Elektryczny moment dipolowy w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania WektorElektryczny moment dipolowy – wektorowa wielkość fizyczna charakteryzująca dipol elektryczny. Dipol jest układem dwóch ładunków o tych samych wartościach bezwzględnych, ale przeciwnych znakach. Elektryczny moment dipolowy p dwóch punktowych ładunków o jednakowych wartościach i przeciwnych znakach jest równy iloczynowi odległości między nimi i wartości ładunku dodatniego[1]:
gdzie wektor d ma kierunek prostej łączącej ładunki i zwrot od ładunku ujemnego do dodatniego[2].
Elektryczny moment dipolowy można przyporządkować każdemu neutralnemu układowi wielu ładunków w przestrzeni (tzn. układowi, którego ładunek wypadkowy jest zerowy: ). Momentem dipolowym takiego układu jest wektor:
gdzie:
jest wektorem położenia ładunkuGdy dipol o momencie dipolowym p znajduje się w polu elektrycznym o natężeniu E, to działa na niego moment siły M:
Moment dipolowy jest drugim (po całkowitym ładunku układu) wyrazem w szeregu multipolowym.
Jednostką elektrycznego momentu dipolowego w układzie SI jest C·m. Do opisu momentów dipolowych cząsteczek w fizyce atomowej i chemii stosuje się także jednostkę debaj (D).
Elektryczny moment dipolowy cząsteczek chemicznych | edytuj kod
Moment dipolowy cząsteczki H2O.−δ: ładunek ujemny
+δ: ładunek dodatni
p: moment dipolowy Fotoizomeryzacja azobenzenu.
Moment dipolowy izomeru trans: 0 D
Moment dipolowy izomeru cis: 3 D[3]
Cząsteczki chemiczne mają niezerowe momenty dipolowe, jeśli atomy o różnych elektroujemnościach są w nich rozmieszczone nierównomiernie[4].
Przykłady związków chemicznych o zerowym momencie dipolowym:
- dwutlenek węgla CO2
- dwusiarczek węgla CS2
- metan CH4
- czterochlorek węgla CCl4
- cyjan C2N2
- podtlenek węgla C3O2
- heksafluorek siarki SF6
- benzen C6H6
- hydrochinon C6H4(OH)2
- kwas tereftalowy C6H4(COOH)2
- tetratlenek diazotu N2O4
- dimetyloglioksym
Zobacz też | edytuj kod
Przypisy | edytuj kod
- ↑ David Halliday, Robert Resnick: Podstawy fizyki. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994. ISBN 83-01-09324-2.
- ↑ electric dipole moment, ''p'', [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.E01929, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
- ↑ G.S. Hartley, R.J.W. Le Fèvre. The dipole moments of cis- and trans-azobenzenes and of some related compounds. „J. Chem. Soc.”, s. 531–535, 1939. DOI: 10.1039/JR9390000531.
- ↑ dipol elektryczny. W: Encyklopedia techniki. Chemia. Warszawa: WNT, 1965.
- ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics. Wyd. 91. Boca Raton: CRC Press, 2011, s. 9–52 do 9–57.
OryginałEdytujHistoria i autorzy
