Diecezja tarnowska

Na mapach: 50°00′47,1″N 20°59′13,5″E/50,013083 20,987083

Diecezja tarnowska w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Diecezja tarnowska (łac. Dioecesis Tarnoviensis) – jedna z 4 diecezji rzymskokatolickich metropolii krakowskiej. Praktykuje około 70% wiernych, co czyni ją najbardziej religijną diecezją w Polsce, i jedną z najbardziej religijnych na świecie.

Spis treści

Historia | edytuj kod

Po I rozbiorze Polski część diecezji krakowskiej znalazła się w zaborze austriackim. 20 września 1783 na tym obszarze zorganizowano diecezję tarnowską[2]. Biskupem nominatem Józefa II został Jan Duwall, zmarł 13 grudnia 1785, nie doczekawszy się prekonizacji[3]. 24 grudnia 1785 Józef II mianował biskupem Floriana Amanda Janowskiego, 3 kwietnia 1786 papież Pius VI go prekonizował[4]. Utworzenie diecezji potwierdził papież Pius VI, dnia 13 marca 1786, bullą In suprema beati Petri cathedra. Diecezja tarnowska została włączona do archidiecezji lwowskiej[2].

Zajęcie Krakowa przez Austrię, w wyniku III rozbioru Polski w 1795, zadecydowało w głównej mierze o zniesieniu diecezji tarnowskiej. Kapitułę katedralną przeniesiono do Kielc, na mocy bulii Indefessum personarum regia dignitate fulgentium Piusa VII, z dnia 13 czerwca 1805. Kolejna bulla Operosa atque indefessa, z dnia 24 września 1805, podzieliła terytorium diecezji tarnowskiej między dwa biskupstwa: krakowskie i przemyskie. Oba papieskie rozporządzenia weszły w życie 17 września 1807[2].

W 1821 bullą Studium paterni affectus, z dnia 20 września 1821, Pius VII erygował diecezję w Tyńcu[2]. W granicach diecezji znalazło się cztery cyrkuły Królestwa Galicji i Lodomerii: bocheński, myślenicki, nowosądecki i tarnowski. Diecezja liczyła 278 parafii zgrupowanych w 18 dekanatach[5]. Biskup Grzegorz Ziegler rozpoczął starania, by przenieść stolicę biskupstwa do Tarnowa[6]. Na mocy bulli Sedium episcopalium translationes Leona XII, z dnia 23 kwietnia 1826, stolicę diecezji przeniesiono z Tyńca do Tarnowa i diecezja otrzymała nazwę tarnowskiej. Przeniesiono również seminarium diecezjalne z Bochni. Gmach Seminarium Duchownego w Tarnowie otworzono 1 września 1838. Pół wieku później, 25 października 1888, w części budynku seminarium utworzono tarnowskie Muzeum Diecezjalne[2].

W 1880, 1886 i 1925 następowały zmiany granic diecezji, w 1925 diecezję tarnowską przeniesiono z archidiecezji lwowskiej do nowo utworzonej archidiecezji krakowskiej. Ostatnia zmiana granic miała miejsce w 1992, za sprawą dekretu Stolicy Apostolskiej O ustanowieniu i określeniu granic diecezji i prowincji kościelnych w Polsce przyłączono do nowo tworzącej się diecezji rzeszowskiej 49 parafii z dekanatów: Biecz, Gorlice-Południe, Gorlice-Północ, Kolbuszowa, Ropczyce i Sędziszów Małopolski, zaś do diecezji sandomierskiej dekanat Baranów Sandomierski[2].

W diecezji tarnowskiej dotychczas odbyły się cztery synody; pierwszy, zwołany przez bp Leona Wałęgę, zakończył się w 1928 roku.  21 kwietnia 2018 roku odbyła się uroczysta inauguracja piątego synodu diecezjalnego, zwołanego przez bp Andrzeja Jeża[7][8].

Instytucje | edytuj kod

Biskupi | edytuj kod

Biskup diecezjalny

Biskupi pomocniczy

Biskup senior

 Zobacz też: Biskupi tarnowscy.

Dekanaty | edytuj kod

Diecezja tarnowska jest drugą w Polsce (po archidiecezji krakowskiej) pod względem liczby dekanatów (43) wchodzących w skład diecezji. W granicach diecezji tarnowskiej mieści się najwięcej parafii (452) spośród wszystkich diecezji. Obecne diecezja składa się z następujących dekanatów:

Główna świątynia | edytuj kod

Bazyliki mniejsze | edytuj kod

Patroni | edytuj kod

Pierwszorzędni

Drugorzędni

Zakony | edytuj kod

Zakony męskie | edytuj kod

Zakony żeńskie | edytuj kod

Świeckie Instytuty Życia Konsekrowanego | edytuj kod

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Zobacz też | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2017, Biblos 2017, ​ISBN 978-83-7793-478-4​
  2. ↑ a b c d e f Historia diecezji, „tarnow.gosc.pl”, 9 sierpnia 2012 [dostęp 2018-01-27] .
  3. ↑ DUWALL Jan (1720-1785), www.diecezja.tarnow.pl [dostęp 2018-01-27]  (pol.).
  4. ↑ JANOWSKI Florian Amand (1725-1801), www.diecezja.tarnow.pl [dostęp 2018-01-27]  (pol.).
  5. ↑ Likwidacja opactwa benedyktyńskiego, diecezja tyniecka - Tyniec.eu, www.tyniec.eu [dostęp 2018-01-29]  (pol.).
  6. ↑ ZIEGLER Grzegorz Tomasz (1770-1852), www.diecezja.tarnow.pl [dostęp 2018-01-29]  (pol.).
  7. ↑ Historia Synodów Diecezji Tarnowskiej, synodtarnow.pl [dostęp 2018-04-22]  (pol.).
  8. ↑ Inauguracja V Synodu Diecezji Tarnowskiej, tarnow.gosc.pl [dostęp 2018-04-22] .
  9. ↑ Instytut GośćI.G. Media Instytut GośćI.G., Nowa kapituła i nowi kanonicy!, „tarnow.gosc.pl”, 29 grudnia 2017 [dostęp 2018-10-09] .
  10. ↑ Instytut GośćI.G. Media Instytut GośćI.G., Na większą chwałę Boga, „tarnow.gosc.pl”, 9 października 2018 [dostęp 2018-10-09] .

Bibliografia | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (diecezja Kościoła katolickiego):
Na podstawie artykułu: "Diecezja tarnowska" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy