Coprinellus domesticus

Czernidłak podwórzowy w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii (Przekierowano z Coprinellus domesticus) Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Czernidłak podwórzowy, czernidłak domowy (Coprinellus domesticus (Bolton) Vilgalys, Hopple & Jacq. Johnson) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowaych (Psathyrellaceae)[1].

Spis treści

Systematyka | edytuj kod

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coprinellus, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1788 r. James Bolton nadając mu nazwę Agaricus domesticus[1]. W 1821 r. Samuel Frederick Gray przeniósł go do rodzaju Coprinus (czernidłak), a w 2001 r. Vilgalys, Hopple i Jacq. Johnson do rodzaju Coprinellus[2].

Polską nazwę czernidlak podwórzowy nadał mu Franciszek Błoński w 1896 r., F. Kwieciński w tym samym roku opisywał go jako czernidłak domowy[3]. Obydwie nazwy są niespójne z obecną nazwą naukową.

Morfologia | edytuj kod

Kapelusz
Średnica 15–60 mm, kształt początkowo walcowaty, potem jajowaty i rozszerzający się, u starych okazów łukowaty. Powierzchnia początkowo kremowa z ochrowobrązowym środkiem, pokryta białymi, ziarnistymi resztkami osłony. U starszych okazów staje się szaroczarna z brązowym środkiem i naga, bez resztek osłony. Kapelusz jest żłobiony aż po środek, a brzeg ząbkowato popękany[4].
Blaszki
Wąsko przyrośnięte, szerokie, początkowo białe, potem brązowoczarne, w końcu czarne. Ostrza gładkie[4].
Trzon
Wysokość 3–8 cm, średnica 0,2–0,8 cm, białawy, walcowaty, nieco rozszerzony przy podstawie, czasem z niewielką bulwką, kruchy, pusty. Powierzchnia początkowo pokryta delikatnymi, jasnymi włoskami, potem naga i biała, przy podstawie żółtawa[4].
Miąższ
Cienki, białawy. Zapach i smak grzybowy[4].
Wysyp zarodników
Bardzo ciemnobrązowy, prawie czarny. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, 6–9 × 3,5–5 µm z ekscentryczną porą rostkową[5].

Występowanie | edytuj kod

W Polsce jest dość częsty. W piśmiennictwie naukowym podano liczne jego stanowiska[3]. Liczne i bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Jest w nim zaliczony do listy gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].

Saprotrof. Występuje w lasach, zaroślach, parkach i ogrodach na butwiejącym drewnie i butwiejących liściach. Owocniki zazwyczaj od maja do września[4].

Gatunki podobne | edytuj kod

  • tzw. czernidłak błyszczący (Coprinellus micaceus) zwykle rośnie w dużych kępach[4], w sposób pewny można go odróżnić po zarodnikach, które są wyraźnie większe (7–10 × 4,5–6 µm) i bardziej podłużne (mają większy stosunek długości do średnicy)[5].
  • tzw. czernidłak żółtołuseczkowy (Coprinellus xanthothrix). Jest mniejszy i rośnie na powalonych konarach i butwiejących liściach[4].

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ a b c Index Fungorum [dostęp 2020-11-05]  (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [dostęp 2020-11-05]  (ang.).
  3. ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ​ISBN 83-89648-09-1​
  4. ↑ a b c d e f g Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ​ISBN 978-83-245-9550-1​
  5. ↑ a b Coprinellus domesticus (Bolton) Vilgalys, Hopple & Jacq. Johnson – Firerug Inkcap [dostęp 2020-11-05] .
  6. ↑ Stanowiska Coprinellus domesticus w Polsce [dostęp 2020-11-05] .
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
Na podstawie artykułu: "Coprinellus domesticus" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy