Jan Englert - encyklopedia.biolog.pl

Jan Englert w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Jan Aleksander Englert (ur. 11 maja 1943 w Warszawie) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny, profesor sztuk teatralnych, pedagog.

Spis treści

1 Życiorys
2 Życie prywatne
3 Filmografia
4 Odznaczenia i nagrody
- 4.1 Odznaczenia
- 4.2 Nagrody
5 Przypisy
6 Linki zewnętrzne

Życiorys | edytuj kod

Absolwent Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie (1964). Na dużym ekranie zadebiutował rolą łącznika Zefira w filmie Andrzeja Wajdy Kanał (1956)^{[potrzebny przypis]}.

Aktor warszawskich teatrów: Polskiego (1964–1969, 1981–1994), Współczesnego (1969–1981), Teatru Narodowego (od 1997), a od 2003 dyrektor artystyczny tej sceny. Zagrał w przedstawieniach Erwina Axera (Leon w Matce; Banco w Macbecie Ionesco, 1972; Pierwszy w Rzeczy listopadowej Brylla, 1975), Jerzego Kreczmara (Mesa w Punkcie przecięcia Claudela, 1973; Gustaw w Dziadach kowieńskich Mickiewicza, 1978), Kazimierza Dejmka (Konrad w Wyzwoleniu, 1982; Pan Młody w Weselu Wyspiańskiego, 1984; w sztukach Mrożka: rola tytułowa w Vatzlavie, 1982, Nieud w Letnim dniu, 1984, Moris w Kontrakcie; Bartodziej w Portrecie, 1987; także Chlestakow w Rewizorze Gogola, 1989), Andrzeja Łapickiego (Gustaw w Ślubach panieńskich Fredry, 1984), Tadeusza Minca (Henryk w Ślubie Gombrowicza, 1991), Macieja Prusa (tytułowa rola w Ryszardzie III Shakespeare’a, 1993), Pawła Passiniego (Hamlet 44), Grzegorza Jarzyny (T.E.O.R.E.M.A.T. wg Pasoliniego, 2009)^{[potrzebny przypis]}.

Wyreżyserował m.in. Matkę, Bezimienne dzieło i Onych Witkacego, Kordiana Słowackiego; Śluby panieńskie Fredry, Udrękę życia Levina; w Teatrze Telewizji: Mewę i Iwanowa Czechowa, Miesiąc na wsi Turgieniewa, Dziady Mickiewicza, Beatryks Cenci Słowackiego^{[potrzebny przypis]}.

Zagrał m.in. w filmach Andrzeja Wajdy (Kanał, Katyń, Tatarak), Kazimierza Kutza (Sól ziemi czarnej, Perła w koronie), Janusza Zaorskiego (Baryton), Filipa Bajona (Magnat), a także w serialach Janusza Morgensterna (Kolumbowie, Polskie drogi), Jerzego Antczaka (Noce i dnie), Ryszarda Bera (Lalka), Jana Łomnickiego (Dom)^{[potrzebny przypis]}.

Profesor warszawskiej Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza (dawniej Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna). Pełnił w niej funkcję dziekana Wydziału Aktorskiego (1981–1987) i rektora (1987–1993, 1996–2002). Za jego kadencji odbudowano Teatr Szkolny Collegium Nobilium i powołano Międzynarodowy Festiwal Szkół Teatralnych. W 2001 otrzymał tytuł honorowego profesora Rosyjskiej Akademii Sztuki Teatralnej w Moskwie. W latach 1992–1993 był członkiem Rady ds. Kultury przy Prezydencie RP. W 1989 otrzymał tytuł profesora. Obecnie jest wykładowcą Akademii Teatralnej w Warszawie. Od roku 2003 piastuje również stanowisko dyrektora artystycznego Teatru Narodowego w Warszawie^[1].

Życie prywatne | edytuj kod

Jest bratem reżysera teatralnego i aktora, Macieja Englerta. Dwukrotnie żonaty: z pierwszą żoną, Barbarą Sołtysik, ma troje dzieci, syna Tomasza oraz dwie córki, Katarzynę i Małgorzatę, natomiast z drugą żoną, Beatą Ścibakówną, mają córkę Helenę (ur. 2000), która również jest aktorką^[2].

Filmografia | edytuj kod

Aktor

1956: Kanał jako „Zefir”
1965: Podziemny front jako Marcin, żołnierz AL
1967: Cyrograf dojrzałości jako Wiktor Lewicki
1968: Stawka większa niż życie jako Tadek (odc. 9 pt. „Genialny plan pułkownika Krafta”)
1969: Wyzwolenie jako czołgista Janek
1969: Sól ziemi czarnej jako Erwin Maliniok
1970: Epilog norymberski jako doktor Gilbert
1970: Kolumbowie jako „Zygmunt”
1971: Perła w koronie jako Erwin Maliniok
1972: Poślizg jako Marek
1973: Nagrody i odznaczenia jako chorąży WP, dzielący ziemię
1974: Dwoje bliskich obcych ludzi – Maciek Bobrowski, mąż Barbary
1974: S.O.S. – porucznik J. Jasło
1975: Doktor Judym jako Tomasz Judym
1975: Dusze stracone jako Ricardo Heredia
1975: Noce i Dnie jako Marcin Śniadowski, mąż Agnieszki Niechcicówny (odc. 8-9)
1976: Polskie drogi jako Jerzy, żołnierz AK, kochanek Miszczykowej (odc. 4, 7-8)
1977: Akcja pod Arsenałem jako Stanisław Broniewski (ps. Stefan Orsza)
1977: Lalka (serial telewizyjny) jako Mraczewski, subiekt w sklepie Wokulskiego (odc. 1, 3, 4, 9)
1978: Rodzina Połanieckich jako Hipolit Apolinary Maszko
1979: Justyna jako reżyser Tadeusz, partner Teresy Jan Englert (2006) Od lewej: Jan Englert, Krystyna Janda i Joanna Szczepkowska podczas Wieczoru Wyborców w Warszawie (2019)
1980: Mniejsze niebo jako Weber, dziennikarz telewizyjny
1980: Ukryty w słońcu jako Janek
1980–2000: Dom jako Rajmund Wrotek (odc. 1-6, 8-25)
1981: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy jako Maciej Mielżyński (odc. 3-6)
1981: Okno jako psychiatra
1982: Bluszcz jako Andrzej, kochanek Kingi
1983: Soból i panna jako Stanisław Pucewicz
1983: Stan wewnętrzny jako Jerzy, konstruktor łodzi, były mąż Ewy
1984: 5 dni z życia emeryta jako Stanisław Bzowski, ojciec Adama
1986: Magnat, jako Conrad, syn Hansa Heinricha
1986: Zmiennicy jako aktor Wojciech Rawicz (odc. 5 „Safari” i 12 „Obywatel Monte Christo”)
1987: Rzeka kłamstwa jako January Strzembosz
1988: Piłkarski poker jako prezes „Czarnych”
1989: Modrzejewska jako Feliks Benda, brat Modrzejewskiej (odc. 1-4. 6-7)
1992: Wielka wsypa jako Jarek Bronko vel hrabia Branicki
1992: Białe małżeństwo jako Wincenty, ojciec dziewcząt
1993: Komedia małżeńska jako Wiktor Kozłowski
1994: Dama kameliowa jako Aleksander Dumas (syn)
1994: Szczur jako Jarek Bronko vel Branicki
1995: Matki, żony i kochanki jako Jerzy Lipert, dawna miłość Wiktorii
1995: Pestka jako Sewer, wspólnik Borysa
1996: Ekstradycja 2 jako Kowalski, biznesmen mający powiązania ze światem przestępczym (odc. 1, 8-9)
1996: Wirus jako komisarz Kujawa, ojciec Józka
Jan Englert (czwarty od lewej) w spektaklu „Garderobiany” Ronalda Harwooda w reżyserii Adama Sajnuka, XXIII Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych (2020) 1997: Kiler jako senator Ferdynand Lipski
1997: Sława i chwała jako Stanisław Huby, ojciec Huberta (odc. 5-6)
1998: Ekstradycja 3 jako Kowalski, biznesmen mający powiązania ze światem przestępczym
1998: Siedlisko jako dziekan, przyjaciel Kalinowskiego (odc. 1-2)
1998: Złoto dezerterów jako major „Jeremi”
1999: Kiler-ów 2-óch jako senator Ferdynand Lipski
1999: Od czasu do czasu jako Julian
2000: Świąteczna przygoda jako anioł Śmierć
2001: Miasteczko jako mecenas Adam Pietras (odc. 41-47, 50, 53, 55, 57-60)
2001: Pieniądze to nie wszystko jako prowadzący galę small-biznesu
2003: Superprodukcja jako on sam
2003: Na dobre i na złe jako Jerzy Różański (odc. 141)
2006: Bezmiar sprawiedliwości jako mecenas Paweł Boś, adwokat Kutra
2006: Bezmiar sprawiedliwości (serial) jako mecenas Paweł Boś, adwokat Kutra
2006: Oficerowie jako Zenon Kaliński, właściciel stacji „TV Max”, ojciec Alicji Szymczyszyn
2006: Samotność w sieci jako klient Marka
2007: Katyń jako generał
2008: Czas honoru jako major Czesław Konarski, ojciec Władka i Michała (odc. 1-13)
2008: Lejdis jako Jan Korbowicz, ojciec „Korby”
2008: Skorumpowani jako Witold Burzyński
2009: Popiełuszko. Wolność jest w nas jako profesor
2009: Sprawiedliwi jako profesor Kaniewski, szef Stefana (odc. 1-2, 5-6)
2009: Tatarak jako doktor, mąż Marty
2010–2013: Tajemnica Westerplatte jako pułkownik Wincenty Sobociński
2011: Układ warszawski jako Antoni Rylski „Łapa”
2012–2013: Przepis na życie jako Michał
2012: Warszawa jako Jerzy Słomkowski, ojciec Julii, Adama i Ewy
2013: Ambassada jako Oskar
2014: Bogowie jako prof. Wacław Sitkowski, szef doc. Religi
2015: Droga do Rzymu jako lekarz
2015: Obce niebo jako adwokat^[3]
2015: Cesta do Říma (Droga do Rzymu) jako lekarz
2018: Diagnoza jako Oliwier Krynicki
2018: Młody Piłsudski jako car Aleksander II Romanow

