weil am Rhein, obecnie używany jako pawilon wystawienniczy. Najnowsze dzieła stają się silnie plastyczne i wpisane w krajobraz. Wbrew powszechnym opiniom, arabskie pochodzenie nie miało według samej Zahy Hadid żadnego wpływu na tworzoną architekturę, zaś właściwym kontekstem, w jakim należy odbierać jej dzieła jest feminizm. Każde dzieło Hadid i jej osiągnięcia opisywane są przez media branżowe[5].
Od 2001 Hadid była profesorem na Universität für Angewandte Kunst (Uniwersytecie Sztuki Użytkowej) w Wiedniu, a także na Columbia University.
Wybrane dzieła | edytuj kod
Z tym tematem związana jest kategoria: Dzieła Zahy Hadid.- Eli and Edythe Broad Art Museum, Michigan State University, Stany Zjednoczone (2008–2012)
- Scenografia na tournée zespołu Pet Shop Boys
- Wieżowiec na wystawie IBA w Berlinie, 1987–1994
- Straż pożarna fabryki Vitra w Weil am Rhein, 1993
- Skocznia narciarska Bergisel w Innsbrucku, 1999
- Muzeum Sztuki Współczesnej w Cincinnati
- Fabryka samochodów BMW koło Lipska
- Pawilon ekologii Landscape Formation One na wystawie ogrodowej w Weil am Rhein, 1997–1999
- Przystanek tramwajowy w Strasburgu, 2001
- Dworzec pociągów ekspresowych Neapol-Afragola (1. nagroda w konkursie 2003)
- Wieżowiec na starych terenach targowych w Mediolanie (zabudowa dzielnicy wspólnie z Danielem Libeskindem, Aratą Isozakim oraz Pierem Paolem Maggiorą – w 2004 konkurs, zakończenie realizacji planowane na 2014)
- Rozbudowa Ordrupgaard Museum w Charlottenlundzie w Danii, ukończona 2005
- Phaeno – muzeum nauki w Wolfsburgu, 2005
- Budynki mieszkaniowe przy nieużywanym wiadukcie linii tramwajowej Stadtbahnu Ottona Wagnera wzdłuż kanału Dunaju w Wiedniu (2004–2006)
- Narodowe Muzeum XXI wieku MAXXI w Rzymie (ukończone w 2009)
- Aquatics Centre w Londynie (2011)
- Heydar Aliyev Cultural Centre w Baku, w Azerbejdżanie (2007–2012)
- Kampus uniwersytecki King Abdullah Petroleum Studies & Research Centre w Rijadzie (2017)[6]
Odznaczenia | edytuj kod
- 2005 – Austriacka Odznaka Honorowa za Naukę i Sztukę[7]
- 2012 – Dama Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego (DBE)[8]
- 2015 – Wielka Złota Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii[9]
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Zaha Hadid nie żyje. Znana architekt zmarła nagle w Miami. gazeta.pl, 2016-03-31. [dostęp 2016-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-01)].
- ↑ Zaha Hadid (1950-2016). zaha-hadid.com, 31 marca 2016. [dostęp 2016-04-01].
- ↑ Edwin Heathcote: Hadid finally wins Stirling Prize (ang.). Financial Times, 3 października 2010. [dostęp 2010-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
- ↑ Rok 2011 należał do Zahy Hadid. bryla.pl, 3 stycznia 2012.
- ↑ Ostre bryły Zahy Hadid – Archirama.pl.
- ↑ Rijad. Futurystyczny kampus uniwersytecki Zahy Hadid (pol.). bryla.pl, 16.07.2018. [dostęp 2018-07-17].
- ↑ Anfragebeantwortung (niem.). parlament.gv.at. [dostęp 2020-01-30].
- ↑ Zaha Hadid has been awarded the title Dame Commander of the Order of the British Empire (DBE) (ang.). purpose.com.pl, 2012-06-19. [dostęp 2020-01-30].
- ↑ AVISO: Kulturminister Ostermayer ehrt Zaha Hadid (niem.). ots.at, 20.06.2015. [dostęp 2020-01-30].
Linki zewnętrzne | edytuj kod
- Oficjalna strona internetowa Zaha Hadid Architects (ang.)
- Zaha Hadid – strona w serwisie ArchINFORM (ang. • niem.)
- Zaha Hadid (ang.). The Pritzker Architecture Prize. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-27)].
- Narodowe Muzeum XXI MAXXI
- ISNI: 0000 0001 2144 3589
- VIAF: 95748872
- ULAN: 500011138
- LCCN: n84125154
- GND: 118916831
- NDL: 00467770
- LIBRIS: fcrtxn1z1q5xbgd
- BnF: 12151021v
- SUDOC: 074083228
- NLA: 35331783
- NKC: js20060120021
- BNE: XX941007
- NTA: 093721161
- CiNii: DA01979743
- Open Library: OL243279A
- PLWABN: 9810575260205606
- NUKAT: n99047529
- OBIN: 111203
- CANTIC: a10098240
- CONOR: 11306595
- RISM: pe50040899
- WorldCat: lccn-n84125154