Grzegorz IX

Grzegorz IX w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Grzegorz IX (łac. Gregorius IX, właśc. Ugolino di Conti di Segni; ur. pomiędzy 1160, a 1170[1] w Anagni, zm. 22 sierpnia 1241 w Rzymie[2]) – papież w okresie od 19 marca 1227 do 22 sierpnia 1241[3].

Następca Honoriusza III, całkowicie odziedziczył tradycje jakie pozostawili po sobie Grzegorz VII i jego stryj[3] Innocenty III. W pełni kontynuował ich politykę papieskiej przewagi. Przypominał stryja jeśli chodzi o biegłą znajomość prawa, sprawność w prowadzeniu dyplomacji i bezkompromisowość.

Spis treści

Życiorys | edytuj kod

Wczesne życie | edytuj kod

Studiował w Paryżu i Bolonii[2]. W grudniu 1198 został kardynałem-diakonem Sant'Eustachio, a w maju 1206 kardynałem-biskupem Ostia e Velletri[3]. W 1217 został protektorem zakonu franciszkanów w Kurii Rzymskiej. W latach 1207-09 był legatem papieskim w Niemczech i Francji, a 1217-19 i 1221 w północnych Włoszech[2].

Pontyfikat | edytuj kod

Wybrano go na papieża w dniu 19 marca 1227 roku.

Jako papież był zdecydowanym zwolennikiem wypraw krzyżowych[2]. Prowadził walkę z cesarzem Fryderykiem II, którego w 1227 ekskomunikował za zwłokę w podjęciu ślubowanej krucjaty[2]. W czasie wyprawy Fryderyka do Palestyny (1228-1229) Grzegorz zajął część Królestwa Sycylii i Neapolu, jednak wracający z wyprawy cesarz rozbił wojska papieskie. Te niepowodzenia skłoniły Grzegorza do zawarcia pokoju w Ceprano (23 lipca 1230) i zdjęcia ekskomuniki z cesarza[2]. W czasie rozejmu, cesarz pomógł papieżowi, gdy w latach 1232 i 1234 musiał stoczyć ostre walki z ludem rzymskim i uciec z miasta[2]. W zamian za to papież pośredniczył pomiędzy cesarzem a miastami longobardzkimi i ekskomunikował syna Fryderyka, Henryka VII[2]. Pokój ten został jednak zerwany kilka lat później[3]. Gdy Fryderyk II, po zwycięskiej kampanii w Lombardii (1236-37), usiłował narzucić swe zwierzchnictwo Państwu Kościelnemu, Grzegorz sprzymierzył się z miastami włoskimi i wznowił wojnę z Fryderykiem[2]. Najazd Fryderyka II na Sardynię, lenno papieskie, spowodował odnowienie ekskomuniki (20 marca 1239) i nową wojnę[2]. Zwołał na 1241 sobór, który miał potępić cesarza; Fryderyk nie dopuścił jednak do Rzymu delegatów zmierzających na sobór i, po bitwie morskiej, wziął ich do niewoli (3 maja u wybrzeży Elby[2]). Na przełomie kwietnia i maja, Rzym został odcięty od świata i otoczony[2]. Nie wytrzymując trudnej sytuacji i sierpniowych upałów, Grzegorz IX zmarł[2].

Bliski przyjaciel św. Franciszka z Asyżu i protektor franciszkanów oraz dominikanów, w 1228 kanonizował Franciszka, a w 1234 Dominika Guzmana[3]. Ustalił reguły dla żeńskiej gałęzi zakonu franciszkanów – klarysek[3]. W 1230 polecił skompilować Dekrety, zbiór prawa kanonicznego oparty na decyzjach soborowych i listach papieskich, promulgowany w 1234, pozostał do 1918 roku najważniejszym źródłem katolickiego prawa kościelnego[2]. Popierał misje franciszkanów i dominikanów we wschodniej Europie oraz działalność zakonu krzyżackiego (w 1234 zatwierdził na ich rzecz nadania Konrada mazowieckiego)[2]. Był także autorem dzieł teologicznych.

Bezkompromisowo walczył z heretykami. W bulli Excomunicamus et anathematisamus z lutego 1231 roku zatwierdził zwyczaj stosowania kary śmierci w stosunku do "doskonałych", czyli przywódców katarskich[2]. Kilka miesięcy później wprowadził oficjalnie urząd "inkwizytorów heretyckiej przewrotności" (inquisitores haereticae pravitatis), formalnie dając początek papieskiej inkwizycji. Z jego dekretów i bulli wynika, że jednym z celów powołania inkwizycji, oprócz skutecznego zwalczania herezji, było także niedopuszczenie do karania za nią osób niewinnych[a]. W 1239 roku potępił "księgi Talmudu jako zawierające wszelkiego rodzaju obelgi i bluźnierstwa przeciwko nauce chrześcijańskiej". Nakazał spalić owe księgi, by nie "roiło się od wielu strasznych herezji".

19 marca 1238 roku wydał bullę, w której książę szczeciński Bogusław I jest tytułowany księciem Kaszub (bulla potwierdzała nadanie przez księcia Bogusława posiadłości koło Stargardu na rzecz zakonu joannitów). Jest to pierwsza w historii wzmianka o Kaszubach.

Kardynałowie mianowani przez Grzegorza IX | edytuj kod

 Osobny artykuł: Kardynałowie z nominacji Grzegorza IX.

Uwagi | edytuj kod

  1. ↑ Np. w 1239 pozbawił urzędu północnofrancuskiego inkwizytora Roberta le Bourge, oskarżonego o nadużycia.

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ Starsze opracowania (np. The Catholic Encyclopedia z 1913 roku) podają, że Grzegorz IX urodził się około roku 1145, a więc w chwili wyboru miał już ponad 80 lat, a umierając zbliżał się do setki, jednak w świetle nowszych badań datę jego urodzin przesuwa się w okolice roku 1170 (Maleczek, s. 128 przyp. 19). Kazimierz Dopierała podaje datę pośrednią: ok. 1155.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997. ISBN 83-06-02633-0.
  3. ↑ a b c d e f Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996. ISBN 83-7006-437-X.

Bibliografia | edytuj kod

  • Pope Gregory IX (ang.). Catholic Encyclopedia. [dostęp 2012-12-18].
  • SEGNI, Ugolino dei conti di (ca. 1170 -1241) (ang.). The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2012-12-18].
  • K. Dopierała "Księga papieży", Wyd. Pallotinum, Poznań 1996
  • Peter de Rosa "Namiestnicy Chrystusa. Ciemna strona papiestwa"
  • Agostino Paravicini Bagliani, Cardinali di Curia e "familae" cardinalizia dal 1227 al 1254, Padwa 1972

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (osoba):
Na podstawie artykułu: "Grzegorz IX" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy