Akant

Akant w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Akant miękki

Akant (Acanthus L.; z gr. = ákanthos) – rodzaj roślin należących do rodziny akantowatych (Acanthaceae). Obejmuje ok. 30 gatunków[3][4]. Występują one w strefie tropikalnej i subtropikalnej Starego Świata, z jednym gatunkiem sięgającym północnej Australii[4]. W Europie rosną trzy gatunki[5]. Rośliny te rosną zarówno na pustyniach, jak i w lasach namorzynowych, na suchych stokach i w widnych lasach[4]. Wiele gatunków jest uprawianych jako rośliny ozdobne. Motyw liścia akantu miękkiego[4] lub kłującego[5] jest od Starożytności wykorzystywanym ornamentem w architekturze[4]. Niektóre gatunki wykorzystywane są lokalnie w ziołolecznictwie[5].

Spis treści

Morfologia | edytuj kod

Akant kłujący
Pokrój
Byliny, krzewy (do 3 m wysokości) lub rzadziej rośliny jednoroczne[4]. Pędy prosto wzniesione lub płożące[6].
Liście
Naprzeciwległe lub zebrane w rozetę przyziemną, ogonkowe. Blaszka liściowa całobrzega lub wcinana, często kolczasta na brzegu[4][6].
Kwiaty
Zebrane w kłosowate kwiatostany szczytowe. Kwiaty wsparte są wygiętymi, jajowatymi i kolczastymi przysadkami. Kielich tworzony jest przez cztery działki, z których górna tworzy okazałą wargę osłaniającą od góry kwiat, dwie boczne są krótkie i wąskie, dolna działka tworzy mniejszą wargę dolną, wyciętą na końcu. Płatki korony zrośnięte są u nasady w rurkę, którą kończy pojedyncza, trójłatkowa warga. Korona ma barwę białą, zieloną, różową lub czerwoną. Pręciki cztery, na tęgich, sztywnych nitkach. Zalążnia górna, dwukomorowa, z dwoma zalążkami w każdej z komór. Szyjka słupka pojedyncza, cienka, zakończona rozwidlonym znamieniem[4][6].
Owoce
Torebki elipsoidalne, kilkunasienne[4][6].

Systematyka | edytuj kod

Rodzaj z plemienia Acantheae z podrodziny Acanthoideae w obrębie rodziny akantowatych Acanthaceae[1][5].

Wykaz gatunków[3][7]

Zastosowanie | edytuj kod

  • Roślina ozdobna: od czasów starożytnych sadzona w parkach i ogrodach.
  • Liście były motywem dekoracyjnym.

Akant w sztuce | edytuj kod

Kapitel kolumny korynckiej zdobny w stylizowane liście akantu

Dzięki swojemu wyglądowi akant stał się motywem dekoracyjnym w postaci stylizowanego liścia śródziemnomorskiej rośliny (patrz akant (ornament)). Motyw ten występował w architekturze starożytnej Grecji i Rzymu, później powtarzany był w renesansie, baroku i klasycyzmie.

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-06].
  2. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-19].
  3. ↑ a b Acanthus. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-02-14].
  4. ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 272. ISBN 0-333-74890-5.
  5. ↑ a b c d David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 6. ISBN 978-1-107-11502-6.
  6. ↑ a b c d Jia-qi Hu & Thomas F. Daniel: Acanthus Linnaeus. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-02-14].
  7. ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 13. ISBN 978-83-925110-5-2.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
Na podstawie artykułu: "Akant" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy