Jan Englert w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaJan Aleksander Englert (ur. 11 maja 1943 w Warszawie) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny, profesor sztuki teatralnej.
Spis treści
Życiorys | edytuj kod
Absolwent Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie (1964). Na dużym ekranie zadebiutował rolą łącznika Zefira w filmie Andrzeja Wajdy Kanał (1956)[potrzebny przypis].
Aktor warszawskich teatrów: Polskiego (1964–1969, 1981–1994), Współczesnego (1969–1981), Teatru Narodowego (od 1997), a od 2003 dyrektor artystyczny tej sceny. Zagrał w przedstawieniach Erwina Axera (Leon w Matce; Banco w Macbecie Ionesco, 1972; Pierwszy w Rzeczy listopadowej Brylla, 1975), Jerzego Kreczmara (Mesa w Punkcie przecięcia Claudela, 1973; Gustaw w Dziadach kowieńskich Mickiewicza, 1978), Kazimierza Dejmka (Konrad w Wyzwoleniu, 1982; Pan Młody w Weselu Wyspiańskiego, 1984; w sztukach Mrożka: rola tytułowa w Vatzlavie, 1982, Nieud w Letnim dniu, 1984, Moris w Kontrakcie; Bartodziej w Portrecie, 1987; także Chlestakow w Rewizorze Gogola, 1989), Andrzeja Łapickiego (Gustaw w Ślubach panieńskich Fredry, 1984), Tadeusza Minca (Henryk w Ślubie Gombrowicza, 1991), Macieja Prusa (tytułowa rola w Ryszardzie III Shakespeare’a, 1993), Pawła Passiniego (Hamlet 44), Grzegorza Jarzyny (T.E.O.R.E.M.A.T. wg Pasoliniego, 2009)[potrzebny przypis].
Wyreżyserował m.in. Matkę, Bezimienne dzieło i Onych Witkacego, Kordiana Słowackiego; Śluby panieńskie Fredry, Udrękę życia Levina; w Teatrze Telewizji: Mewę i Iwanowa Czechowa, Miesiąc na wsi Turgieniewa, Dziady Mickiewicza, Beatryks Cenci Słowackiego[potrzebny przypis].
Zagrał m.in. w filmach Andrzeja Wajdy (Kanał, Katyń, Tatarak), Kazimierza Kutza (Sól ziemi czarnej, Perła w koronie), Janusza Zaorskiego (Baryton), Filipa Bajona (Magnat), a także w serialach Janusza Morgensterna (Kolumbowie, Polskie drogi), Jerzego Antczaka (Noce i dnie), Ryszarda Bera (Lalka), Jana Łomnickiego (Dom)[potrzebny przypis].
Profesor warszawskiej Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza (dawniej Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna). Pełnił w niej funkcję dziekana Wydziału Aktorskiego (1981–1987) i rektora (1987–1993, 1996–2002). Za jego kadencji odbudowano Teatr Szkolny Collegium Nobilium i powołano Międzynarodowy Festiwal Szkół Teatralnych. W 2001 otrzymał tytuł honorowego profesora Rosyjskiej Akademii Sztuki Teatralnej w Moskwie. W latach 1992–1993 był członkiem Rady ds. Kultury przy Prezydencie RP. W 1989 otrzymał tytuł profesora. Obecnie jest wykładowcą Akademii Teatralnej w Warszawie. Od roku 2003 piastuje również stanowisko dyrektora artystycznego Teatru Narodowego w Warszawie[1].
Życie prywatne | edytuj kod
Jest bratem reżysera teatralnego i aktora, Macieja Englerta. Dwukrotnie żonaty: z pierwszą żoną, Barbarą Sołtysik, ma troje dzieci, syna Tomasza oraz dwie córki, Katarzynę i Małgorzatę, natomiast z drugą żoną, Beatą Ścibakówną, mają córkę Helenę (ur. 2000).
Filmografia | edytuj kod
- 1956: Kanał jako „Zefir”
- 1965: Podziemny front jako Marcin, żołnierz AL
- 1967: Cyrograf dojrzałości jako Wiktor Lewicki
- 1968: Stawka większa niż życie jako Tadek (odc. 9 pt. „Genialny plan pułkownika Krafta”)
- 1969: Wyzwolenie jako czołgista Janek
- 1969: Sól ziemi czarnej jako Erwin Maliniok
- 1970: Epilog norymberski jako doktor Gilbert
- 1970: Kolumbowie jako „Zygmunt”
- 1971: Perła w koronie jako Erwin Maliniok
- 1972: Poślizg jako Marek
- 1973: Nagrody i odznaczenia jako chorąży WP, dzielący ziemię
- 1974: Dwoje bliskich obcych ludzi – Maciek Bobrowski, mąż Barbary
- 1974: S.O.S. – porucznik J. Jasło
- 1975: Doktor Judym jako Tomasz Judym
- 1975: Dusze stracone jako Ricardo Heredia
- 1975: Noce i Dnie jako Marcin Śniadowski, mąż Agnieszki Niechcicówny (odc. 8-9)
- 1976: Polskie drogi jako Jerzy, żołnierz AK, kochanek Miszczykowej (odc. 4, 7-8)
- 1977: Akcja pod Arsenałem jako Stanisław Broniewski (ps. Stefan Orsza)
- 1977: Lalka (serial telewizyjny) jako Mraczewski, subiekt w sklepie Wokulskiego (odc. 1, 3, 4, 9)
- 1978: Rodzina Połanieckich jako Hipolit Apolinary Maszko
- 1979: Justyna jako reżyser Tadeusz, partner Teresy
- 1980: Mniejsze niebo jako Weber, dziennikarz telewizyjny
- 1980: Ukryty w słońcu jako Janek
- 1980–2000: Dom jako Rajmund Wrotek (odc. 1-6, 8-25)
- 1981: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy jako Maciej Mielżyński (odc. 3-6)
- 1981: Okno jako psychiatra
- 1982: Bluszcz jako Andrzej, kochanek Kingi
- 1983: Soból i panna jako Stanisław Pucewicz
- 1983: Stan wewnętrzny jako Jerzy, konstruktor łodzi, były mąż Ewy
- 1984: 5 dni z życia emeryta jako Stanisław Bzowski, ojciec Adama
- 1986: Magnat, jako Conrad, syn Hansa Heinricha
- 1986: Zmiennicy jako aktor Wojciech Rawicz (odc. 5 „Safari” i 12 „Obywatel Monte Christo”)
- 1987: Rzeka kłamstwa jako January Strzembosz
- 1988: Piłkarski poker jako prezes „Czarnych”
- 1989: Modrzejewska jako Benda Feliks, brat Modrzejewskiej (odc. 1-4. 6-7)
- 1992: Wielka wsypa jako Jarek Bronko vel hrabia Branicki
- 1992: Białe małżeństwo jako Wincenty, ojciec dziewcząt
- 1993: Komedia małżeńska jako Wiktor Kozłowski
- 1994: Dama kameliowa jako Aleksander Dumas (syn)
- 1994: Szczur jako Jarek Bronko vel Branicki
- 1995: Matki, żony i kochanki jako Jerzy Lipert, dawna miłość Wiktorii
- 1995: Pestka jako Sewer, wspólnik Borysa
- 1996: Ekstradycja 2 jako Kowalski, biznesmen mający powiązania ze światem przestępczym (odc. 1, 8-9)
- 1996: Wirus jako komisarz Kujawa, ojciec Józka
- 1997: Kiler jako senator Ferdynand Lipski
- 1997: Sława i chwała jako Stanisław Huby, ojciec Huberta (odc. 5-6)
- 1998: Ekstradycja 3 jako Kowalski, biznesmen mający powiązania ze światem przestępczym
- 1998: Siedlisko jako dziekan, przyjaciel Kalinowskiego (odc. 1-2)
- 1998: Złoto dezerterów jako major „Jeremi”
- 1999: Kiler-ów 2-óch jako senator Ferdynand Lipski
- 1999: Od czasu do czasu jako Julian
- 2000: Świąteczna przygoda jako anioł Śmierć
- 2001: Miasteczko jako mecenas Adam Pietras (odc. 41-47, 50, 53, 55, 57-60)
- 2001: Pieniądze to nie wszystko jako prowadzący galę small-biznesu
- 2003: Superprodukcja jako on sam
- 2003: Na dobre i na złe jako Jerzy Różański (odc. 141)
- 2006: Bezmiar sprawiedliwości jako mecenas Paweł Boś, adwokat Kutra
- 2006: Bezmiar sprawiedliwości (serial) jako mecenas Paweł Boś, adwokat Kutra
- 2006: Oficerowie jako Zenon Kaliński, właściciel stacji „TV Max”, ojciec Alicji Szymczyszyn
- 2006: Samotność w sieci jako klient Marka
- 2007: Katyń jako generał
- 2008: Czas honoru jako major Czesław Konarski, ojciec Władka i Michała (odc. 1-13)
- 2008: Lejdis jako Jan Korbowicz, ojciec „Korby”
- 2008: Skorumpowani jako Witold Burzyński
- 2009: Popiełuszko. Wolność jest w nas jako profesor
- 2009: Sprawiedliwi jako profesor Kaniewski, szef Stefana (odc. 1-2, 5-6)
- 2009: Tatarak jako doktor, mąż Marty
- 2010–2013: Tajemnica Westerplatte jako podpułkownik dyplomowany Wincenty Sobociński
- 2011: Układ warszawski jako Antoni Rylski „Łapa”
- 2012–2013: Przepis na życie jako Michał
- 2012: Warszawa jako Jerzy Słomkowski, ojciec Julii, Adama i Ewy
- 2013: Ambassada jako Oskar
- 2014: Bogowie jako prof. Wacław Sitkowski, szef doc. Religi
- 2015: Droga do Rzymu jako lekarz
- 2015: Obce niebo jako adwokat[2]
- 2015: Cesta do Říma (Droga do Rzymu) jako lekarz
- 2018: Diagnoza jako Oliwier Krynicki
- 2018: Młody Piłsudski jako car Aleksander II
- 1971: Unkas – ostatni Mohikanin jako David Gamut
- 1976: Dusze stracone jako Ricardo Heredia
- 1976: Kto się boi Virginii Woolf? jako Nick
- 1996: Sommersby jako John Robert Sommersby
- 1998: Miłość i wojna jako Domenico Caracciolo
- 2011: Killzone 3 jako kapitan ISA Jason Narville
Odznaczenia i nagrody | edytuj kod
Odznaczenia | edytuj kod
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2001)[3]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1988)[potrzebny przypis]
- Złoty Krzyż Zasługi (1997)[potrzebny przypis]
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)[4]
- Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1977)[potrzebny przypis]
Nagrody | edytuj kod
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za wybitne kreacje aktorskie (1989)[potrzebny przypis]
- Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza – przyznawana przez redakcję miesięcznika „Teatr” – za sezon 1993/1994[potrzebny przypis]
- Super Wiktor (1999)[potrzebny przypis]
- Nagroda im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za osiągnięcia aktorskie i reżyserskie oraz konsekwentne budowanie modelu Teatru Narodowego (2008)[potrzebny przypis]
- Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida za reżyserię dramatu Udręka życia w Teatrze Narodowym w Warszawie (2012)[potrzebny przypis]
- Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii: Teatr (2012)[potrzebny przypis]
- Nagroda Gustaw za szczególne zasługi dla środowiska teatralnego (2014)[5]
- Ikona Polskiego Kina za całokształt twórczości artystycznej przyznana w Kołobrzegu podczas Suspense Film Festival (2018)[6]
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Zespół (pol.). narodowy.pl. [dostęp 2020-12-15].
- ↑ a b Jan Englert, filmpolski.pl [dostęp 2018-09-28] (pol.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 listopada 2001 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2002 r. nr 3, poz. 55).
- ↑ Wręczono złote medale „Gloria Artis”. e-teatr.pl, 2005-09-10. [dostęp 2012-12-03].
- ↑ Nagroda Gustawa dla Jana Englerta (pol.). e-teatr.pl, 2014-12-18. [dostęp 2014-12-22].
- ↑ k, Rozdano nagrody 7. Suspense Film Festival. Jan Englert Ikoną Polskiego Kina, „Gminadygowo.pl – portal mieszkańców gminy Dygowo” [dostęp 2018-07-10] (pol.).
Linki zewnętrzne | edytuj kod
- Jan Englert w bazie IMDb (ang.)
- Jan Englert w bazie Filmweb
- Jan Englert w bazie filmpolski.pl
- Jan Englert w bazie e-teatr.pl
- Jan Englert na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Jan Englert w bazie Akademii Polskiego Filmu
- Jan Englert w bazie Ninateka.pl