Inne

1994: Szczur scenariusz, dialogi^[3]

Polski dubbing

1971: Unkas – ostatni Mohikanin jako David Gamut
1976: Dusze stracone jako Ricardo Heredia
1976: Kto się boi Virginii Woolf? jako Nick
1996: Sommersby jako John Robert Sommersby
1998: Miłość i wojna jako Domenico Caracciolo
2011: Killzone 3 jako kapitan ISA Jason Narville

Odznaczenia i nagrody | edytuj kod

Odznaczenia | edytuj kod

Odznaczenie przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2001)Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2001)^[4]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1988)^{[potrzebny przypis]}
Złoty Krzyż Zasługi (1997)^{[potrzebny przypis]}
Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)^[5]
Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1977)^{[potrzebny przypis]}

Nagrody | edytuj kod

Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za wybitne kreacje aktorskie (1989)^{[potrzebny przypis]}
Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza – przyznawana przez redakcję miesięcznika „Teatr” – za sezon 1993/1994^{[potrzebny przypis]}
Super Wiktor (1999)^{[potrzebny przypis]}
Nagroda im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za osiągnięcia aktorskie i reżyserskie oraz konsekwentne budowanie modelu Teatru Narodowego (2008)^{[potrzebny przypis]}
Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida za reżyserię dramatu Udręka życia w Teatrze Narodowym w Warszawie (2012)^{[potrzebny przypis]}
Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii: Teatr (2012)^{[potrzebny przypis]}
Nagroda Gustaw za szczególne zasługi dla środowiska teatralnego (2014)^[6]
Ikona Polskiego Kina za całokształt twórczości artystycznej przyznana w Kołobrzegu podczas Suspense Film Festival (2018)^[7]
Nagroda Złotego Hipolita (2019)^[8]

Przypisy | edytuj kod

↑ Zespół (pol.). narodowy.pl. [dostęp 2020-12-15].
↑ Helena Englert, Filmpolski.pl [dostęp 2021-02-14] (pol.).
↑ ^a ^b Jan Englert, filmpolski.pl [dostęp 2018-09-28] (pol.).
↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 listopada 2001 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2002 r. nr 3, poz. 55).
↑ Wręczono złote medale „Gloria Artis”. e-teatr.pl, 2005-09-10. [dostęp 2012-12-03].
↑ Nagroda Gustawa dla Jana Englerta (pol.). e-teatr.pl, 2014-12-18. [dostęp 2014-12-22].
↑ marek, Rozdano nagrody 7. Suspense Film Festival. Jan Englert Ikoną Polskiego Kina, „Gminadygowo.pl – portal mieszkańców gminy Dygowo” [dostęp 2018-07-10] (pol.).
↑ Telewizja PolskaT.P. S.A Telewizja PolskaT.P., Złote Hipolity przyznane, poznan.tvp.pl [dostęp 2021-03-17] (pol.).

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Jan Englert w bazie IMDb (ang.)
Jan Englert w bazie Filmweb
Jan Englert w bazie filmpolski.pl
Jan Englert, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
Jan Englert na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Jan Englert w bazie Akademii Polskiego Filmu
Jan Englert w bazie Ninateka.pl

Laureaci Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego

Laureaci Nagrody im. Konrada Swinarskiego – nagrody specjalnej

Dyrektorzy Teatru Narodowego w Warszawie Kontrola autorytatywna (osoba):

Encyklopedia internetowa:

Visuotinė lietuvių enciklopedija: jan-englert

Na podstawie artykułu: "Jan Englert" pochodzącego z Wikipedii
Oryginał Edytuj Historia i autorzy